به گزارش خبرنگار کردپرس، شب 29دی ماه ، کولبران در دسته های چند نفری در ارتفاعات "قاسمه ره ش" از توابع سردشت به کمک طناب از شیب کوه بالا می روند. تاریکی شب و باران دید کولبران را کم کرده است. به ناگاه یکی از کولبران لیز می خورد. به ته دره سقوط می کند تا تراژی جانکاه برای خانواده ای در شهرستان مهاباد رخ داد.

این تراژدی در کوره های اجر پزی وایفان آذربایجان شرقی با سوختن و درنهایت مرگ «سوزان عمری» آغاز شد و در ارتفاعات قاسمه ره ش با مرگ پدر سوزان، «شورش عمری» به اوج رسید.

برادر "شورش عمری" که در شب حادثه همراه او بوده است. درباره ی آن رویداد می گوید:" شورش" جلوتر از من حرکت می کرد. شیب زیاد کوه زیاد بود. دستمان به طنابی بند بود که کولبران برای رفت و آمد آسان تر بسته بودند. شورش شیب را به سلامتی بالا آمد اما در آخر مسیر ناگهان پایش لیز خورد وبه پایین افتد.

او ادامه می دهد:«بین من و شورش تقریبا یک کوه فاصله بود. صدای فریادش را که شنیدم فهمیدم که اتفاقی افتاده است. کولبران نزدیک به شورش نیز نتوانسته بودند کاری بکنند .متاسفانه همین لیز خوردن و افتادن از کوه منجر به مرگش شد. باری که " شورش" به کول گرفته بود زیاد سنگین نبود 30 کیلو وزن داشت و این بار برای یک کولبر زیاد هم سنگین نیست، چرا که کولبران سنگین تر از این را هم به دوش گرفته اند».

«کار برادرم صرفا کولبری نبود و کارت کولبری هم نداشت»، برادر شورش این را می گوید و ادامه می دهد: «او بیشتر تابستان ها به همراه خانواده اش به کوره های آجرپزی در استان های اطراف می رفت.

" شورش" چهار فرزند داشت که تابستان امسال دختر 14 ساله اش را از دست داد. "سوزان" فرزند اول شورش بود که تابستان امسال بر اثر انفجار گاز پکنیک در یکی از خانه های محل اقامت کارگران کوره خانه در شهر وایقان جان سپرد.

بردار شورش می گوید: سوزان تنها 14 سال سن داشت و از 12 سالگی ترک تحصیل کرده بود تا بتواند به خانواده اش در امرار معاش کمک کند. 3 فرزند دیگر برادرم کم سن و سال هستند و به ترتیب 4،9،12 ساله اند که دو پسر بزرگتر به مدرسه می روند. "سوزان" دختر فداکار و دلسوزی بود و می خواست به پدر و مادرش کمک کند اما متاسفانه بخت با او یار نشد و به دلیل سوختگی شدید ناشی از انفجار بعد از 7 روز در بیمارستان تبریز فوت کرد. در آن حادثه برادر سوزان و زن دایی او نیز جراحت دیدند. غم از دست دادن "سوزان" برای خانواده ی برادرم بسیار سنگین بود و پس ازآن برادرم به کار خاصی مشغول نبود بیشتر کارگر کارهای فصلی بود تا اینکه آن شب در کوهستان، آن حادثه به زندگی کولبری او خاتمه داد».

عموی سوزان می گوید: «برادرم "شورش" با خانواده اش سخت کار می کردند و در خانه ی اجاره یی اقامت داشتند. برادرم تنها توانسته بود حق بیمه ی خود را 12 سال بپردازد که در دو ماه اخیر به دلیل پرداخت نکردن حق بیمه، بیمه ی تامین اجتماعی او قطع شده بود. در حال حاضر نیز خانواده ی او بیمه نیستند و با مرگ پدر خانواده منبع درآمدی نیز ندارند».

نتایج کمیته ی حقیقت یاب کولبران به کجا رسید؟

مرگ کولبران در آذربایجان غربی، خبری تکراری است.«جلال محمودزاده» نماینده مردم مهاباد در مجلس شورای اسلامی به کردپرس می گوید: نماینده مهاباد در مجلس شورای اسلامی به کردپرس می گوید: «در خصوص تلفات انسانی کولبران آمار دقیقی در دسترس نیست، اما آمار غیر رسمی حدودا از 40 نفر کشته و زخمی با حوادث طبیعی یا شلیک مستقیم گلوله از ابتدای سال جاری در استان آذربایجان غربی حکایت دارد».

اسفند ماه سال 95 کمیته ی حقیقت یاب کولبران تشکیل شد و 5 تن از نمایندگان به معابر کولبری در مرزها رفتند و از نزدیک با کولبران گفت و گو کردند.

محمودزاده که عضو کمیته ی حقیقت یاب مجلس نیز بود در خصوص اقدامات این کمیته به خبرنگار کردپرس می گوید: «طرح قانونی تشکیل تعاونی های کولبری در مناطقی که کولبران فعالیت می کنند، با امضای 130 نماینده ی مجلس در حال شکل گیری است بدین منظور که تفکیک سرمایه داران و کولبرانی که به مبادله ی کالا در مرزها می پردازند انجام می گیرد و دولت نیز مجوز واردات مشخص به کولبران را در قالب شرکت تعاونی های کولبران صادر می کند تا کولبران نیز در درآمد واردات محصولات سهیم شوند. در این طرح افراد واسطه حذف خواهد شد و درآمد به اعضای تعاونی کولبران که دارای کارت کولبری هستند اختصاص خواهد یافت».

به گفته ی جلال محمودزاده، از آغاز مبحث بیمه ی کولبران تا کنون 15 هزار نفر در قالب کولبران بیمه شده اند و تمامی کولبرانی که دارای کارت و دفترچه ی کولبری هستند می توانند از مزایای بیمه بازنشستگی، درمانی و حوادث تامین اجتماعی استفاده کنند. همچنین بین 40 تا 45 هزار نفر در دو استان کردستان و آذربایجان غربی به کولبری مشغولند و دارای دفترچه هستند برای بیمه شدن و استفاده از مزایای طرح تعاونی ها در اولویت قرار دارند.

مناطق محروم چشم انتظار به رسمیت شناختن شغل کولبری و اشتغالزایی اند

محمودزاده ادامه می دهد؛ «در رسمی شدن شغل کولبری، مسیرهای قانونی و مورد تایید دولت نیز امن تر از سایر راههای پیشن خواهد بود و در صورت رسمی شدن جاده ها و مرزهای مشخص، امکان آسفالت و راه سازی میسر خواهد بود و کولبران حتی میتوانند از وسایل نقلیه مانند موتور نیز برای حمل بار استفاده کنند. در هدف دوم ایجاد حداکثر درآمد در تعداد دفعات مجاز رفت و آمد کولبری است تا با کسب حداکثر درآمد کولبران از کولبری در مسیرهای غیر مجاز برای به دست آوردن درآمد بیشتر خودداری کنند. با توجه به اینکه هر کولبر در ماه 3 بار می تواند از مسیرهای رسمی کولبری کند که درآمدی برابر 300 هزار تومان عاید وی می شود بنابراین از مسیرهای غیر رسمی هم استفاده می کنند که در این حالت اغلب هدف شلیک مرزبانان قرار می گیرند و یا با عبور از مسیرهای صعب العبور دچار سوانح طبیعی مانند بهمن و یا سقوط از ارتفاعات می شوند و جان خود را از دست می دهند».

او با تاکید بر اولویت بخشی به ساماندهی کولبران می گوید؛«ساماندهی کولبرانی که دارای کارت کولبری هستند بسیار مهم است زیرا در مرحله بعد تعداد کولبران بدون کارت مشخص می شود و باید به شیوه ایی دیگر به امرار معاش آنها توجه شود. بر همین اساس یکی از بندهای طرح کمیته ی حقیقت یاب به این موضوع اشاره دارد که از دولت خواسته شده تا در مناطق مرزی به سرمایه گذاری در بخش صنعت و خدمات در قالب احداث کارخانه ها و کارگاههای تولیدی بپردازد تا افراد بیکار مناطق محروم و مرزنشین که به ناچار به کولبری غیرمجاز روی می آورند در آن واحدها مشغول به کار شوند و بتوانند از تسهیلات اشتغالزایی و وام های کم بهره بهره مند شوند. همچنین عمران و آباد سازی روستاها، تقویت بخش دامداری نیز می توانند به رفع بیکاری در روستاها یاری رساند. بدین نحو از تعداد متقاضیان کولبری کاسته خواهد شد در غیر این صورت چه کسی حاضر خواهد بود در سرمای زمستان مسیر دشوار کوهستانی را برای حداقل درآمد و تامین معاش خانواده طی کند؟!»

به گفته ی این نمایندی مجلس؛ در حال حاضر 1 میلیارد و 500 میلیون دلار از بودجه ی امسال در مجلس به عنوان تسهیلات کم بهره برای مناطق مرز نشین و شهرهای محروم در کشور اختصاص داده شده که 40 درصد آن به روستاها اختصاص می یابد. این طرح ابلاغ و بین بانک های کشاورزی و کارآفرین و سایر بانکهای دولتی نیز تقسیم شده که بانکها نیز موظف اند برابر این میزان پول را در منابع داخلی هزینه کنند که در مجموع 3 میلیارد دلار خواهد شد. این مبلغ برابر 15 هزار میلیارد تومان وجه رایج کشور خواهد بود که با وام کم بهره ی 6 درصدی به کارآفرینان مناطق محروم تعلق خواهد گرفت.

گزارش از تانیا شعفی