به گزارش خبرنگار کردپرس، تالاب بین المللی «قوپی بابا علی» مهاباد، که در کنوانسیون رامسر هم به ثبت رسیده، .یکی از جاذبه های گردشگری و از تالاب‌های مهم استان است که در کریدور مهاجرت پاییزی پرندگان قرار دارد و از بهترین زیستگاه‌های مهم پرندگان آبزی و کنارآبزی هم محسوب می‌شود.

اما حال و روز این تالاب در سال های اخیر رو به وخامت است. سطح آب چاه های منطقه نزدیک تالاب پایین آمده و مجددا در تابستان سال ١٤٠٠ به علت کاهش نزولات جوی، بخش‌های عمده ای از آن در آستانه خشک شدن کامل قرار گرفته است. از سویی دیگر حیات روستاییان نزدیک این تالاب از لحاظ پوشش های گیاهی و نیزارهای آن به تالاب وابسته است و در صورت خشک شدن این تالاب خطر زندگی روستاییان را هم تهدید می کند. اما در نبود منابع آبی خبری از اختصاص حق آبه به تالاب «قوپی بابا علی» نیست.

پاییز و تابستان سال ٩٨ در حالی که بارش های جوی هم مناسب بودند، در راستای سیاست های ستاد احیای دریاچه ارومیه! حق آبه تالاب های استان قطع و بخش عظیمی از تالاب بین‌المللی «قوپی باباعلی» مهاباد خشک شد و به امید بارش های بهاره سال بعد اقدامی برای احیای آن صورت نگرفت.

ماجرای نبود حق آبه در تابستان و پاییز سال ٩٩ هم تکرار شد و تالاب بین المللی «قوپی بابا علی» مهاباد، علیرغم هشدارهای داده شده در خصوص تهدید حیات زیستی آن، در عدم ارسال حق آبه، باز هم خشک شد.

امسال هم که خشکسالی منطقه را در بر گرفته و سطح نزولات به نسبت سال های قبل بسیار پایین آمده است، اداره کل محیط زیست آذربایجان غربی اعلام کرده: «تالاب های استان وضعیت مساعدی ندارند و دو تالاب قوپی بابا علی(مهاباد) و قره گل (بوکان) متاسفانه امسال به دلیل کمبود منابع آبی ، خشکسالی و عدم همراهی شرکت آب منطقه ای استان به دلیل عدم وجود منابع، آبگیری نشدند».

فاروق سخنور رییس اداره حفاظت محیط زیست مهاباد نیز امروز چهارشنبه ٦ مرداد ماه به کردپرس می گوید: «پس از بارش‌های زمستانی سال زراعی جاری نصف مساحت ۵۰۰ هکتاری تالاب «قوپی بابا علی» مهاباد در اوایل بهار احیا شده بود، اما تابستان امسال بر اثر تبخیر و نداشتن آب بخش‌های زیادی از آن خشک شده‌است».

خشک سالی های پی در پی تالاب ها، اثرات جبران ناپذیری به محیط زیست و همچنین عرصه‌های مختلف تولیدی و اقتصادی وارد می کند و به لحاظ زیستی سبب برهم خوردن چرخه اکوسیستم هم می‌شود، در این حالت تنوع زیستی به خطر خواهد افتاد و جوامع انسانی پیرامون تالاب هم از جهات مختلف دچار آسیب خواهد شد.

از سویی دیگر تالاب «قوپی بابا علی» مهاباد که دارای دیپلم افتخار از سازمان ملل متحد «یونسکو» است پناهگاه پرندگانی نظیر اردک سرسبز، حنایی، آنقوت، انواع غاز وحشی و تنجه است که در آن زیست می‌کنند، اما متاسفانه خشک شدن تالاب علاوه بر تهدید معیشت روستاییان اطراف آن بر حیات جانوری نیز تاثیر گذاشته است.

این تالاب همچنین در کریدور مهاجرت پاییزی پرندگان قرار دارد و در صورت تدوام خشکسالی تا پاییز، پرندگان مهاجر این زیستگاه را ترک خواهند کرد. گونه های مهاجر پس از طی مسافت های طولانی، برنامه‌ریزی می‌کنند تا به این تالاب های خاص برسند و بتوانند در این منطقه به استراحت بپردازند و دوباره به سفر خود ادامه دهند و متاسفانه با خشک شدن تالاب ها این امکان از این گونه جانوری سلب می‌شود و با تدوام این وضعیت حتی امکان تلف شدن گونه های مهاجر نیز وجود دارد!!

اکنون که تالاب بین المللی «قوپی بابا علی» در آستانه خشکی کامل قرار دارد، شواهد نشان می دهد طرح تعیین حق آبه ایی که بارها مسئولان از آن سخن گفته اند در کار نیست و به همان شیوه ایی که دریاچه ارومیه با نزولات جوی پر بار شد، تالاب ها نیز باید با نزولات آسمانی از خشکی رهایی یابند ولی امسال دیگر خبری از نزولات جوی هم نیست!

علیرغم اینکه تامین حق‌آبه تالاب‌ها در اسناد بالادستی آمده و توسط مقام معظم رهبری نیز بر آن تاکید شده است و در برنامه ششم توسعه حق‌آبه‌های زیست محیطی ۱۱ میلیارد متر مکعب تعیین شد بود و در قانون حفاظت و مدیریت تالاب‌ها هم بیان شده که سازمان حفاظت محیط زیست موظف است میزان حق‌آبه تالاب‌ها را تعیین و آن‌ را به وزارت نیرو اعلام کند. اما مدیریت مصرف آب و نحوه تعیین حق آبه تالاب های در آذربایجان غربی با 6 تالاب بین المللی نشان از ضعف بزرگ مدیریت و برنامه ریزی در وزارت نیرو و سازمان حفاظت محیط زیست کشور است.

این در حالی است که عیسی کلانتری رییس سازمان محیط زیست کشور اواسط شهریور ماه سال گذشته در نشستی خبری اعلام کرده بود: «دیگر تالاب ها قربانی کمبود آب نخواهند شد لایحه حفاظت از تالاب ها در مجلس قبلی تصویب شده و براساس آن، تامین حقابه تالاب ها مشخص و مقرر شد وزارت نیرو آن را تامین کند»!!

با همه این تفاصیل؛ خشک شدن تالاب های اقماری دریاچه ارومیه می تواند اثرات بارزی بر سایر پهنه های آبی دیگر در منطقه داشته باشد به نحوی که حیات زیستی دریاچه ارومیه به تالابهای اقماری حوزه دریاچه بستگی دارد و وقتی خشکسالی در تالاب‌ها رخ بدهد، تنوعات زیستی منطقه نیز به شدت کاسته می شود.

به گفته کارشناسان امر؛ جریانات آب و هوایی در دریاچه ارومیه ناشی از وضعیت تالاب‌های اقماری شکل می‌گیرد و در صورت خشک شدن تالاب‌ها این جریانات آب و هوایی نیز تغییر می‌کنند بالطبع کاهش رطوبت منجر به کاهش میزان بارندگی می شود که این مسئله بر خود پهنه آبی دریاچه ارومیه نیز تأثیرگذار خواهد بود/.

گزارش/ تانیا شعفی