به گزارش خبرگزاری کردپرس، جواد قیصریان فرد، کارشناس صنایع پایین‌دستی پتروشیمی، در یادداشت خود می‌نویسد:

صنعت پتروشیمی صنعتی منحصر به فرد و معطوف به انرژی‌های هیدروکربوری نفتی و گاز و به عنوان یکی از صنایع راهبر و پیشرفته با ایجاد ارزش افزوده به دلیل نفوذ زیاد در زوایای زندگی جوامع امروز، کاربرد و نقش محوری آن در تامین مواد اولیه برای تقریباً تمام رشته‌های صنعتی و افزايش خدمات جانبي در سطح منطقه به مراتب بالا، نقشی مهم در شرایط اقتصادی و اجتماعی ایفا می‌کند.

با وجود مزایای فوق، احداث صرفاً صنایع بالادست پتروشیمی در استان ایلام، به دلیل اشتغال‌زایی کم و با توجه به میزان سرمایه گذاری بالا، آب بری بالا، اثرات سوء زیست محیطی و نیاز به واردات تكنولوژی با مشكلات موجود استان، همانند نبود سرمایه، بیکاری و محرومیت چندان سنخیتی ندارد. لذا شناسایی پتانسیل و ظرفیت های صنايع پايين دستي پتروشیمی و ایجاد آن با توجه به محصولات نهایی شرکت پتروشیمی ایلام و گسترش هدفمند سرمایه گذاری در این صنایع بیش از پیش ضروری به نظر می‌رسد. لذا باید به منظور بهره مندی هر چه بیشتر از مزایای صنعت استراتژیك پتروشیمی در استان ایلام به طور جد توسعه بیشتر صنایع میانی و پایین دست و ایجاد ارزش افزوده و تکمیل زنجیره ارزش تولید محصولات مختلف پتروشیمی در دستور كار قرار گیرد.

متأسفانه حساسيت‌هايي كه کشورهای پیشرفته را به تغيير نگرش در توسعه صنايع پتروشيمي با ايجاد شهرك‌هاي تخصصي عظيم پتروشيمي با تاكيد بر توليدات تخصصي ميان‌دستي و پايين‌دستي پتروشيمی واداشته، هنوز در تفكر مديريت صنايع پتروشيمي با وجود فرصت‌ها و مزیت‌های منحصر به فرد در كشور ما جا باز نکرده است و ما همچنان از فقدان برنامه‌اي كلان، اجرايي و با دورنماي روشن براي توسعه صنايع پايين‌دستي رنج برده و تكليف خود را با سرمايه گذاران بخش خصوصي به صورت شفاف روشن نکرده‌ایم.

پارک پتروشیمی و شیمیایی و قطبیت تولید مواد با ارزش افزوده بالا

توسعه پايدار صنعت پتروشيمي، اشتغال‌زايي و ارزش افزوده در اين صنعت در گرو تكميل زنجيره ارزش محصولات بالادست و توسعه صنايع پايين دستي پتروشيمي است. تجارب موفق دنيا بيانگر اين نكته است كه با توجه به فضاي رقابت جهاني در يكايك حوزه‌هاي صنعت، كاهش هزينه هاي توليد و بهره گيري هوشمندانه از فناوري هاي روز و شيوه هاي نوين مديريتي، بازرگاني و جذب منابع مالي، مزيت نسبي بهره مندي از خوراك ارزان و در دسترس را به مزيت رقابتي مبدل مي‌سازد. كشورهاي پيشرو در عرصه توليدات مواد پتروشيمي و شيميايي سال‌هاست با بهره‌گیری از مدل پارك‌هاي صنعتي پتروشيمي و شيميایي و ايجاد بنگاه‌هاي كوچك و متوسط پتروشيمي دانش بنيان با ارزش، علي‌رغم دوري از مواد اوليه ارزان توانسته‌اند با توسعه نظام‌مند صنايع پايين‌دستي قطبيت توليد مواد با ارزش افزوده را در جهان از آن خود كنند و موجبات نوآوری و تولید محصولاتی جدید، كارآفريني و ايجاد شغل‌هاي پايدار، مديريت و كاهش هزينه توليد و در نهايت كسب حداكثر ارزش افزوده از مواد خام پتروشيمي را فراهم آورند.

بدون ترديد درك صحيح از اهميت و ضرورت وجود چنين پارك‌هايي به عنوان نقطه عطفي در راستاي توسعه صنعتي و اقتصادي در استان توسط نمایندگان مجلس، مديران ارشد استان ایلام و سرمایه‌گذاران علاقمند به این حوزه نقش بسزايي در سرعت بخشيدن به تصويب و احداث اين پارك‌ها در سطح استان و در جهت استفاده بهينه از محصولات توليدي پتروشیمی ایلام و تبديل آن به محصولات باارزش افزوده بيشتر، افزایش صادرات، تحرک بخشی به فرآیند تولید در مناطق کمتر توسعه یافته و فعال کردن بخش خصوصی در صنعت‌ پتروشیمی دارد. لذا شايد بتوان گفت، اولين و مهم‌ترين گام به منظور نيل به اين هدف، آشنايي هرچه بيشتر با پار ك‌هاي صنعتي و نقش آن در كسب ارزش افزوده و اشتغال‌زايي است تا از اين طريق بستر مناسبي براي تأسيس چنين پارك‌هايي فراهم گردد.

پارک شیمیایی چیست؟

ایده منحصربه‌فرد و موفق پارک‌های شیمیایی در اوایل دهه 1990 در آلمان رشد پیدا کرد. پارک‌های شیمایی به صورت کاملاً حرفه‌ای سایت‌های صنعتی را مدیریت می‌کنند. اپراتورهای پارک‌های شیمیایی خدمات گسترده‌ای به سرمایه‌گذاران در صنایع مختلف شیمیایی ارائه می‌دهند. از این طریق سرمایه‌گذاران می‌توانند کسب و کار خود را با تمرکز روی هدف اصلی خود که تولید محصولات شیمیایی متمرکز کنند و دیگر نگران سایر جنبه‌های تجارت از جمله مدیریت، بسته‌بندی، ارسال، فروش و... نباشند چون این پارک‌ها این خدمات را به صورت مشترک به سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهند. از مهم‌ترین پارک‌های شیمیایی موفق جهان می توان به لودویک شاپل آلمان، پارک صنعتی نپیک انگلستان، آنترپ بلژیک، هیستون آمریکا، مپتافوت در تایلند، جزایر جورانگ سنگاپور و الجبیر عربستان سعودی اشاره کرد که نقش بسیار مهمی در اقتصاد و شکوفایی کشورهای مذکور دارند.

پارك صنعتي شامل مجموعه اي از شركت‌ها با كارخانه هاي توليدي و مراكز تحقيقاتي وابسته به آنها است كه در يك محدوده جغرافيايي با زيرساخت‌ها و امكانات مشترك تحت حمايت مستقيم دولت قرار مي‌گيرند. زيرمجموعه‌هاي يك پارك صنعتي از توليدكنندگان محصولات يا خدمات مشخص خوشه فراتر مي‌رود و شامل تأمين كنندگان مواد اوليه، پيمانكاران فرعي، خريداران، صادركنندگان، تأمين كنندگان ماشين‌آلات، نهادهاي مختلف پشتيباني، مشاوران، تسهيلات عمومي، واحدهاي مربوط به سيستم حمل و نقل، واحدهاي آموزشي و تحقيق و توسعه و ساير واحدهايي مي گردد كه فعاليت پارك را به طور مستقيم و غير‌مستقيم تسهيل مي‌كنند.

از جمله مزایای ایجاد پارك صنعتي در استان ایلام می‌توان ‌به سودآوري و ارزش افزوده بالا، كاهش هزينه‌ها بخاطر زيرساخت و خدمات‌ مشترك، جذب سرمايه گذاري داخلي و خارجي، امكان رقابت مثبت و هم افزايانه صنعتي و تجاري بين شركت هاي موجود در پارك ، توسعه منطقه اي شامل توسعه بر مبناي ظرفيت‌ها، استعدادها، نيازها و امكانات در يك منطقه خاص، ايجاد ارتباطي هدفمند و نتيجه‌گرا بين صنعت و دانشگاه با جهت‌دهي تحقيقات دانشگاهي به نيازهاي صنعتي موجود در پارك، كاربردي كردن تحقيقات دانشگاهي در صنايع وابسته به پارك، توسعه كارآفريني با ايجاد كسب و كارهاي جديد مبتني بر خلاقيت و نوآوري، اشتغال زايي بسيار بالا نسبت به سرمايه‌گذاري انجام شده و عدم نياز به منطقه بسيار وسيع صنعتي جهت تأسيس و حتي توسعه پارك صنعتي اشاره کرد.

فرصت‌های ایجاد پارک پتروشیمی و شیمیایی در ایلام

با توجه به مزایای فوق و به واسطه برآيند ملاك‌ها و فرصت‌های كنوني زير و مهم‌تر از همه عزم جدي استاندار محترم و پر تلاش، نمايندگان محترم و مسئولان ارشد استان شرایطی بسیار خوبی جهت تاسیس پارک‌های صنعتی همانند پارک شیمیایی گوگرد، پلی‌اتیلن و پلی پروپیلن با توجه به وجود مزیت نسبی خوراک در استان آماده است.

تحريم‌های اقتصادي جدید و توجه بيشتر مسئولين بر تكيه به توان صنعت داخلي، امكانات طبيعي و جغرافيايي از قبيل آب و زمين مناسب، فضاي سبز مناسب، آب و هواي مناسب و...، در اختيار داشتن مواد اوليه ارزان قيمت و قابل دسترس مرتبط (وجود پتروشيمي ایلام، پتروشیمی دهلران، پالايشگاه ایلام و NGL 3100 دهلران) جهت توليد محصولات پايين دستي پتروشيمي ، تفويض برنامه ريزي و بودجه به استان‌ها و گسترش اختيارات استاني و همچنین تلاش استاندار محترم، نمایندگان و مدیران ارشد براي توسعه استان و رفع مشكل بيكاري، نيروي انساني فراوان و نسبتا ارزان در استان، وجود مراكز تحقيقاتي، علمی و دانشگاه‌هاي مفيد در استان، امكان صادرات كالا به داخل و خارج و نزديكي به بازارهاي مصرف عراق، امكان ارتباط و تعامل با مدل هاي موفق جهاني در اين زمينه، توانمندي متخصصين و تحليلگران داخلي جهت بومي سازي و پياده سازي مدل پارك صنعتي و... تعدادی از فرصت‌هایی است که از طریق ایجاد پارک پتروشیمی و شیمیایی در ایلام نصیب استان خواهد شد.

از اين رو ایجاد و توسعه پارك هاي صنعتي پتروشيمي در استان ما با توجه به وضعيت گسترش پالايشگاه‌ها و منابع تأمين خوراك صنايع پتروشيمي، شرايط منطقه مورد نظر از قبيل وضعيت جغرافيايي، امكانات و زيرساخت های موجود و امكان توسعه آنها در منطقه، شناخت سرمايه گذاران محلی و منطقه اي در حوزه پتروشيمي، بررسي زنجيره توليد و زنجيره ارزش محصولات مياني و نهايي به دست آمده از گوگرد، اتيلن و پروپيلن با توجه به فراوانی آن در استان و مهم‌تر از همه مطالعه بازارهاي هدف به ویژه عراق و فراهم ساختن زمينه هاي لازم را براي انتخاب محصولات توليدي با ارزش افزوه بالاتر به شكوفايي صنعت پتروشيمي و نيز توسعه منطقه اي استان براي توسعه صنعت پتروشيمي خواهد انجاميد.

امید است با برنامه ريزي و سياستگذاري دقيق و حمايت تمامي عوامل موثر از محلی و ملي و با هماهنگ سازی و بسیج همه امکانات صنعت برای شناسایی ظرفیت‌های موجود اعم از ظرفیت های فنی، علمی و اقتصادی و بکارگیری آنان در حوزه صنعت پتروشیمی و تلاش و پیگیری‌های مجدانه استاندار محترم، مسئولین و متولیان امر شاهد ایجاد و توسعه اولین پارك صنعتی شیمیایی به منظور کاهش هزینه های تولید و افزایش بهره وری صنعت پتروشیمی و صنایع پایین دستی در سطح استان باشیم.