به گزارش کردپرس، به نقل از ستاد احیای دریاچه ارومیه، بر اساس نتایج مطالعات انجام‌شده برای طرح تامین آب شبکه آبیاری و زهکشی اراضی پایاب سد حسنلو، الگوی کشت مصوب این اراضی شامل محصولات گندم و جو، چغندرقند، یونجه، حبوبات، سویا و آفتابگردان است که در سال زراعی ۹۴-۹۳ محصولات ذرت دانه‌ای و کدوی آجیلی جایگزین حبوبات، آفتابگردان و سویا شده است. نیاز خالص آبیاری محصولاتی چون چغندرقند، ذرت دانه‌ای و یونجه حدودا ۲ برابر محصولاتی چون گندم و جو است.
بررسی‌ها نشان می‌دهند که بر اساس ترکیب کشت گزارش‌شده توسط جهاد کشاورزی شهرستان نقده و با توجه به کاهش ۸ درصدی مصرف آب نسبت به سال مبنای مصوبه کاهش مصرف آب کشاورزی در سال زراعی ۹۴-۹۳ باید ۳۸ میلیون متر مکعب آب به اراضی محدوده مطالعاتی اختصاص داده می‌شد،ولی مجموع آب تحویلی توسط شرکت آب منطقه‌ای شهرستان نقده به بهره‌برداران این اراضی ۸/۴۶ میلیون متر مکعب است که نشان می‌دهد به طور متوسط برای هر هکتار از الگوی کشت اجراشده در این سال زراعی، بالغ بر ۱۲ هزار متر مکعب آب مصرف شده است.
این در حالی است که بر اساس طرح مصوب، نیاز ناخالص متوسط هر هکتار الگوی کشت حدود ۸ هزار متر مکعب بوده است.
اما در سال زراعی ۹۷-۹۶، پس از چهار سال همکاری و تلاش‌های متقابل دولت و مردم در قالب طرح نجات دریاچه ارومیه، این شرایط بحرانی در پایاب، سد حسنلو را به فرصتی ارزشمند تبدیل کرد و کشاورزان پایاب این سد با رعایت الگوی کشت ابلاغی مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان نقده میزان مصرف خود را به طور قابل توجهی کاهش دادند و از ۸/۴۶ میلیون متر مکعب در سال زراعی ۹۴-۹۳ به ۱۵ میلیون متر مکعب در سال ۹۷-۹۶ تقلیل دادند.
این کاهش ۶۵ درصدی که در نوع خود بی‌نظیر است، مرهون مشارکت فعال و همه‌جانبه کشاورزان و تشکل‌های آب‌بران پایاب سد، فرمانداری، شرکت آب منطقه‌ای و سازمان جهاد کشاورزی شهرستان نقده بوده و با حذف محصولات پرآب‌بری نظیر چغندرقند و در مقابل، توسعه کشت محصولاتی چون کلزا، نخود و گندم میسر شده است. به عنوان نمونه، سطح زیر کشت چغندرقند از ۱۲۵۲ هکتار در سال زراعی ۹۵-۹۴ به ۳۵۰ هکتار در سال زراعی ۹۶-۹۵ کاهش یافته و در سال زراعی ۹۷-۹۶ به صفر رسیده است.
در مقابل، سطح کشت محصولات کم‌آب‌بری چون گندم و جو از ۱۱۶۶ هکتار در سال زراعی ۹۳-۹۲ به ۲۵۰۰ هکتار در سال زراعی ۹۷-۹۶ افزایش پیدا کرده است.
علاوه بر این، اختصاص حدود ۳۰ درصد از سطح زیر کشت پایاب سد (۱۵۰۰ هکتار) در سال زراعی ۹۷-۹۶ به کلزا که پیش از این در این محدوده کشت نمی‌شد و به دلیل مصرف بذر کم، عملکرد بالا و قیمت خرید و بازار فروش مناسب قابلیت رقابت اقتصادی با محصولات پرآب‌بر را دارد.
در سال آبی ۹۷-۹۶، ۳۲ میلیون متر مکعب آب صرفه‌جویی‌شده از محل اصلاح الگوی کشت در پایاب سد حسنلو، بدون انحراف از رودخانه گدارچای، مستقیما به دریاچه ارومیه هدایت شد و حداکثر آبگیری سد حسنلو از ۹۳ میلیون متر مکعب در سال زراعی ۹۴-۹۳ به ۶۱ میلیون متر مکعب در سال زراعی ۹۷-۹۶ کاهش پیدا کرد.
استفاده از تجارب ارزشمند به دست آمده در پایاب سد حسنلو و به‌کارگیری الگوی موفق همکاری مشترک دولت و مردم این منطقه می‌تواند زمینه‌ساز اجرای گسترده این طرح در حوضه آبریز دریاچه ارومیه شود و ضمن صرفه‌جویی در مصرف آب و افزایش کارایی محصولات کشاورزی، گام بزرگی در جهت احیای پایدار نگین فیروزه‌ای شمال غرب کشور باشد.
به گزارش کردپرس، سد حسنلو در استان آذربایجان غربی و شمال شهر نقده در حد فاصل رودخانه گدار و دریاچه ارومیه قرار دارد. ساخت این سد به صورت خارج از بستر رودخانه سال ۱۳۷۵ آغاز شد و سال ۱۳۷۹ به بهره‌برداری رسید. حجم مخزن و حجم تنظیمی آن به ترتیب ۹۹ و ۹۳ میلیون متر مکعب است.
آبگیری سد حسنلو از طریق انحراف آب در بند انحرافی نقده روی رودخانه گدار و انتقال آب توسط کانال تغذیه‌کننده به ظرفیت ۱۵ متر مکعب بر ثانیه انجام می‌پذیرد.
هدف اولیه احداث این سد ذخیره‌سازی آب رودخانه گدارچای و تامین آب کامل برای ۸ هزار هکتار از اراضی بلندآب حسنلو و تامین آب تکمیلی مورد نیاز در ماه‌های حداکثر مصرف برای ۸۸۰۰ هکتار از اراضی دشت نقده (محمدیار) بوده است
وضعیت کنونی اراضی تحت پوشش سد حسنلو در زمین‌های مرتفع شمال این سد به صورت آبیاری بارانی است که از طریق دو ایستگاه پمپاژ اصلی و ۳۳ ایستگاه پمپاژ ثانویه در سطح ۴۹۸۵ هکتار آبیاری می‌شوند.
نظر شما