به گزارش خبرنگار کردپرس، تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه در اولین جلسه هیات دولت در سال ۱۳۹۲ مطرح و دریاچه ارومیه در قالب طرح‌های ستاد احیا قرار گرفت. مقرر شد ظرف مدت ۱۰ سال /از ۱۳۹۴/ دریاچه به تراز اکولوژیک خود برسد که اکنون حدود ۲ سال از برنامه عقب است؛ این دریاچه از اواسط دهه ۱۳۸۰ شروع به خشک شدن کرد و بنا بر آمار بین‌المللی تا سال ۲۰۱۵ میلادی حدود ۸۰ درصد از مساحت آن خشک شده بود.

قبل از تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه تراز این حوزه آبی بسته سالانه به طور متوسط ۴۰ سانتی‌متر کاهش می‌یافت اما اکنون روند خشک شدن آن متوقف شده و با وجود رهاسازی های مدوام آب از سد های حوضه آبریز دریاچه، حجم آب آن به بیش از 3 میلیارد متر مکعب است، در حالیکه تراز اکولوژیک 13 میلیارد متر مکعب عنوان شده است.

اما اکنون با بارش های جوی و رهاسازی آب و سایر اقدامات سخت افزاری حجم آب دریاچه در برخی از نقاط تثبیت شده است.

در این سال ها کاهش مصرف آب به ویژه در بخش کشاورزی آذربایجان غربی در دستور کار ستاد احیا و نهادهای مربوطه قرار گرفت و هدف گذاری در این خصوص کاهش 40 درصدی بوده و در این راستا ممنوعیت توسعه اراضی کشاورزی و ممنوعیت برداشت جدید از منابع آبی به صورت گسترده انجام شد. امری که در سال جاری محقق شد و ستاد احیای دریاچه ارومیه اعلام کرد: «طبق آمار میزان مصرف آب کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه ۴۰ درصد کاهش یافته است».

در این میان حتی برخی پروژه هایی که بالای ۵۰ درصد پیشرفت داشتند، رها شدند زیرا ستاد احیای معتقد بود سدها سبب می‌شوند که حقابه دریاچه واریز نشود و از این رو پیمانکاران رها شدند و مشکلات حقوقی هم به بار آمد.

استاندار آذربایجان غربی نیز ضمن تایید این موضوع اعلام کرده بود: از آغاز فعالیت این ستاد تا پایان تابستان 99، بیش از ۲ هزار و ۷۵۰ میلیارد ریال در حوزه کشاورزی برای مدیریت مصرف آب و کمک به احیای دریاچه ارومیه هزینه شده است.

ستاد احیای دریاچه ارومیه در مصوبات خود بازنگری کند

روز گذشته نیز محمد مهدی شهریاری در کارگروه آب و کشاورزی گفت: توسعه کشاورزی آذربایجان غربی در گرو اصلاح برخی مصوبات ستاد احیای دریاچه ارومیه است.

استاندار آذربایجان غربی با اشاره به اینکه یکی از مشکلات اصلی کشاورزی استان برخی مصوبات ستاد احیای دریاچه ارومیه است افزود: برخی مصوبات در زمان بحران جدی دریاچه ارومیه اجرایی شده و امروز نیاز برای توسعه کشاورزی نیاز داریم تا این مصوبات بازنگری شود.

او مجددا اظهار داشت: ۳۰۰ میلیون مترمکعب سهم آذربایجان غربی از رودخانه ارس به آذربایجان شرقی تخصیص یافته که اگر این میزان به خود استان تخصیص یابد مشکلات کم آبی عمده شهرهای استان برطرف خواهد شد

انتقال منابع آبی آذربایجان غربی به آذربایجان شرقی/ سخت گیرهای ستاد احیا تمامی ندارد!

ستاد احیای دریاچه در آذربایجان غربی زیر نظر همان کارگروه ملی نجات دریاچه فعالیت می کند و در طول فعالیتش بارها مورد انتقاد نمایندگان مجلس، استاندار و کشاورزان و صنعت کاران بود، اما باز هم مردم در آذربایجان غربی برای احیای دریاچه ارومیه کم نگذاشتند ولی این ستاد اکنون با وجود تثبیت نسبی دریاچه ارومیه و علیرغم بیان موفقیت های روز افزون خود، حاضر نیست در سیاست های سختگیرانه خود نسبت به آذربایجان غربی بکاهد، در حالی که این سخت گیری ها در خصوص آذربایجان شرقی وجود ندارد!

با وجود انتقادات فراوان در خصوص انتقال منابع آبی آذربایجان غربی به آذربایجان شرقی جهت مصارف شرب، صنعت و کشاورزی، کشاورزان آذربایجان غربی همچنان ضررمندد و حق آبه آنها کم شده است.

انتقادی که سال گذشته نیز استاندار آذربایجان غربی مطرح کرده بود، اما با واکنش تند وزیر نیرو و رییس سازمان محیط زیست کشور روبه رو شد و حتی کلانتری رییس ستاد احیا دریاچه خطاب به استاندار آذربایجان‌غربی گفت: شما حق ندارید در مورد مصوبات هیات وزیران اظهار نظر کنید!

ولی این سوال همچنان ادامه دارد و سوال اصلی مردم این خطه است که چرا به تنهایی دارند باج احیای دریاچه ارومیه را می دهند؟!

محمدمهدی شهریاری آبان 98 در دوازدهمین جلسه کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه که با حضور «اسحاق جهانگیری» معاون اول رئیس‌جمهوری در ارومیه برگزار شد، گفت: سالانه آب زرینه رود برای آب شرب به تبریز منتقل می شود در حالیکه دریاچه ارومیه به این آب نیاز دارد اما در آذربایجان شرقی این میزان آب را در بخش صنعت و شرب مصرف می شود.

او افزود: ۲۰۰ میلیون متر مکعب آب حقابه دریاچه ارومیه هم از ارس به آذربایجان شرقی داده می شود که این باعث کلی سوال برای مردم شده است چرا که استان آذربایجان‌غربی با محدودیت تخصیص آب در بخش های کشاورزی و صنعت مواجه است.

شهریاری ادامه داد: در استان برای توسعه کشت گلخانه ای و صنعت نیاز به تخصیص آب داریم اما مصوبات ستاد احیاء مانع آن است لازم است تا در کنار بازنگری بر این مصوبات، در بازاجرای سد ها در مناطق حاشیه‌ای و شبکه‌های آبیاری و اختصاص آب به بخش صنعت و کشت گلخانه‌ای اقدامات لازم صورت بگیرد.

بی عدالتی ستاد احیای دریاچه ارومیه در توزیع آب در منطقه

در همین خصوص تابستان امسال نایب رییس کمسیون کشاورزی مجلس نیز با اشاره به انتقال آب زرینه رود بوکان به سمت تبریز گفت: علاوه بر فشاری که ستاد احیای دریاچه ارومیه به کشاورزان استان آورده، در دو نوبت نزدیک به 300 میلیون مترمکعب آب را از زرینه رود به سمت تبریز برده و برای صنعت و کشاورزی استفاده می‌کنند. چرا وزارت نیرو که متولی تامین آب کشاورزان است به صورت کارشناسی حق و حقوق کشاورزان استان را واگذار نکرده و حمایت نمی‌کند؟

امروز 17 دی ماه نیز نماینده بوکان در مجلس شورای اسلامی گفت: متاسفانه بیش از ۷۰ درصد آب سد شهید کاظمی این شهرستان، که بایستی برای کشاورزی، شرب و صنعت استان آذربایجان غربی مصرف شود، به سمت استان آذربایجان شرقی می رود.

انور حبیب زاده اظهار داشت: این درحالی است که ستاد احیای دریاچه ارومیه متاسفانه آب را بر روی کشاورزی، صنعت و شرب استان آذربایجان غربی بسته ولی برای استان آذربایجان شرقی این روند به صورت کامل باز است که این نشان‌دهنده بی عدالتی در توزیع آب در این منطقه است.

با همه این تفاصیل؛ امسال در مجموع یک هزار و ۳۲۳ میلیون متر مکعب آب از سدهای استان آذربایجان غربی برای احیای دریاچه ارومیه رهاسازی شده است و بر اساس اعلام شرکت آب منطقه ای استان آذربایجان غربی؛ ذخیره آب در پشت سدهای استان 27 درصد در سال جاری کاهش یافته اما با این وجود، امسال نیم میلیارد مترمکعب آب سهم کشاورزی در احیای دریاچه ارومیه نیز صرفه‌جویی شده است.

تا کنون بارها استاندار آذربایجان غربی و سایر مسئولان در استان و نمایندگان مجلس خواهان بازنگری سیاست های ستاد احیای دریاچه ارومیه در این استان بوده اند. اما تا کنون ستاد احیا کوچکترین اهمیتی به این درخواست ها نداده است!

کاهش مصرف آب کشاورزی آذربایجان غربی توسط ستاد احیای دریاچه ارومیه

اخیرا رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی نیز در آیین افتتاح طرح های کشاورزی با حضور وزیر جهاد کشاورزی در ارومیه گفت: علیرغم تخصیص بسیار اندک اعتبارات بخش کشاورزی ستاد احیای دریاچه ارومیه در استان، اما تعهد کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی به صورت کامل اجرایی می‌شود که این موضوع موجب مشکلات زیادی در بخش کشاورزی شده است.

رسول جلیلی افزود: بر اساس مصوبات ستاد احیای دریاچه ارومیه میزان مصرف آب در بخش کشاورزی باید ۴۰ درصد کاهش یابد این در حالی که میزان اعتبار اختصاص داده شده برای تحقق این هدف ۲۸ درصد محقق شده است.

او با اشاره به به بالا بودن هزینه حق آبه بخش کشاورزی در برخی شهرستان‌ها از جمله شهرستان میاندوآب ادامه داد: از ستاد احیای دریاچه ارومیه تقاضا داریم تحقق کاهش ۴۰ درصدی مصرف آب در بخش کشاورزی استان مطابق با میزان اعتبارات تخصیص یافته باشد.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی از صرفه جویی ۴۴۸ میلیون مترمکعبی آب در بخش کشاورزی استان از سال ۹۳ تا کنون خبر داد و افزود: از این میزان ۱۹۵ میلیون مترمکعب از مصوبات ابلاغی ستاد احیای دریاچه ارومیه با استفاده از سهم بخش کشاورزی از سدهای حوضه آبریز بوده است

صدای انتقاد معاون وزارت جهاد کشاورزی هم درآمد؛ فشار ستاد احیا به کشاورزان بیش از حد انتظار است!

انتقاد ها از سیاست های ستاد احیای دریاچه ارومیه به سطح وزارت خانه هم رسیده و معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی نیز اظهار داشت: ستاد احیای دریاچه ارومیه با تحمیل سالانه هشت درصد کاهش مصرف آب، صرفه جویی در آب را ۴۰ درصد کاهش و کشاورزان را متضرر ساخته است. این فشاری که در احیای دریاچه ارومیه بر بخش کشاورزی وارد شد، بیش از حد انتظار بود.

علی مراداکبری با اشاره به اینکه در مصوبه دولت کل سهم بخش کشاورزی در راستای احیای دریاچه ارومیه 100 درصد بوده اظهار داست: تا کنون تنها 23 درصد از اعتبار پنج هزار میلیارد تومانی مصوب دولت به سازمان محقق شده است و فشاری که در احیای دریاچه ارومیه بر بخش کشاورزی وارد شد، بیش از حد انتظار بود بنابراین در راستای احیای دریاچه ارومیه باید حداقل‌های میزان آبیاری انجام شود

عدم به موقع تحویل آب و پروژه های راکد آبیاری تحت فشار در آذربایجان غربی

معاون آب و خاک وزارت جهادکشاورزی با اعلام اینکه 661 هکتار از اراضی استان به آبیاری تحت فشار تجهیز شده‌اند، گفت: متاسفانه عدم به موقع تحویل آب، در برخی از پروژه‌ها سبب به سرقت رفتن شیرآلات شد که سرقت شیرآلات اراضی پشت سد کرم‌آباد نمونه‌ای از این مشکلات در حوزه پروژه‌های آبیاری تحت فشار است.

مراد اکبری افزود: از 61 هزار و 580 اراضی مورد هدف جهت اجرای آبیاری تحت فشار 52 هزار هکتار از آن تکمیل عملیات شده اما به دلیل احتمال سرقت، شیرآلات به آن‌ها منتقل نمی‌شود

امسال نیز نایب‌ رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس به کردپرس، گفته بود: متاسفانه هم اکنون در بیشتر حوضه‌ها، آبیاری تحت‌ فشار به بهره‌برداری نرسیده است و هنوز هم با روش آبیاری سنتی آبیاری شده اما ستاد احیای دریاچه ارومیه با همکاری وزارت نیرو، سالانه هشت درصد آب مورد نیاز کشاورزان دشت‌های مختلف استان مثل مهاباد، میاندوآب، بوکان، نقده و خوی و سایر دشت‌هایی که در حوضه آبریز دریاچه ارومیه قرار دارد را کاهش داده‌اند.

۱۲هزار هکتار از اراضی کشاورزی شهرستان مهاباد برای برخورداری از سیستم‌های نوین آبیاری با توجه به شرایط کم آبی استان، نیاز به تامین منابع مالی دارد اما برای نمونه در روستای دوستعلی این شهرستان ۴۰۰ هکتار تحت پروژه آبیاری تجمعی قرار گرفته و در حالی که ۷۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته توسط ستاد احیای دریاچه ارومیه این پروژه متوقف شده است و حدود ۳ سال است که راکد مانده است.

آذربایجان غربی آب می خواهد!

اینها تنها انتقادات بخش کشاورزی استان آذربایجان غربی از ستاد احیای دریاچه ارومیه در راستای فشار برای صرفه جویی در مصرف آب است، استانی که کشاورز محور است و از هیمن نقطه هم متضرر شده است و در کنار آن به دلیل سیاست های صرفه جویانه در مصرف آب تا کنون نتوانسته در بخش صنعت نیز توفیق چندانی کسب کند و سیاست های استاد احیا بسیاری از سرمایه گذاران را از استان فراری داده است!

تعطیلی بسیاری از واحدهای صنعتی آذربایجان غربی، به دلیل نبود آب خود دلیلی بر ادعای استان آذربایجان غربی است که تا کنون نشنیده مانده است. در کنار آن عملکرد مالی ستاد احیای دریاچه هم بارها مورد انتقاد بود و اخیرا نایب رییس کمیسیون کشاورزی مجلس با انتقاد از اینکه عملکرد ستاد احیای دریاچه ارومیه از نظر اعتباری و ریالی و عمرانی شفاف نیست، گفته بود: پیش‌بینی اعتبار ۴۹۸ میلیون تومانی در لایحه بودجه ۱۴۰۰ برای احیا ناکافی است اما معتقدم اگر ۱۰ برابر این مبلغ هم در اختیار ستاد قرار گیرد تا زمانی که عملکردشان شفاف نباشد در احیای دریاچه موفق نخواهند شد.

گزارش/ تانیا شعفی