دوازدهمین دور از مذاکرات آستانه با حضور نمایندگاه سه کشور ایران – ترکیه – روسیه به عنوان ضامن های آتش بس در سوریه و همچنین نمایندگانی از دولت مرکزی سوریه و مخالفان سوری در حالی در آستانه پایتخت قزاقستان برگزار شد که وضعیت بحران سوریه به مراتب پیچیده تر از روزهای سابق بوده و گره کور بحران سوریه در سایه اختلافات و مسائل موجود در سوریه همچنان پابرجا بوده و این نشست نتوانست نتیجه مطلوبی در راستای حل مسائل موجود ارائه دهد.

با نگاه به بیانیه پایانی دوازدهمین نشست آستانه نیز متوجه خواهیم شد که این نشست برخلاف آن چیزی که در نظر گرفته شده بود نه تنها نتیجه بخش نبوده بلکه باعث دامن زدن به اختلافات بیشتر میان طرفین شده است. در واقع دوازدهیمن دور از مذاکرات آستانه در حالی برگزار شد که یکی از مهمترین موضوعات مطرح شده در این دور از نشست تشکیل کمیته تدوین قانون اساسی جدید سوریه بوده است. کمیته ای که قرار بود تا اواسط سال 2018 میلادی و در نهایت تا اوایل سال 2019 میلادی تشکیل شود علی رغم گذشت پنج ماه از آغاز سال جدید میلادی هنوز طرف ها در خصوص این که چه کسانی در این کمیته حضور خواهند داشت به توافق نرسیده اند. این موضوع که در بیانیه پایانی نشست آستانه نیز به آن اشاره مستقیم شده در واقع از اختلاف نظرات شدید آنکارا و مسکو در این خصوص نشأت می گیرد. اختلافی که دلیل عمده آن نیز کردهای سوریه است. در حالی که طرف های روسی از حضور تمام نمایندگان جریان های کرد سوریه از جمله حزب اتحاد دموکراتیک سوریه (PYD) و مجلس دموکراتیک سوریه در این کمیته حمایت می کنند؛ ترکیه از قبول نماینده PYD/YPG در این کمیته به شدت خودداری کرده و این موضوع یکی از دلایل عمده راکد ماندن طرح تاسیس کمیته تدوین قانون اساسی جدید سوریه است. ترکیه در هر فرصت در راستای بیان این که نباید نمایندگان PYD و ارتش دموکراتیک سوریه در کمیته قانون اساسی داشته باشد استفاده می کند. همچنین اختلافات در خصوص حضور برخی از جریان های مخالف سوری در این کمیته نیز وجود دارد که طرفین در این خصوص نیز همچنان نتوانسته اند به یک اجماع کلی برسند.

یکی دیگر از موضوعات حساس و استراتژیکی که در این نشست مورد بررسی قرار گرفته است مسئله ادلب و توافقنامه سوچی است. ترکیه شش ماه پیش، قبل از آن که یک عملیات گسترده توسط نیروهای ارتش سوریه – روسیه به ادلب ترتیب داده شود در یک اقدام موفقیت آمیز مسکو را به پای میز مذاکرات کشاند و در سوچی توافقنامه ای میان روسای جمهور دو کشور به امضا رسید که بر اساس این توافقنامه ترکیه متعهد شد که با خروج نیروهای رادیکال {که بیشتر نیروهای تحریر الشام مد نظر بود} و خروج سلاح های سنگین آنان در یک محدود 30 – 35 کیلومتری منطقه عاری از درگیری به وجود آورد. ترکیه در این شش ماه نه تنها نتوانست نیروهای رادیکال را از ادلب خارج کند بلکه با تحولات اخیری که به وجود آمد گروه تروریستی هیئت تحریر الشام مناطق تحت کنترل خود را در ادلب گسترش داده و تقریباً تمامی این شهر استراتژیک را به دست گرفته است. چیزی که الکساندر لاورنتیف، نماینده ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در امور سوریه در آخرین اظهارات خود با اعلام نگرانی از این موضوع عدم موفقیت ترکیه در انجام تعهدات خود در توافقنامه سوچی را نا امید کننده خواند.

یکی دیگر از مسائل حساسی که در آستانه مورد بحث و گفتگو قرار گرفته است موضوع شرق فرات و مسئله تاسیس منطقه امن در این منطقه است. ترکیه به تمام طرف های حاضر در بحران سوریه قاطعانه دو راه پیش رو گذاشته است. ارتش ترکیه که بزرگترین لشکرکشی تاریخ خود را به مرزهای جنوبی انجام داده است به تمام طرف های حاضر در بحران سوریه اعلام کرده است که یا حمله نظامی به شرق فرات و پاکسازی نیروهای کرد YPG از آن منطقه و یا تاسیس یک منطقه امن در شمال سوریه تحت کنترل ترکیه را در سیاست خود دنبال می کند. موضوعی که چنین به نظر می رسد هم ایران و هم روسیه با هر دو گزینه نیز مخالف هستند. اگرچه وزارت امور خارجه ترکیه در بیانیه ای اعلام کرده است که سه کشور ترکیه – ایران – روسیه در خصوص مبارزه با تروریسم و مسئله شرق فرات توافق کرده اند که در هماهنگی نزدیک باشند ولی اظهارات نماینده ویژه پوتین در امور سوریه آن هم یک روز بعد از مذاکرات آستانه پیچیدگی موضوع را به خوبی به نمایش گذاشت. روسیه نه تنها مخالف حضور نظامی ترکیه در شرق فرات و حتی تاسیس منطقه امن تحت کنترل ارتش ترکیه در این منطقه است بلکه آرام آرام مخالفت خود با حضور نظامی ترکیه در عفرین و محدوده عملیاتی سپر فرات از جرابلس تا الباب را نیز اعلام میکند. عملیات هایی که در سال های نه چندان دور با حمایت و چراغ سبز مسکو صورت گرفت.

با توجه به تمامی موارد ذکر شده، دوازدهمین دور از مذاکرات آستانه نه تنها نتوانسته است پیچیدگی این روزهای بحران سوریه را کمی حل کند بلکه اختلافات پنهانی را که میان طرف ها وجود داشت بیش از پیش روشن تر کرده است.

خبرگزاری کردپرس/ سرویس ترکیه