به گزارش کردپرس، روابط میان ترکیه و اقلیم کردستان عراق بعد از تهدید رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه به بستن شیرهای نفت اقلیم کردستان و گذرگاه های آن به عنوان واکنش به برگزاری رفراندوم پر مناقشه روبه سردی گرایید.

اردوغان در سپتامبر 2017 گفت: « اقلیم کردستان از این پس می خواهد از کجا نفت خود را صادر و یا در کجا بفروشد؟ شیرهای نفت در دست ما است. لحظه ای که ما آن را ببندیم ، دیگر هیچ کاری از دست آنها بر نخواهد آمد.»

آنکارا موقتا جریان نفت اقلیم کردستان به ترکیه را بست اما هیچ وقت گذرگاه های مرزی را نبست. اما هنوز وضعیت روابط میان آنها به حالت عادی در نیامده است. تجارت ترکیه با اقلیم کردستان و نیز به طور کلی عراق به سرعت فروکش کرد. کردها ترکیه را متهم کردند که « آنها را با گرسنگی دادن تنبیه می کند.»

بر اساس آمارهای رسمی ترکیه، حجم تجارت میان آن دو در طی 5 سال گذشته از 12 میلیارد دلار به 9 میلیارد دلار کاهش یافته است. بر اساس آمار وزارت تجارت ترکیه، صادرات این کشور به اقلیم کردستان در فاصله ژانویه تا اکتبر 2017 حدود 7.6 میلیارد دلار بوده اما در همان فاصله زمانی در سال 2018 به 6.7 میلیارد دلار کاهش یافته است.

از آنجایی که اقلیم کردستان عراق به دنبال فعال کردن اقتصاد خود بوده نمایشگاهی تجاری در سلیمانیه برگزارشد که شرکت های حوزه صنایع غذایی، نساجی، انرژی و مشاوره ای از کشورهای چین گرفته تا مصر در آن حضور پیدا کردند.

حدود 100 تاجر ترکیه ای نیز در این نمایشگاه شرکت کردند که توجه منطقه را به خود جلب کردند. با این حال، هدف تجار ترکیه ای از حضور در سلیمانیه فقط به خاطر مسائل تجاری نبود. هیئت ترکیه برای فعالیت بیشتر تجاری میان ترکیه و افقلیم کردستان عراق وساطت کردند.

مهمت کایا، ریس اتاق بازرگانی و صنایع دیاربکر گفت که هدف از این حضور عادی کردن رابطه دو طرف بعد از تنش بوجود آمده پس از برگزاری رفراندوم بود. وی به المانیتور گفت: « روابط میان ترکیه و اقلیم کردستان عراق بویژه پس از برگزاری رفراندوم وارد روندی شده است که مانند بحرانی که اکنون ترکیه گرفتار شده، فراتر از تنش های سیاسی است. دولت های منطقه بیشترین تجارت را با اقلیم کردستان و عراق بدون دخالت دولت های مذکور دارند، به همین دلیل هم ما در سلیمانیه حضور پیدا کرده ایم. هدف ما بهبود و ترمیم روابط تخریب شده و ارتقا آن به بالاترین سطح است.»

نخستین اقدام هیئت ترکی برای رسیدن به این هدف بازدید از اتاق بازرگانی سلیمانیه بود و در آنجا چندین توافق همکاری میان تجار ترک و کرد امضا شد.

تجار کرد هم مشتاق هستند روابط دو طرف ترقی پیدا کند. یاسین فرج، معاون رییس اتاق بازرگانی و صنایع سلیمانیه از ترکیه خواست تحریم فرودگاه های سلیمانیه را که پس از برگزاری رفراندوم وضع شده ملغی کند. وی به المانیتور گفت:« بله ما تا حدی با ترکیه رابطه داریم اما به روابط قویتری نیازمند هستیم. ما به اقدامات جدی تر تجار و بازرگانان نیازمند هستیم.»

هیئت ترکیه ای، بعد از سلیمانیه، به اربیل و دهوک نیز سفر کرده و توافقات مشابهی را نیز با همتایان خود در این استانها به امضا رساندند.

به گفته کایا، ارتقا روابط تجاری میان ترکیه و اقلیم کردستان راه را برای آشتی سیاسی هموار خواهد کرد. وی گفت:« ترکیه و اقلیم کردستان باید ارتباط کامل سیاسی برقرار کنند. این مسئله به نفع هر دو طرف است. هم مقامات ترکیه و هم مقامات اینجا می خواهند به سطح روابط خوب گذشته باز گردیم. عراق که اولین و بهترین خریدار کالاهای ترکیه بود اکنون در رتبه دهم قرار دارد. ترکیه چیز زیادی به جز نفت از عراق نمی خرد اما ما می بینیم که تقریبا همه تولیدات ترکیه به اقلیم کردستان صادر می شود.»

اما آیا می توان پیش بینی کرد که در آینده ای نزدیک روابط میان ترکیه و اقلیم کردستان بهبود یابد؟

آسو کریم، نماینده پیشین در پارلمان اقلیم کردستان عراق می گوید بهبود رابطه میان اقلیم کردستان و دولت مرکزی عراق به بهبود ارتباط میان ترکیه و اقلیم کردستان کمک می کند.

وی به المانیتور گفت: « روابط میان اقلیم کردستان و ترکیه از نظر سیاسی بعد از برگزاری رفراندوم پیچیده شد. نفت اقلیم کردستان از طریق ترکیه به همه جا صادر شد و فعالیت های تجاری متوئقف نشد. شرکت های ترکی به فعالیت خود در اقلیم کردستان ادامه می دهند. شاید تعداد شرکت های ترکی در اقلیم کردستان کاهش یافته باشد اما مغازه ها در اقلیم کردستان مملو از کالاهای ساخت ترکیه است. ترکیه در اربیل کنسولگری دارد اما روابط به سطح گذشته باز نگشته است.» وی افزود: « تغییراتی در عراق بعد از برگزاری انتخابت ایجاد شده است. اکنون نخست وزیر و رییس پارلمان جدید در عراق انتخاب شده اند. کردها به دولت مرکزی عراق پیوسته اند و روابط میان اقلیم کردستان و دولت مرکزی عراق در حال عادی شدن است. عادی شدن روابط اربیل با بغداد به طور موثری بر روابط با ترکیه تاثیر خواهد گذاشت.»

اما برخی هستند که معتقدند برگزرای رفراندوم تاثیر چندانی بر روابط میان اقلیم کردستان و ترکیه نداشته است. کامران منتک، استاد علوم سیاسی در دانشگاه صلاح الدین اربیل معتقد است که سطح روابط میان ترکیه و اقلیم کردستان خوب است.

وی به المانیتور گفت: « من فکر نمی کنم که مشکلی در روابط میان ترکیه و اقلیم کردستان وجود داشته باشد. ترکیه از قبل این منطقه را به انحصار خود در آورده بود. علاوه بر آن، روابط تجاری و اقتصادی بعد از برگزاری رفراندوم تغییر چندانی نکرده است. تنها تغییر در سطح سیاسی بوده است. ترکیه گذرگاهها را نبست. رهبران کرد فکر می کردند که ترکیه به برگزاری رفراندوم واکنش نشان نخواهد داد اما این انتظار اتفاق نیفتاد. ترکیه با قدرت های منطقه توافق کرد و رفراندوم را بی اثر کرد. با این حال، روابط اقتصادی موجود کماکان ادامه دارد.»

آخرین ایستگاه سفر هیئت ترکی دفتر نیچروان بارزانی، نخست وز یر اقلیم کردستان عراق بود. نخست وزیر اقلیم کردستان هم قول داد که از هیئت ترکی حمایت کند.

اقلیم کردستان عراق بازار بی نظیری برای ترکیه است. فارغ از نشانه های عربی بر سردر مغازه ها، استان های اقلیم کردستان هم مانند شهرهای ترکیه علاقه زیادی به کالاهای ترکیه دارند.

منبع: المانیتور

نویسنده: محمد بوزارسلان

ترجمه: خبرگزاری کردپرس- سرویس جهان

کد خبرنگار: 40101