به گزارش کردپرس، عملیات نظامی دو سال اخیر ترکیه در خاک عراق به بهانه حضور نیروهای پ.ک.ک در مناطق شمالی این کشور، اعتراضات به حضور نظامی آنکارا در خاک عراق را بیشتر کرده است. با این حال، این اعتراضات مانع ادامه عملیات نظامی ترکیه نشده و بیم آن می رود با تهدیدات اخیر رهبران ترکیه، عملیات نظامی دیگری، این بار در منطقه ایزدی نشین شنگال، به بهانه حضور نیروهای پ.ک.ک و گروه های وابسته به آن در این منطقه صورت بگیرد.

جورجیو کافیرو و آناستازیا چیشولم، دو کارشناس مسائل امنیتی و توسعه در یک مقاله به بررسی اختلافات میان ترکیه و عراق پرداخته اند. آنها در این مقاله که در نشریه انگلیسی زبان اینساید اربیا منتشر شده، معتقدند سرچشمه گرفتن منابع آبی عراق از ترکیه، حضور پ.ک.ک در خاک عراق و عملیات نظامی ترکیه در داخل خاک عراق از جمله موارد مورد اختلاف میان دو کشور است هر چند که می توان گفت ثبات نسبی در مراودات سیاسی و اقتصادی میان دو کشور دیده می شود.

این دو کارشناس با اشاره به این که دو منبع آبی مهم عراق یعنی رودهای دجله و فرات از ترکیه سرچشمه می گیرند، این کشور را قدرت برتر آبی در مقابل عراق دانسته و در اهمیت این موضوع به اظهارات تورگوت اوزال رییس جمهور سابق ترکیه اشاره کرده اند که گفته بود:« برخی کشورها نفت می فروشند اما برخی کشورها آب خواهند فروخت».

کافیرو و چیشولم در اهمیت منابع آبی برای عراق گفته اند عراق سالانه به 71 میلیارد متر مکعب آب نیاز دارد اما به دلیل اجرای پروژه های مختلف در منطقه بویژه ترکیه، این کشور تا سال 2035 سالانه فقط به 51 میلیارد متر مکعب آب دسترسی پیدا خواهد کرد. با توجه به رشد جمعیت 25 درصدی عراق، نگرانی از این موضوع جدی است.

یوسف اریم، کارشناس مسائل ترکیه در این باره به اینساید اربیا گفته است خشک سالی، تغییرات آب و هوایی و افزایش جمعیت هر از گاهی بر روابط میان ترکیه و عراق سایه افکنده و تامین منابع آبی را محدود خواهد کرد.

این دو کارشناس به تاکید رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه و مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق در دیدار دسامبر 2020 بر نگاه به اختلافات آبی به عنوان « زمینه هایی برای همکاری» و نه «عامل اختلاف» اشاره کرده اما تاکید کرده اند که ترکیه به تعهد خود برای تامین منابع آبی عراق، بویژه پس از احداث سد ایلیسو عمل نکرده است.

این دو پژوهشگر مسائل امنیتی و توسعه با اشاره به این که سابقه دخالت نظامی ترکیه در خاک عراق از دهه 2000 میلادی، این اقدام ترکیه را که به علت حضور نیروهای پ.ک.ک در خاک عراق صورت می گیرد، یک مسئله حساس میان دو کشور دانسته اند. دکتر عباس کاظم، مدیر بخش عراق در اندیشکده شورای آتلانتیک درباره علت حضور پ.ک.ک در خاک عراق می گوید این حضور نه به خواست عراق بلکه به عنوان مسئله حیات پ.ک.ک مطرح می شود. از نظر این دو کارشناس، ورود نظامی ترکیه به خاک عراق که برخلاف میل بغداد صورت می گیرد، از نظر مقامات عراقی به دلیل ناتوانی این کشور در کنترل مرزهای شمالی است و حاکمیت این کشور را زیر سوال می برد. آنها معتقدند عراق بیشتر به دنبال همکاری است تا تقابل و ترجیح می دهد مواضع تندی علیه این مسئله نشان ندهد تا مسائلی مانند تجارت، بازسازی عراق و انرژی را تحت تاثیر آن قرار ندهد.

کافیرو و چیشولم معتقدند که عراق حضور پ.ک.ک را تهدیدی برای امنیت ملی ترکیه می داند و مصطفی الکاظمی نیز در کنفرانس مشترک خود با اردوغان نیز گفته بود: « موضع عراق روشن است؛ این کشور حضور هیچ سازمانی را که امنیت ملی ترکیه را تهدید کند، در خاک نمی پذیرد.»

این دو کارشناس مسئله حضور پ.ک.ک در عراق و دخالت نظامی ترکیه در خاک این کشور را یکی از چالش های بزرگ در رابطه میان دو کشور می دانند. دکتر عباس کاظم معتقد است این مسئله یک وضعیت پیچیده ای پدید آورده که لازمه مدیریت آن هدایت هوشمندانه و تجربه و تخصص و شاید هم قوانین بین المللی است اما در حال حاضر هیچ کدام از این عوامل موثر در مدیریت این بحران حضور ندارند.

کافیرو و چیشولم به درخواست کمک عراق از سازمان های منطقه ای مانند اتحادیه عرب در مسئله حضور ترکیه در خاک عراق اشاره می کنند اما دکتر عباس کاظم می گوید این مسئله بویژه درخواست کمک از کشورهایی مانند امارات متحده عربی کمکی به حل مسئله نمی کند زیرا این کشور نه به خاطر عشق به عراق بلکه از منظر تنش های خود با ترکیه به درخواست عراق پاسخ می دهد که این امر نمی تواند کمکی به حل مسئله کند.

آنها در پایان به این نکته اشاره کرده اند که عراق بیش از هر زمان دیگری به ثبات و صلح نیاز دارد. اگرچه مقامات این کشور همچنان از اقدامات نگران کننده آنکارا در خاک عراق خشمگین هستند اما آنها احتمالا برای جلوگیری از تشدید تنش و سوق یافتن این مسئله به سمت تقابل و تحت تاثیر قرار گرفتن روابط تجاری یکدیگر، تلاش خواهند کرد.