به گزارش خبرگزاری کردپرس، دکتر یارمحمد قاسمی در این نشست که با همت اتحادیه انجمن‌های علمی کشور و انجمن جامعه شناسی ایلام در دانشگاه ایلام برگزار شد، عنوان کرد: ایلام در طول تاریخ معاصر خود سه نوع شکل‌بندی را تجربه کرده است؛ دوران ایل‌تباری، دوران روستاگزینی و دوران شهرنشینی.

وی توضیح داد: گذر از هر کدام از این شکل‌بندی‌ها باید فرآیندی آرام را طی کند تا با حداقل مسائل روبه‌رو شود اما این گذار در استان ایلام شتابان و به‌نوعی بی‌قواره بوده است.

قاسمی افزود: در سال‌های دوران ایل‌تباری، جز قلعه‌ی والی هیچ ساختمانی در ایلام وجود نداشته و قبایل و ایلات بر اساس یک تقویم محلی که خان مجری آن بود، ییلاق و قشلاق می‌کردند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه ایلام عنوان کرد: در زیست‌جهان شکل گرفته در چنین فضایی، تنوع گفتمانی وجود نداشته است و در کانتکس آن، گفتمان ایلی شکل گرفت و سلطه‌ی خان هدایتگر کلیت این گفتمان بود.

قاسمی تأکید کرد: هم‌زمان با تحولات اواخر عصر قاجار و جدا از سله‌ی پاتریمونیالیستی خان در ایلام، رگه‌هایی از دموکراسی فرهنگی هم در منطقه به وجود آمد.

او در توضیح رقایت‌های رایج بین ایلامیان در دوران ایل‌تباری گفت: رقابت برای کسب ثروت و قدرت کمتر از امروز بود و بیشتر در حوزه تأمین علوفه و دام و اسب تیزرو و غیره بود. سطح توقع پایین بود و رقابت امروز برای کسب هویت نمادین، در آن زمان وجود نداشت.

رییس انجمن جامعه شناسی ایلام افزود: معنای زندگی، شادی و نشاط در کانتکس فرهنگی آن زمان معنا پیدا می‌کرد و خان به شرطی که شادی‌ها بر هم زننده‌ی وضع موجود نباشد، با آن موافق بود و شادی‌ها را تشویق می‌کرد.

قاسمی عنوان کرد: با روی کار آمدن دولت-ملت رضاخانی و پیش گرفتن سیاست تخته‌قاپو کردن قبایل در ایران، ایل‌های ایلامی یکجانشین شدند و با محوریت اقتدار سیاسی، مردم شاهد سرکوب سران قبایل شدند.

وی به دومین شکل‌بندی ایلام در تاریخ معاصر پرداخت و گفت: جایگزین شکل‌بندی ایل‌تباری، شکل‌بندی جدید روستانشینی است که اگر چه بوی اقتدار از آن با متواری شدن خان رفت، اما اقتدار شاه جای آن را گرفت.

وی در تبیین این دوران جدید خاطرنشان کرد: در این دوران جامعه مدرنیزه شد و مدرنیزاسیون کردن کشور و به تبع ایلام در دستور کار رضاشاه قرار گرفت و نهادسازی برای آن شروع شد.

استاد علم جامعه شناسی ایلام ادامه داد: مدرنیزه کردن باعث تغییر شیوه‌های زندگی روستایی شد، زن و مرد باسواد شدند، رادیو در مناسبات اجتماعی حضور پیدا کرد، دانشجویانی برای تحصیل به فرنگ رفتند، سربازی اجباری شد و خوانین سرکوب شدند و... خلاصه فضای دیگری ایجاد شد که در نتیجه آن پدیده‌هایی مثل اعتماد و غیره به زوال رفتند.

قاسمی از منظر گفتمانی شکل بندی دوم را بررسی کرد و گفت: در این شکل‌بندی روستاگزینی، عمران به دال مرکزی تبدیل شد و ساز و کار مدرنیستی رضا شاه به حاشیه رفت اما با این وجود هنوز پای شادی ایلامیان لنگ نشده بود و در زیست‌جهانشان نشاط اجتماعی وجود داشت.

عضو هیئت علمی دانشگاه ایلام به بررسی سومین شکل‌بندی پرداخت و گفت: عرضه‌ی تکنولوژی در دهه 40 و 50 با سرعت زیاد، باعث متلاشی شدن زیست‌جهان ایلامیان شد.

وی افزود: در این دوران شهر ایجاد شد و شاه جدید، مدرنیته‌ای بی‌قواره را به ایران و ایلام تحمیل کرد. دامدار دیروز کارمند شد، سرکشی‌های شبانه‌ی مردم از همدیگر در اختیار تلویزیون در آمد، سیستم زنانه-مردانه از بین رفت و آشپزخانه‌ها اوپن شد، معامله‌ی پایاپای با پول از بین رفت و جای چهارپایان را که در زندگی مردم نقش داشتند، خودروها گرفتند.

قاسمی اضافه کرد: این همه بس نبود که جنگ به مدت هشت سال بر این مردم تحمیل شد و بیشترین فشار را بر مردم وارد آورد و سبک زندگی جدیدی در بین ایلامیان به وجود امد.

این استاد دانشگاه گفت: دل مجروح ایلامی‌ها بر اثر جنگ دیروزی نیاز به تیمار داشت اما بعد از جنگ به خاطر مدرنیته‌ی بی‌قواره‌ای که شاه ایران آورده بود، بین مردم مسابقه ایجاد شد و باعث ایجاد رقابت و پیکار شدید مردم ایلام با هم شد.

دکتر قاسمی سخنان خود را این‌گونه به آخر رساند: در این دوران به جای گسترش حوزه عمومی و به جای تیمار مردم جنگ‌زده و محنت‌کشیده، اقداماتی صورت گرفت که باعث به حاشیه رفتن شادی و نشاز در ایلام شد... و این قصه ادامه دارد.