موفقیت های فیلم بابردوو در عرصه های بین المللی بهانه ای شد تا خبرگزاری کُردپرس با این فیلمساز کردستانی به گفت و گو بنشیند که در ادامه می آید:
با فیلم «بابرددوو» شروع کنیم این فیلم در چه ژانر و مضمونی است؟
در سال ۱۳۹۸ فیلم کوتاه حرفه ایم را با نام «بابردوو» به معنای بر باد رفته با مضمونی اجتماعی را در مدت زمان دو ساله تهیه کردم. داستان فیلم، زندگی یک پیرزن را نمایش می دهد که ازدواج اجباری و گذشته ای تلخ داشته و به وسیله یک بادبادک به آن گذشته ها برمی گردد
برای فیلم بابردوو، برای اولین بار در قدیمی ترین جشنواره فیلم رشد در ایران، تندیس زرین و دیپلم افتخار بهترین فیلم را دریافت کردم. همچنین جایزه مقام اول را در جشنواره های فیلم رُم در کشور ایتالیا، فیلم پراگ چک در کشور یوگسلاوی، فیلم کشور لهستان و کشور هندوستان را به دست آوردم و برای سال آینده هم به عنوان داور از سوی این جشنواره به عنوان کارگردان فیلم برتر دعوت شده ام. همچنین جایزه بهترین فیلم را درجشنواره های کشور الجزایر و انگلستان به دست آوردم.
فیلم دیگری در دست ساخت دارید؟
کار جدید من با عنوان «هوای گریه» یک فیلم بلند در زمان 90 دقیقه است که ساخت آن در استان کردستان صورت می گیرد و داستان یک مادر بی سرپرست با سه فرزند است که هر روز برای امرار معاش سر چهار راه می روند و هریک به کاری مشغول هستند تا اینکه یکی از بچه ها تصادف می کند و داستان به ادامه این ماجرا می پردازد.
به عنوان یک فیلمساز موفق، سینمای استان کردستان را نسبت به گذشته چگونه ارزیابی می کنید؟
سینمای کردستان باتوجه به پتانسیل موجود در حوزه های بومی، فرهنگی، اجتماعی و.... نسبت به گذشته مسیری مناسب را طی نمی کند و در حال یک عقبگرد یا سکون است. چرا که فیلمسازان تازه کار ما آگاهی مناسب از ساخت فیلم، فیلمنامه و محتوای آن ندارند و بیشتر با گذراندن دوره های کوتاه مدت فیلمسازی، بدون تحصیلات آکادمیک و تخصصی وارد این حوزه شده و با خروجی ضعیفی که دارند ضربات جبران ناپذیری به سینما وارد می کنند.
کمی در مورد رابطه هنر فیلم سازی و فرهنگ صحبت کنیم.
فرهنگ یک مقوله ی بسیار گسترده وپیچیده است که نقش آن در جایی جای ساخت اجتماعی ما برجسته است. پایه واساس آن هم انواع آداب و رسوم و خرده فرهنگ های متنوع است که خوشبختانه ما آرشیو بسیار غنی از آن را دارا هستیم و می توانیم از داستان های فولکلور قوی و ارزشمند که هر کدام از آنها یک سوژه مناسب فیلمسازی است، استفاده کنیم. متاسفانه فیلمسازان ما بیشتر با مراجعه به ساخت فیلم های مدرن وعدم اطلاع دقیق از روند و نحوه ساخت وعدم آشنایی به سبک های مختلف فیلمسازی، با شکست مواجه می شوند و از لحاظ فرهنگی هم کارکرد ضعیفی دارند.
به عنوان یک فیلمساز چه درخواستی از مسئولان با توجه به محدودیتها و کمبودهایی که داشته اید، دارید؟
اگرچه هزینه ها واعتبارات خاصی در اغلب دستگاه های اجرایی استان ادارات به حوزه فرهنگ اختصاص داده می شود اما متاسفانه عملکرد ضعیفی را در این زمینه شاهد هستیم و در زمینه هایی که نتایج و بازخورد مثبتی ندارد، به کار گرفته می شود در حالیکه می توانند موضوعات خود را در بخش ساخت فیلم بهتر نمایش دهند و یک نتیجه مثبت و چشمگیری را هم از آن دریافت کنند چرا که زبان فیلم در مسائل فرهنگی بسیار گویا و واضحتر از سایر بخش ها است. بنابراین اگر مدیران ما به مسائل فرهنگی و ساخت فیلم اهمیت بیشتری دهند قطعا می تواند نتیجه رضایت بخش را پیش رو داشته باشد.
با توجه به اینکه در فیلم بابردوو و همچنین فیلم جدید تان با عنوان هوای گریه، از بازیگران زن به عنوان نقش اصلی استفاده کرده اید، چه پیامی برای جامعه دارید؟
در جامعه ما زن یک نقش فوق العاده ارزشمند وجایگاهی بسیار قوی دارد که متاسفانه بسیاری از آنان قربانی تعصبات فرهنگی شده اند و از حضور در اغلب فعالیت های اجتماعی که حق کامل یک انسان است، سلب شده اند.
به همین دلیل با دیدگاهی انتقادی در فیلم هایم به این مسائل ورود کرده ام و سعی کرده ام قدرت و توانایی یک زن را آنگونه که هست، از دریچه فیلم هایم به مخاطبان نشان دهم. به ویژه جایگاه زنان ما در استان کردستان که می توانند در تمامی عرصه های اجتماعی نقش مهمی را داشته باشند اما دیده نمی شوند و یا به آنها اجازه داده نمی شود. من خود را موظف می دانم که نقاب تعصب را از از زندگی آنها بردارم و آنها را به دنیای واقعی و آغوش جامعه بازگردانم و نقش آنها را در جامعه ، آنگونه که هستند، نشان دهم.
با توجه به ثبت جهانی شهر سنندج به عنوان شهر خلاق موسیقی، موسیقی کردی در فیلم های شرت کننده در جشنواره های بین المللی در چه رتبه ای قرار دارد؟
موسیقی زبان گویای یک فیلم است که همراه با دیالوگ های بازیگران، نقش اساسی در موضوع فیلم و جذب مخاطب دارد. یک فیلمساز خلاق باید یک موسیقی متناسب با فیلم خود را در هنگام تدوین انتخاب کند که زبان گویای بخش مهم فیلم و ارتباط آن با فرهنگ است.
خوشبختانه موسیقی کردی امروزه به عنوان یک برند خیلی قوی در جهان شناخته شده است که داوران جشنواره های بین المللی یک نگاه ویژه و اختصاصی را در حین ارزیابی فیلم به آن دارند و از این رو صدا و شخصیت اکثر خوانندگان کُرد و انواع موسیقی کردی را بسیار مهم می دانند.
لطفا کمی از خودتان و زندگی تان برایمان بگویید.
سیاوش ساعدپناه متولد سال ۱۳۵۴ شهرستان سنندج هستم. تحصیلات خود را تا مقطع دیپلم در رشته اقتصاد «علوم انسانی» در سنندج ادامه دادم و بعد از آن در رشته گرافیک در دانشگاه هنرهای زیبای تهران قبول شدم و تحصیلات خود را تا مقطع کارشناسی به پایان رساندم. مقطع ارشد را هم در رشته سینما در دانشگاه تربیت مدرس تهران گذرانده ام. بعد از اتمام تحصیلات در تهران به دیار خود، شهر سنندج بازگشتم و در صدا وسیمای مرکز کردستان مشغول به فعالیت های پشت صحنه مانند طراح دکور و... شدم.
بعد از آن به درخواست اداره آموزش وپرورش استان کردستان به عنوان مدرس در رشته های انیمیشن، سینما و گرافیک در دبیرستان ها مشغول به فعالیت شدم و همچنین مدیریت گروه گرافیک در دو مرکز آموزشی علمی کاربردی صنایع دستی، و فرهنگ وهنر سروش و آموزشکده فنی دختران شهرک سعدی سنندج را هم بر عهده گرفتم.
کار فیلمسازی را به صورت حرفه ای از سال ۱۳۸۰ با فیلم کوتاه «نار» آغاز کردم و با ساخت فیلم کوتاه «خانه خاموش» به عنوان دومین کار، فیلمسازی را ادامه دادم و همزمان در کنار ساخت فیلم های کوتاه، مجموعه مستند ۱۲۰دقیقه ای باعنوان«پل های تاریخی» ایران برای شبکه های سراسری و مستند «سردرب های تاریخی ایران» برای شبکه خبر را هم تهیه وضبط کردم.
در سال ۱۳۸۹ سومین فیلم کوتاه خود را با نام «عبور از مرز توهم» تهیه کردم که در چهل وهفتمین دوره جشنواره بین المللی فیلم رشد در مشهد جایزه بهترین فیلم و فیلمنامه را برای آن دریافت کردم و همزمان در اولین دوره جشنواره فیلم کردی ژیار ویژه غرب ایران هم، جایزه بهترین فیلم را به دست آوردم. همچنین در جشنواره های فیلم آریزونا در کشور آمریکا و فیلم رحمت در ارومیه، جایزه مقام اول را کسب کردم.
گفت و گو/ کویستان عبدالحکیمی
نظر شما