متاسفانه در سال های اخیر این مهم به فراموشی سپرده شده است و دولت و وزارت صمت در این مدت به این ظرفیت بیشتر به چشم یک مزاحم یا معضل نگاه کرده اند و راهکارهایی هم که برای ساماندهی پیشنهاد شده است بیشتر معطوف به نوعی ایجاد یارانه برای مرزنشینان بوده که البته باید توجه داشت همین مسئله هم به رانتی بزرگ برای عده از ذی نفعان بدل شد. چه رقم هایی که به نام مرزنشینان به جیب های مبارک عده ای رفت از جمله برخی تعاونی ها که بررسی آن در این مقال نمی گنجد.
اما بر اساس آنچه تاکنون از مواضع رییس جمهور جدید ایران شنیده می شود، می توان استنباط کرد، نگاه راس دولت به موضوع بازارچه های مرزی تغییر کرده و بر اساس یک نگاه کارشناسی دولت در پی بهره برداری از این ظرفیت به نفع تجارت کشوراست که این نگاه می تواند به رونق معیشت مرز نشینان به شکلی آبرومندانه کمک کند و همچنین با این تغییر نگاه می توان امیدوار بود بسیاری از رانت ها هم حذف شود.
رییس جمهور، چندی پیش در این باره گفته است: «تبادلات مرزی مرزنشینان را در قالب یک بازار کاملا قانونمند و سامانیافته، بسیار سودمند میدانم. این تبادلات هم ایجاد اشتغال میکند و هم نحوه تجارت و داد و ستد با کشورهای همجوار را سامان میدهد و از قاچاق کالا جلوگیری میکند.»
از سوی دیگر رییس جمهور و همچنین وزیر جدید صمت بر ضرورت افزایش مبادلات تجاری با کشورهای همسایه تاکید کرده اند که نشان می دهد سیاست های کلان تجاری در کشور به نوعی قرار است در جهتی قرار گیرد که استفاده از ظرفیت های بالقوه بازارچه های مرزی را میسر گرداند.
کردستان از دیرباز به عنوان یکی از مهم ترین شاه راهای افزایش مبادلات تجاری با کشورهای همسایه مطرح بوده است، مرز مشترک استان با عراق، خصوصا با اقلیم کردستان عراق همواره کردستان را به عنوان یکی از گزینه های مهم افزایش تجارت با همسایگان ایران در کورس رقابت نگاه داشته است و حالا که قرار است، خسران بی توجهی های فلج کننده گذشته در این زمینه جبران شود و سیاست منطقی تجاری با در نظر گرفتن منافع کشور اتخاذ شود، استان کردستان از هر حیث آمادگی و ظرفیت این را دارد که به عنوان «هاب» بازارچه های مرزی فعالیت کرده و بتواند سایر بازارچه ها از جمله بازارچه های آذربایجان غربی و کرمانشاه را هم ساپرت کند.
برای دستیابی به این هدف اما باید با جایگزین کردن نگاهی جامع به بازارچه های مرزی و خارج کردن سیاستگذاری در این حوزه از نگاه های محدودنگر معطوف به معیشت و امنیت مرزنشینان، از این فرصت به عنوان یک مزیت بزرگ اقتصادی در سطح ملی با محوریت استان های مرزی بهره ببریم.
حال که نگاه رییس جمهور به بازارچه ها یک نگاه کارشناسی و عمیق است و کارشناسان تجاری هم بر اهمیت این موضوع تاکید می کنند و تجربه های بسیاری از کشورها هم نشان می دهد که کارکردهای مهم این بازارچه ها می تواند تجارت خارجی یک کشور را دگرگون کند، بازنگری در کارکردهای این نوع بازارها یک امر ضروری است و به اعتقاد بسیاری از کارشناسان می تواند مبادلات مرزی و تجاری کشور را در مسیر جدیدی قرار دهد.
برای استفاده هر چه بیشتر از این ظرفیت ها لازم است از تجربیات کشورهای دیگر در این زمینه هم استفاده شود تا بازارچه های مرزی از حالت خنثی خارج شوند، در شرایط کنونی مرزهای کشور، فضایی برای قاچاق فراهم کرده است که در صورت داشتن برنامه مناسب برای تجارت خارجی، بازارچه مرزی می تواند توسعه صادرات و واردات را رقم بزند.
نظر شما