بە گزارش کردپرس، یک هفتە گذشتە، اتحادیە میهنی کردستان بحرانی ترین دوران پس از مرگ جلال طالبانی موسس و رهبر حزب را تجربە کرد. جنگ قدرت میان روسای مشترک کە در آن بافل طالبانی در مقابل لاهور شیخ جنگی دست بالا و پشتیبانی داخلی و کردستانی و آن گونە کە گفتە می شود؛ خارجی را با خود داشت. رویدادها بر خلاف پیش بینی های چند ماە اخیر در خصوص اوضاع داخلی این حزب بود کە خود را برای انتخابات پارلمانی پیشرو آمادە می کرد. لاهور شیخ جنگی کە هم اکنون در جایگاە بازندە این نزاع قرار گرفتە است، رئیس همپیمانی انتخاباتی با جنبش تغییر و مسئول هماهنگی های انتخاباتی با دیگر احزاب از جملە اتحاد و جماعت اسلامی با هدف زورآزمایی با حزب دمکرات و ارتقا جایگاە حزب بود، اما روند تحولات تابلویی پیش روی ناظران سیاسی قرار می دهد کە در آن، نقش حزب دمکرات و دولت ترکیە برای پایان دادن بە قدرت لاهور شیخ جنگی بە عنوان رئیس مشترک حزب بە صورت برجستە دیدە می شود.
کردپرس با هدف واکاوی اختلافات داخلی اتحادیە میهنی، روند تحولات، نقش احتمالی حزب دمکرات و دولت ترکیە و آیندە این کارزار، گفتگویی تفصیلی با مسعود عبدالخالق رئیس مرکز رسانە ای ستاندر و ناظر و تحلیل گر سیاسی اقلیم کردستان انجام دادە است کە در ادامە می خوانید:
کردپرس: ارزیابی شما از اوضاع داخلی اتحادیه میهنی چیست و چرا اختلافات و روند تحولات به سوی نزاع بیشتر رفت؟
مسعود عبدالخالق: پس از قیام کردها در 1991 اتحادیه میهنی کردستان با بحران ها و موانع و فراز و نشیب های دشواری دست و پنجه نرم کرد. این حزب آغازکننده مبارزه و قیام بود؛ دیگر احزاب هم نقش داشتند، اما رهبری مبارزات و قیام در دست اتحادیه میهنی بود. بدین معنی که در دوران مبارزه مسلحانه، اتحادیه میهنی در جایگاهی بالاتر از حزب دمکرات قرار داشت. پس از قیام کردها در دهه 90 میلادی، اصولی که اتحادیه میهنی بر اساس آن ها تاسیس شده بود به ویژه اصول ایدئولوژیک و فکری خاص این حزب، رو به افول نهاد. اصول در حزب به کسب منافع و مناصب تغییر جهت داد. بر این اساس، اتحادیه میهنی به صورت منفی از اصول اولیه و اساسی خود منقطع شد. در مقابل، حزب دمکرات کردستان بار دیگر نقش و جایگاه اصلی را بازیافت. از آن زمان تاکنون اتحادیه میهنی از نظر جایگاه، سیر نزولی داشته است. حال مقایسه جایگاه اتحادیه میهنی با حزب دمکرات چگونه است؟ حزب دمکرات کردستان بر اساس اصول ایدئولوژیک و اصول نامشروع، بر اساس عامل اجتماعی حرکت می کند. عامل اجتماعی این حزب بسیار قوی است بدین گونه که عشیره بزرگی پشتیبان رهبری حزب است. به همین دلیل حزب دمکرات کردستان حزبی دارای ثبات می باشد. اما اتحادیه میهنی که بر اساس اصول ایدئولوژیک صحیح تاسیس شد، زمانی که این ایدئولوژی رو به افول نهد و یا از میان رود، آن گاه برای قدرت و جایگاه حزب، عامل اجتماعی باقی می ماند که این عامل درر مقایسه با حزب دمکرات، ضعیف است. به همین دلیل به مرور تضعیف می شود. یعنی در آینده و به ویژه در نتیجه رویدادهای اخیری که شاهد آن بودیم اتحادیه میهنی بار دیگر تضعیف می شود و جایگاه خود را بیش از پیش از کف می دهد.
دلیل وضعیت کنونی که در اتحادیه میهنی پیش آمده است، فقدان رهبران و شخصیت های برجسته حزبی است که طی سالهای گذشته شاهد فقدان آن ها بوده ایم. شخصیت هایی چون مام جلال، نوشیروان مصطفی، کوسرت رسول علی و بیش از همه در مدت اخیر دکتر برهم صالح که هم اکنون منصب ریاست جمهوری را در اختیار دارد و شخصیتی دیپلمات می باشد. می بایست پس از کنگره وی (برهم احمد صالح) منصب دبیر کلی را در اختیار می گرفت، نه اینکه پست های روسای مشترک در اختیار دو جوان که هنوز تجربه ای در امور سیاسی ندارند گذاشته شود و آن ها زمام امور را در دست بگیرند. همه این موارد به ما یادآوری می کند که اتحادیه میهنی کردستان فقط با بحران و انشقاق اخیر روبرو نبوده است. وضعیت موجود نه اولین انشقاق و بحران در اتحادیه میهنی است و نه آخرین آن و در آینده نیز شاهد انشقاق و اختلافات بیشتر در حزب خواهیم بود و جایگاه و پایگاه حزب بسیار ضعیف تر خواهد شد.
کردپرس: یعنی شما پیش بینی نمی کنید که توافقی جدید برای ساختار جدید در حزب صورت گیرد؛ یعنی این که در چارچوب کنگره یا پلنیوم بار دیگر نظام جدیدی برای حزب تعریف شود تا اختلافات میان دو رئیس مشترک و بحران کنونی باقی نماند؟
مسعود عبدالخالق: اتحادیه میهنی برای مدت زیادی یعنی تقریباً ده سال اخیر به دو جناح تقسیم شده است. یکی از جناح ها به عنوان پروپارتی معرفی می شدند؛ یعنی طرفداران و نزدیکان حزب دمکرات کردستان (پارتی) که این جناح نقش زیاد و برجسته ای در تضعیف اتحادیه میهنی داشتند و حتی برخی از آنها به صفوف حزب دمکرات پیوستند. چندین عضو برجسته دفتر سیاسی و آن هایی که در صفوف حزب دمکرات کردستان هستند و برخی از آنها نیز همانگونه که در اتحادیه گفته می شود، در این حزب باقی مانده‌اند و در چارچوب منافع حزب دمکرات فعالیت می کنند؛ آنها بودند که ضربات بزرگی به اتحادیه میهنی وارد کردند و برخی ها بر این عقیده اند که آنچه هم اکنون در اتحادیه میهنی در جریان است به دست این افراد انجام می شود. پس از کنگره چهارم، اتحادیه میهنی به صورت نسبی جایگاه خود را باز یافت و روند تحولات به سمت و سویی می رفت که سبد آراء و طرفداران این حزب افزایش چشمگیری یابد. اما با رویدادهای اخیر بار دیگر اتحادیه میهنی به کنترل آنهایی در آمد که عنوان پروپارتی را با خود دارند (رهبران و اعضای اتحادیه میهنی عنوان پروپارتی را برای این افراد به کار می گیرند و این رای و رای و نظر من نیست). احتمالا اتحادیه میهنی بار دیگر در جبهه حزب دمکرات کردستان قرار گیرد یا آنگونه که من شنیده ام با حزب دمکرات به توافقنامه استراتژیک باز خواهد گشت اما با مرجعیت کاک مسعود بارزانی. به همین دلیل بر این عقیده ام که توافق روسای مشترک بسیار بعید به نظر می رسد. دیگر توافق، معنایی ندارد. یکی از طرفین دعوا پیروز شد. طرفی که دارای پشتیبانی منطقه ای است و ترکیه بسیار از آن حمایت و پشتیبانی می کند و از سوی دیگر، یکی از بزرگترین احزاب کردستان یعنی حزب دمکرات را پشت سر خود دارد و آنهایی هم که به عنوان پروپارتی مشهورند از این جناح حمایت و پشتیبانی می کنند. منفعت طلبان و آنهایی که مالک شرکت های بزرگ هستند در پس پرده این تغییرات می باشند. از سوی دیگر، توازن قوا وجود ندارد تا شاهد توافق میان روسای مشترک باشیم. در انجام اقدامات متقابل در تحولات اخیر، بافل طالبانی رئیس مشترک اتحادیه میهنی موفق عمل کرد. شیخ لاهور کارت های قوی در اختیار ندارد. کارت های لاهور شیخ جنگی، طرفداران اتحادیه میهنی به ویژه فقرا و تهی دستان کردستان هستند و همچنین خانواده های شهدا و انفال شدگان و کادرهای پیشین حزب. آنها بیشتر در طیف معارضه و قشر محروم اقلیم کردستان جای می گیرند. این قشر که پشتیبان شیخ لاهور هستند در مقطع کنونی فعال نیستند، اما نیروی محرکه و قدرت در آینده خواهند بود.
کردپرس: شما به نقش پروپارتی ها در این تحولات اشاره کردید و از سوی دیگر جناح لاهور شیخ جنگی ادعا می کنند این رویدادها توطئه پارتی و ترکیه است؛ این گفته چقدر به واقعیت نزدیک است و چه اندازه می توانیم وزن نقش حزب دمکرات در این معادلات را جدی بدانیم؟
مسعود عبدالخالق: من عنوان توطئه را برای این تحولات انتخاب نکرده ام. بلکه توطئه ای آشکار است، آشکارا تصمیم از سوی حزب دمکرات کردستان اتخاذ شده است و خود آنها نیز این واقعیت را پنهان نمی کنند. برای اجرای تصمیم اتخاذ شده کاک بافل طالبانی رئیس مشترک اتحادیه مشترک و قباد طالبانی معاون نخست وزیر به نهاد ریاست اقلیم کردستان مراجعه کردند. منصب ریاست اقلیم کردستان در اختیار یکی از رهبران برجسته و شخص دوم حزب دمکرات کردستان است، یعنی تصمیم از آنجا اتخاذ شده است و این موضوع آشکاری است. ترکیه نیز به صورت آشکارا لاهور شیخ جنگی و دیگران را تهدید کرده بود. از چندین منبع به اتحادیه میهنی و دولت اقلیم کردستان پیام ارسال شده بود که ترکیه وضعیت موجود را نمی پذیرد و باید هر دو حزب با رضایت و یا بدون رضایت، با ترکیه در موضوعی که خود نام آن را مبارزه با ترور گذاشته است، همکاری کنند. واقعیت این است که ورود ترکیه به اقلیم کردستان صرفا برای نابودی پ.ک.ک و تسخیر قندیل نیست، بلکه هدف غایی این کشور، از میان بردن کیان فدرالی اقلیم کردستان و دولت مستقر و نهادهای حاکمیتی آن است. ترکیه به دنبال این هدف است و در تحقق آن بسیار پیش رفته و موفق بوده است. از این به بعد، ارتش ترکیه چندین پایگاه جدید در منطقه سلیمانیه احداث خواهد کرد و نشانه ها و اقدامات حاکی از آن هستند که طی دو ماه آینده احتمالاً هر دو حزب حاکم (حزب دمکرات و اتحادیه میهنی) برای حمله به قندیل با حکومت ترکیه همراهی و همکاری کنند. همانگونه که طالبان در افغانستان پیروز شد و زمام امور را در دست گرفت، احتمالا در اقلیم کردستان نیز به همان صورت، قندیل تسلیم داعش و نیروهای تندرو شود. نیروهایی که تهدیدی جدی علیه موجودیت اقلیم کردستان و تمامی نهضت های کردی هستند و همزمان، تبدیل به تهدیدی جدی برای کشورهای همسایه می شوند. تهدیدی که امنیت جهانی را به خطر می اندازد. همه اینها توطئه ای مخفی نیست، بلکه به صورت آشکارا در جریان است.
کردپرس: در آستانه انتخابات پارلمانی عراق هستیم. اتحادیه میهنی طی مدت اخیر، خود را برای ورود به این انتخابات آماده کرد و در چارچوب مقدمات پیروزی در آن، همپیمانی ای با جنبش تغییر داشت. به عقیده شما تحولات اخیر در اتحادیه میهنی تا چه اندازه بر میزان آرا و کرسی های اتحادیه میهنی در انتخابات تاثیر خواهد گذاشت؟
مسعود عبدالخالق: بدون شک تاثیرات منفی این رویدادها بر نتایج انتخاباتی اتحادیه میهنی بسیار زیاد خواهد بود. طی مدت اخیر، لاهور شیخ جنگی با "جنبش تغییر" همپیمانی بست و همچنین با جماعت اسلامی و اتحاد اسلامی هماهنگی های خوبی ترتیب داد. این همکاری با دیگر جریان ها نیز در جریان بود تا اتحادیه میهنی بتواند جایگاه و پایگاه خود را بیش از پیش تقویت کند تا بتواند رقابتی واقعی با حزب دمکرات کردستان داشته باشد. اگر روند به همان منوال پیش می رفت به احتمال زیاد آرا و کرسی های اتحادیه میهنی به آرا و کرسی های حزب دمکرات نزدیک می شد، اما در نتیجه تحولات اخیر اگر شاهد تقلب در انتخابات نباشیم به عقیده من اتحادیه میهنی شش تا هفت کرسی برایش باقی می ماند و به صورت چشمگیری آرای خود را از دست می دهد. با زیان و خسران بزرگی مواجه می شود و این نیز نتیجه بحران اخیر می باشد.
کردپرس: سخن پایانی شما در خصوص این تحولات و آینده چیست؟
مسعود عبدالخالق: پیام همه مردم کرد که پیامی تاریخی می باشد این است که اختلافات و کشمکش ها نتایج بدی به همراه دارند. بسیاری هستند که مترصد تشدید اختلافات میان پسرعموها در حزب دمکرات و همچنین در اتحادیه میهنی هستند تا اختلافات داخلی آنها تشدید یابد. به عقیده من چنین رویدادهایی به نفع هیچ کس نخواهد بود. من موافق تغییرات و انتقال قدرت به صورت مسالمت آمیز هستم. اما جنگ داخلی و خونریزی درون احزاب و خاندان حاکم را به نفع نمی دانم. حال این احزاب دمکرات باشند یا اتحادیه میهنی و یا احزاب دیگر. بهتر آن است که آنها عقلانیت را در پیش گرفته و این اختلافات را کنار بگذارند زیرا هیچ نفعی نخواهد داشت. لازم است که به توافق برسند و اختلافات پایان یابد. باید براساس (البر والتقوی) باشد یعنی بهتر آن است که توافق و سازش بر مبنای خدمت رسانی، اصلاحات و خدمت به مردم تنگدست باشد، اما شاهدیم که طی 30 سال اخیر این احزاب ویرانی را برای ملت به ارمغان آورده‌اند.
مصاحبە: حسن صالحی / سرویس عراق و اقلیم کردستان – خبرگزاری کردپرس
نظر شما