به گزارش کردپرس، کردستانی ها از دیرباز برای شب یلدا اهمیت فوق العاده ای قائل بوده اند به طوری که از چند روز قبل با شور و شوق فراوان در تدارک خرید تنقلات و آماده شدن برای این شب هستند. در این شب غذای مردم کردستان عموما دلمه است و پس از آن تفالی به حافظ زده و بقیه شب را نیز با خوردن تنقلات و میوه های رنگارنگ و بازی های محلی سپری می­کنند. اما بسیاری از رسم و رسوم های گذشته در میان خانواده های کردستانی رنگ باخته است.

نقل است که در گذشته در شهرستان قروه، پس از خوردن شب چره و اجرای بازی های محلی، نقال شروع به خواندن قصه هایی از شاهنامه، امیرارسلان رومی، کُر اوغلی، کرم و اصلی و حسین کُرد می کرد و در مدت نقل نیز که تا بانگ خروس ادامه می یافت، هیچ کس حق حرف زدن نداشت . اگر کسی خلاف این قانون عمل می کرد، جریمه او تحویل یک راس بزغاله و مانند آن بود.

در سقز هم، داستان های خسرو شیرین، لیلی و مجنون، خورشید و خاور، خاتوزین و کاکه مد که منظوم و به زبان کردی بوده است، خوانده می شده است. اما این کتابخوانی ویژه شب چله بیشتر در گذشته و زمانی بوده است که رسانه همچون امروز بر زندگی مردم سیطره نیافته بود.

اهالی بیجار هم در شب یلدا و پس از آن در شب های دیگر زمستان، جوراب بازی انجام می دادند. به این ترتیب حاضران در مهمانی و آنانکه به این بازی علاقه مند بودند، به دو گروه مساوی تقسیم می شدند و هر گروه یک نفر را به عنوان سردسته انتخاب می کردند. یکی از سردسته ها، سکه ای را در زیر یک جوراب قرار می داد، به گونه ای که افراد گروه مقابل به هیچ عنوان متوجه نشوند؛ البته این کار مهارت و زبردستی فراوان می خواست. کار گروه مقابل آن بود که با مصلحت و مشورت سردسته، جای سکه را تشخیص دهند. این بازی مشابه بازی گل یا پوچ است؛ چرا که با اشاره به هر جوراب باید می گفتند که زیر آن سکه وجود داشت یا نه و به عبارتی پر بود یا پوچ. بازی به همین ترتیب ادامه می یافت تا امتیازات یک گروه به سقفی که تعیین کرده بودند (مثلا ده امتیاز) برسد، آن گاه گروه بازنده با شیرینی یا شام از گروه برنده پذیرایی می کرد. بدین ترتیب نه تنها در مدت اجرای بازی، لحظات خوشی برای بازیکنان رقم می خورد، بلکه پایان آن نیز با کامی شیرین و چهره ای خندان همراه بود.

یکی دیگر از رسم های جالب مردم کردستان در شب یلدا خوانچه بردن از طرف خانواده پسر برای عروس است. در این خوانچه­ها شام که معمولا دلمه است و خشکبار، میوه، تنقلات، شیرینی و هدیه برای عروس قرار می­دهند. این رسم البته هنوز ماندگار است و بسیاری از خانواده ها همچنان به آن وفادار هستند.

اما شب نشینی و شب زنده داری در این آغازین روز فصل زمستان، رسمی دیرینه در میان مردمان کردستان است و به خوبی از گذشته تاکنون برجای مانده است. به ویژه که فصل اتمام کار کشاورزان است؛این شب جایگاه ویژه ای در میان روستاییان دارد و فرصت خوبی برای دیدار دوستان و اقوام و آشنایان است.

یلدای متفاوت از گذشته

در واقع در فرهنگ ما مردم کردستان شب یلدا فرصت مغتنمی است برای رفع کدورت­ها و برقراری ارتباط دوستانه و سرشار از عاطفه و محبت با دوستان و آشنایان. بهانه­ای است برای ابراز شادی و محبت به اعضای خانواده و خویشاوندان و در این شب ما به منزل بزرگان فامیل می­رویم و صله رحم و تکریم بزرگان را به جا می­آوریم. اما حال و هوای یلدای امسال کمی متفاوت تر از سال های گذشته است. گرانی اجناس، مغازه ها را خلوت تر از سال های گذشته نشان می دهد. آجیل که از خوراکی های اصلی این شب است، امسال از سفره بسیاری از مردم حذف شده است. حتی اگر آجیل هم از سفر یلدای امسال حذف شود تنها یک دورهمی ساده بیش از 400 هزار تومان خرج دارد. چرا که قیمت سایر خوراکی های مخصوص شب یلدا مانند میوه، شیرینی، بساط تهیه دلمه و .... هم حال خوشی ندارد و مردم برای تهیه آن تحت فشار هستند. قیمت هر کیلو هندوانه و انار از 3000 تا 14000 هزار تومان متغیر است. قیمت شیرینی هم که به صورت چراغ خاموش در مدت اخیر سیر صعودی به خود گرفته و یک کیلو شیرینی خشک ساده بیشتر از 20 هزار تومان آب می خورد. با این اوصاف همان شب نشینی های شب یلدا هم که از گذشته تاکنون در میان مردم کردستان باقی مانده، کم کم از بین می رود و خانواده ها دیگر نمی توانند به راحتی دور هم جمع شوند. اما اگر بتوانیم کمی از تجملات بکاهیم و سادگی دورهمی های گذشته را احیا کنیم می توانیم شبی به یادماندنی را برای خود رقم زنیم و تنها به با هم بودن بیندیشیم.

گزارش/ زیبا هوشمند