کردپرس: طی روزهای اخیر، جنگنده های ارتش ترکیه با نقض حریم هوایی عراق، مناطقی در «شنگال» و «مخمور» در شمال این کشور را بمباران کردند. این بمباران ها که طی سالیان و به ویژه ماه های اخیر به امری معمول تبدیل شده است، این بار نیز موجب کشته و مجروح شدن شهروندان غیر نظامی و وارد آمدن خسارات شدید به ساکنان منطقه شد.

وزارت خارجه عراق عصر جمعه (23 آذر 1397)، فاتح یلدیز سفیر ترکیه در بغداد را فراخواند و به عملیات هوایی ارتش ترکیه در شمال عراق به عنوان مصداق روشن نقض حاکمیت عراق اعتراض و آن را محکوم و تصریح کرد: این گونه اقدامات، حاکمیت عراق و امنیت شهروندانش را به خطر می‌اندازد و در هر سطحی قابل قبول نیست و با اصول حسن هم جواری میان دو کشور منافات دارد. از سوی دیگر، محمد الحلبوسی رئیس مجلس نمایندگان عراق نیز که به منظور گفتگو با مقامات اقلیم کردستان و شرکت در جشن های کردهای ایزدی به اقلیم سفر کرده بود، به بمباران شنگال و مخمور توسط جنگنده های ترکیه واکنش نشان داد و تاکید کرد که حمله هوایی ترکیه علیه اقلیم کردستان و مخمور را محکوم می کند و با هرگونه حمله ای که حاکمیت خاک عراق را نقض می کند مخالف است. در این میان اما تاکنون نهادهای حاکمیتی در اقلیم کردستان هیچ واکنشی به این حملات نداشته اند.

*عراق تمامی راه ها برای پایان دادن به نقض حاکمیت خود از سوی ترکیه را در پیش بگیرد

دکتر مثنّی امین، عضو کمیسیون روابط خارجی مجلس نمایندگان عراق در گفتگو با کردپرس درباره تداوم حملات ترکیه به عراق و نقض حاکمیت این کشور، گفت: بدون شک هر نوع نقض حاکمیت و تعرضی از سوی هر کشوری به عراق و در این میان اقلیم کردستان بر اساس قوانین بین المللی جرم بزرگی محسوب می شود و محکوم است. لازم است که عراق تمامی راه ها برای پایان دادن به این حملات و نقض حاکمیت خود در پیش بگیرد. هر بهانه ای برای انجام حمله به خاک عراق و اقلیم کردستان به عنوان بخشی از این کشور که موجب کشته، مجروح و آواره و بی خانمان شدن شهروندان ما و ویرانی شهرها و روستاها و ایجاد ترس و وحشت برای ساکنان گردد، اقدامی مجرمانه و اشتباه است و لازم است هر کشوری دست به این اقدامات می زند به آن پایان دهد.

*موضع منفعلانه عراق و حق بغداد برای طرح مسئله در نهادهای بین المللی

رئیس فراکسیون اتحاد اسلامی کردستان در مجلس عراق در ادامه، بر حق عراق برای طرح مسئله در نهادهای بین المللی با بسیج تمامی توان دیپلماتیک خود و طرح شکایت در دادگاه های بین المللی برای پایان دادن به نقض حاکمیت عراق تاکید کرد.

نماینده کُرد مجلس عراق، موضع گیری دولت مرکزی عراق در خصوص نقض حاکمیت این کشور از سوی ترکیه را منفعلانه و کمتر از حد انتظار دانست و گفت، احزاب و طیف های سیاسی عراقی در این موضوع دارای موضعی واحد و منسجم نیستند.

مثنی امین افزود: ترکیه که به سادگی حاکمیت عراق را نقض می کند، اجازه نداد هواپیمای روسی برای چند دقیقه در آسمان این کشور به پرواز درآید و آن را سرنگون کرد. در مقابل، دولت عراق دارای موضعی بسیار منفعلانه و ضعیف در مقابل نقض حاکمیتش از سوی ترکیه است. بهانه هایی هم که آنکارا برای انجام حملات به خاک عراق، مطرح می کند، بی اساس است.

*چرایی موضع منفعلانه بغداد در قبال ترکیه‌

عضو کمیسیون روابط خارجی مجلس عراق در پاسخ به چرایی موضع منفعلانه بغداد در مقابل نقض حاکمیت عراق، گفت: متأسفانه در عراق سیاست وزری دارای استقلال نیست و به سیاست و رویکرد کشورهای منطقه و بازیگران بین المللی وابسته است. پس از سقوط رژیم بعث، آن چه ساقط شد قبل از هر چیز، دولت عراق بود، نه رژیم صدام حسین. به همین دلیل بنیاد نهادن اصولی و اساسی دولت عراق نیازمند اقدامات جدی و زمان بر است و نیازمند شرایطی آرام و با ثبات می باشد. آن چه ما در عراق شاهدیم به ویژه پس از سال 2003؛ هر آن چه که برای جامعه جهانی تهدید جدی به شمار می آید از جمله ترور، جنگ داخلی، تهدیدات جهانی و مداخلات منطقه ای و نقض حاکمیت، طی این سال ها عراق با آن ها موجه شده است و این ورای زخم ها و بحران ها و مصیبت هایی است که از رژیم پیشین برای این کشور بجا مانده است وضعیت موجود موجب شده است که عراق نتواند بار دیگر روی پای خود بایستد. این کشور را با جنگ طائفی، جنگ داخلی و ترور و تجاوزهای خارجی درگیر کردند. این کشور هم اکنون ویرانه ی است با بحران های جدی اقتصادی و اجتماعی و سیاسی. از سوی دیگر، باید اذعان داشت که عراق فاقد رهبری سیاسی واحدی است. کشوری که طیف های مذهبی و قومی بسیاری را در خود جای داده است و در کنار آن نیز، طرح ها و برنامه های منطقه ای و فرامنطقه ای بر آن تاثیر مستقیم دارند. همه این موارد موجب شده است که عراق نیازمند گذشت زمان باشد تا تغییرات بنیادین به‌ خود ببیند و با توجه به این که در این راه، همکار و یاری دهنده خاصی وجود ندارد این مهم دور از دسترس خواهد بود.

* چرایی سکوت اربیل در قبال قربانی شدن شهروندان

بیشتر حملات ترکیه مناطقی را در بر می گیرد که تحت حاکمیت اقلیم کردستان است، انتقادهایی به سکوت و موضع منفعلانه اربیل در مقابل قربانی شدن غیرنظامیان مشاهده می شود، مثنی امین در این باره‌ گفت: این یک واقعیت است و این نیز به دلیل همان شرایطی است که در عراق حاکم است، بدین معنی که همان وضعیت و شرایط که در عراق وجود دارد برای اقلیم کردستان نیز صدق می کند. مشکلات حاکمیتی موجود، اختلافات و رقابت های سیاسی داخلی، مداخلات منطقه ای و فرامنطقه ای. هر چند ماهیت مشکلات و مسائل در اقلیم کردستان و عراق تفاوت هایی با هم دارند، اما از بسیاری جهات شبیه هم هستند. اقلیم کردستان هم بخشی از عراق بحرانی را تشکیل می دهد. در خصوص حملات ترکیه هم نتوانسته است آن چنان که انتظار می رفت موضع گیری کند. بدون شک فشارهای منطقه ای و انشقاق داخلی در اقلیم کردستان تاثیری مستقیم بر این امر دارند.

بر این عقیده ایم که دولت مرکزی عراق و همچنین دولت اقلیم کردستان بار دیگر در آغاز دوباره گفتگوهای صلح و عادی سازیی اوضاع ترکیه که منتج به این شرایط شده است و مرم عراق بیشترین خسران را از آن می بینند، نقش داشته باشند. مسئله موجود در ترکیه که مردم عراق نیز تاوان آن را پس می دهند برای حل و فصل، نیازمند گسترش دموکراسی است. تا هنگامی که مسائل و مشکلات نظامی در مرزهای ما با کشورهای همسایه وجود دارند این نوع حملات و نقض حاکمیت عراق باقی خواهند ماند. به همین دلیل لازم است در چارچوب حل و فصل مشکلات و بحران ها از طرق دمکراتیک، سلاح ها را خاموش کرد و در نهایت نقطه پایانی بر بهانه ها برای نقض حاکمیت عراق گذاشته شود.

*تلاش های مجلس نمایندگان عراق برای پایان دادن به‌ حملات ترکیه‌

عضو کمیسیون روابط خارجی مجلس نمایندگان عراق درباره‌ اقدامات و تلاش های این کمیسیون و دیگر کمیسیون های مجلس عراق در راستای پایان دادن به این وضعیت و متوقف کردن نقض حاکمیت کشور عراق گفت: کمیسیون روابط خارجی مجلس عراق مشغول انجام گفتگو و رایزنی های جدی در این باره است. ما از دولت عراق درخواست کرده ایم تمامی راهکارهای موجود را در پیش بگیرد. دولت ترکیه نیز باید به این حملات و تداوم نقض حاکمیت عراق پایان داده و خسارات وارده به غیرنظامیان را جبران کند. برای این که مواضع و اقدامات دولت عراق برای پایان دادن به نقض حاکمیت کشور و توقف قربانی شدن شهروندان آن چه در توان داشته باشیم در مجلس نمایندگان انجام خواهیم داد.

*مسئولیت پ.ک.ک و دولت عراق

در جریان بمباران ها و حملات اخیر و گذشته ترکیه به خاک عراق و به ویژه مناطق کردنشین و قربانی شدن غیرنظامیان، دولت اقلیم کردستان، حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) را متهم می کند که عامل این وضعیت است. از سوی دیگر، دولت آنکارا نیز در انجام دادن حملات به خاک عراق به حق مشروع خود در مقابله با احزاب مسلح مخالف که در خاک عراق مستقر هستند، تاکید دارد. مثنی امین درباره حق ترکیه در راستای دفاع از امنیت و حاکمیت خود و مسئولیت دولت بغداد در جلوگیری از فعالیت گروه های مسلح مخالف ترکیه در خاک این کشور تصریح کرد: بدون شک پ.ک.ک در ایجاد وضعیت موجود و حملات ترکیه به خاک عراق و عواقب ناشی از آن، مسئول است. همان گونه که اشاره کردم باید این مشکل از سوی طرفین حل و فصل گردد. باید دولت عراق اجازه استفاده از خاک این کشور برای خصومت و به خطر انداختن امنیت هیچ یک از همسایگان را ندهد. باید عراق در این زمینه پایبند وظایف و مسئولیت های خود به عنوان یک کشور و حاکمیت باشد. بغداد همچنین باید در حل و فصل مشکلات موجود در ترکیه و ایجاد صلح و ثبات در آن کشور هر آن چه در توان دارد، انجام دهد. نمی توان واقعیات موجود و مسئولیت های عراق در قبال همسایگان را انکار کرد و از بغداد در حفظ امنیت مرزهای مشترک با همسایگان سلب مسئولیت نمود. شخصاً و هم چنین به عنوان نماینده اتحاد اسلامی کردستان در مجلس عراق، هیچ اعتقادی به حل و فصل مسائل و پایان دادن به مشکلات و مسائل، ولو مشروع، از طریق سلاح و جنگ ندارم. زیرا جنگ کشورهای منطقه را بیش از پیش به سمت ویرانی سوق می دهد. به هیچ عنوان معتقد به این نیستم که باید به گروه های مسلح اجازه داد که علیه همسایگان عراق اقدامات خصمانه و نظامی انجام دهند. بر اساس قوانین و معاهدات بین المللی و همچنین قانون اساسی عراق، بغداد باید پایبند حفظ امنیت مرزها با کشورهای همسایه باشد. عراق باید در خاتمه دادن به هر اقدام نظامی از خاک این کشور علیه هر یک از کشورهای همسایه نقش خود را ایفا نماید و وظایف خود را انجام دهد. در ضمن تصریح می کنم که این بهانه قابل قبولی نیست که دولت ترکیه در خاک عراق اقدام به حملات نظامی کرده و شهروندان عراقی را بکشد. این نوع اقدامات مشروع و پذیرفتنی نیست. ترکیه باید در خطوط مرزی با همسایگان تدابیر امنیتی لازم را برای جلوگیری از نفوذ مخالفان در پیش بگیرد. از سوی دیگر، می تواند این مسائل و مشکلات را از طریق دیالوگ و مذاکره حل و فصل کند. قابل قبول نیست که کشوری که دارای مسائل و اختلافات داخلی است، به بهانه وضعیت منطقه ای و جهانی به کشور دیگر حمله کند و حاکمیت آن را نقض نماید.

اگر مسئله وجود اپوزیسیون ترکیه در خاک عراق است، باید اشاره کنم که احزاب و گروه های زیادی از اپوزیسیون عراق نیز در خاک ترکیه و کشورهای دیگر حضور دارند و نمی توان این موضوع را بهانه ای قرار داد برای نقض حاکمیت دیگر کشورها و آسیب رساندن به منافع آن ها . تا هنگامی که با رویکرد و نگرش نظامی برای پایان دادن و حل مسائل و مشکلات منطقه تلاش کرد قربانیان و خسارات بیشتر خواهند شد و از سوی دیگر مسائل و مشکلات پیچیده تر و عمیق تر خواهند شد. این در حوزه وظایف و اختیارات قانونی دولت عراق است که چگونه و با چه راهکاری فعالیت های گروه های سیاسی و نظامی که از خاک این کشور برای انجام اقدامات خصمانه علیه دیگران استفاده می کنند را محدود کند و دولت ترکیه این اختیار و اجازه را ندارد به صورت یک جانبه و با انجام حملات نظامی و نقض حاکمیت عراق دست به چنین اقداماتی بزند و وارد خاک کشور همسایه شود

*مصاحبه : حسن صالحی – سرویس عراق و اقلیم کردستان خبرگزاری کردپرس