کُردپرس- دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا روز چهارشنبه ۱۹ دسامبر/ ٢٨ آذر، دستور خروج نیروهای آمریکایی از سوریه را صادر کرد. ترامپ در توییتی نوشت: داعش را به اردوغان واگذار کردم. ترامپ از عقبنشینی "آرام و هماهنگ با ترکیه" سخن گفته است. بنا به گفتهی ترامپ، اردوغان به او ضمانت داده است تا با قدرت باقیماندهی داعش در سوریه را از بین ببرد اما این موضوع مشخص نشده است که اردوغان کجا و چگونه با داعش خواهد جنگید، چون داعش فقط در جنوب دیرالزور باقیمانده است و صدها کیلومتر از مرزهای ترکیه فاصله دارد. در واقع مسئله ترکیه کُردها و از بینبردن موقعیت کُردی در شمال سوریه و تشکیل یک استاتو نزدیک به خود در شمال سوریه است. اگر آمریکا اجازه ورود ترکیه به سوریه را بدهد شاهد جنگ گسترده ای در این منطقه خواهیم بود و اگر کُردها نتوانند دولت مرکزی سوریه را به مرزها بیاورند شاهد تهاجم سنگین ترکیه در این مناطق خواهیم بود. در همینحال مقامات دولتی سوریه و کُرد اعلام کرده اند که ارتش سوریه در منبج شهری که به محل تنش کُردها و ترکیه تبدیل شده است، وارد شده اند و آماده دفاع از هرگونه حمله ارتش ترکیه به خاک سوریه هستند. برای این منظور کُردپرس در گفت و با سه تن از کارشناس مسائل سیاسی به بررسی ابعاد اینموضوع پرداخته است. 《فرشاد پیسوره》کارشناس مسائل سیاسی و تحلیلگر ارشد صداوسیما معتقد است: هنوز اقدام ترامپ چندان برای دنیا روشن نیست، حدس زده می شود، آمریکا و انگلیس در عراق، روسیه و فرانسه در سوریه نقش خود را پر رنگ تر کنند و در صدد کنترل قدرت های منطقه ای چون ایران و ترکیه به وسیله اهرم های اقتصادی یا قومی و هویتی باشند.《 رامین مجنون پیله ورد》کارشناس مسائل سیاسی و فعال رسانه ای ، با تاکید بر ترجیح دادن ترکیه به جای کُردها از سوی ایالات متحده ، معتقد است: به نظر مي رسد در حال حاضر از نظر آمريکايي ها ترکيه ارزش بيشتري نسبت به کرد ها دارد و نقش کردها براي منافع ايالات متحده پايان يافته و آمريکايي ها در نهايت تصميم گرفته اند آنها را به عنوان قرباني تقديم ترکيه کنند.
《اژدر پیری》کارشناس مسائل بینالملل و سردبیر مجله علمی (پژوهش ملل) در خصوص اصل منافع ملی در امور بینالملل می گوید: نباید این مساله را فراموش کرد که در حوزه روابط بین الملل این منافع کشورها است که سیاست خارجی آنها را تعیین می کند و حرف اول را می زند نه پایبندی به اصول اخلاقی که شاید می توان گفت بعد از جنگ دوم جهانی مبنا و اصول اساسی خود را از دست داده است.
کُردپرس-به نظر شما خروج آمریکا از سوریه و استقرار نظامیان آمریکایی در عراق چقدر محتمل خواهد بود و اساساً سیاست ایالات متحده در این رابطه چیست؟
فرشاد پی سوره-آنچه که در مقطع فعلی به چشم می آید خروج نیروهای نظامی آمریکا از سوریه طی مراحل زمان بندی شده چند ماهه خواهد بود. این یک دستور از طرف رییس جمهور این کشور و لازم الاجراست. در پشت این دستور هنوز معلوم نیست چه معاملاتی با کشورهای حاظر در بحران سوریه از سوی آمریکا انجام شده است. حتی ممکن است بخشی از معامله به کشورهای دیگری چون اوکراین نیز مربوط باشد. اگر این معاملات به طور کامل انجام شود، نیروهای آمریکایی نیز از شمال سوریه خارج خواهند شد ولی تجهیزات و فرودگاه های آمریکا در سوریه هنوز بلاتکلیف هستند و ممکن است به فرانسه و دیگر کشورهای اروپایی تحویل داده شوند. نزدیکترین گزینه محتمل برای استقرار نیروهای آمریکا، شمال و غرب عراق است تا راه ارتباط زمینی و هوایی بر نیروهای محور شیعه ایران و سوریه قطع شود. نهایتا این اقدامات می تواند به آینده سوریه، کردها و ترکیه و حتی مناقشه اسراییل و فلسطین مربوط باشد. گاهی نیز تصور می شود مقدمات معامله قرنی است که دونالد ترامپ شعار می دهد. با این احتمالات که هنوز چندان برای دنیا روشن نیست، حدس زده می شود، آمریکا و انگلیس در عراق، روسیه و فرانسه در سوریه نقش خود را پر رنگ تر کنند و در صدد کنترل قدرتهای منطقه ای چون ایران و ترکیه به وسیله اهرم های اقتصادی یا قومی و هویتی باشند.
رامین مجنون پیله ورد-اینکه ترامپ علت خروج نیروهای نظامی آمریکا از سوریه را شکست داعش و پایان ماموریت آمریکا در سوریه عنوان کرده است ؛ این دلیل ترامپ برای عوام فریبی است.به نظر بنده رایزنی اردوغان و ترامپ اهمیت بیشتری از آنچه ترامپ شکست داعش اعلام کرده در تصمیم او تاثیر داشته است. همه بازیگران، از جمله آمریکا می دانند که گروهای تروریستی هنوز فعالیت گسترده ای در سوریه دارند و داعش در سوریه هنوز شکست نخورده است.بنابراین با نگاهی واقع گرایانه اینگونه استنباط می شود که چون داعش در سوریه و عراق تقریبا از بین رفته است ، دیگر منافع مشترکی بین ایالات متحده و کردهای سوریه وجود ندارد و ادامه حضور نظامیان آمریکایی نیز جز هزینه برای آمریکا سودی نخواهد داشت.علی ایحال ترامپ طبق شواهد میدانی علاوه بر اینکه پایگاه های خود را در مناطق "الجلبیه و هیمو" بطور کامل تخلیه کرده است ، در اولویت های زمانی در مناطق دیگر هم از قبیل شرق استان دیر الزور (شرق فرات) و منطقه التنف در جنوب استان حمص سوریه به همین طریق اقدام و به به «پایگاه نظامی عین الاسد» منتقل خواهند شد. بدین ترتیب این نیروها در گذشت زمان به تدریج در پایگاه های مستقر در عراق متمرکز خواهند شد.آمریکا با خروج نظامیان خود از سوریه و متعاقب آن از دست دادن حمایت نیرو های کرد شمال سوریه برگ برنده خود را در مقابل روسیه از دست میدهد و اهرمی برای چانه زنی در منطقه نخواهد داشت.این تصمیم آمریکا یا در گفتار بهتر تصمیم شخص ترامپ ، کاملا در زمان کنونی غیر منتظره است و یک شوک بزرگی در بدنه سیاست خارجی آمریکا ایجاد کرده است.
اژدر پیری-علی رغم همه تحلیل هایی که تاکید بر تصمیم غافلگیرانه رئیس جمهور آمریکا دونالد ترامپ دارد، معتقد هستم این تصمیم قبل ها و حتی در دوران رئیس جمهور پیشین، باراک اوباما نیز به طور کلی مطرح شده بود مبنی بر اینکه "آمریکا ژاندارم منظقه نیست." حتی تحلیل هایی مبنی بر شکست سیاست های آمریکا و سرخورده شدن این کشور در منطقه خاورمیانه که از سوی تحلیلگران عرب مطرح می شود را نمی توان تایید کرد. به نظر می رسد آمریکا قصد دارد با خروج خود از خاورمیانه تمرکز خود را بر شرق آسیا (خاور دور) جایی که کشور چین رقیب سرسخت تجاری اش حضور فعالانه ای دارد، معطوف کند. اما این به معنای خروج کامل نیروهای آمریکا در منطقه نخواهد بود بلکه این کشور خود را همانند قبل درگیر جنگ با تروریسم و حقوق بشر و غیره در خاورمیانه نخواهد کرد.
خروج نیروهای آمریکا از سوریه به نفع کشورهای ایران، روسیه و ترکیه خواهد بود. این کشورهای تا زمانی که نیروهای آمریکایی در سوریه حضور داشتند به نوعی از رسیدن به اهداف اصلی خود باز مانده بودند حال با خروج آمریکا عرصه برای این کشورهای بازتر خواهد شد و جولانگاهی برای ارتش ترکیه برای حمله به نیروهای سوریه دموکراتیک به رهبری کُردها خواهد بود. البته این حمله در صورتی به وقع خواهد پیوست که نیروهای کُرد هیچ سناریویی بعد از خروج نیروهای آمریکایی نداشته باشند که بعید به نظر می رسد کردها نتوانند در مقابل تهاجمات ارتش ترکیه و نیروهای اقماری وابسته به این کشور از خود دفاع کنند. در سویی دیگر ترک خاک سوریه از سوی آمریکا به ضرر اسرائیل، کشورهای عرب منطقه و کُرده خواهد بود. اسرائیل و کشورهای عرب منطقه از قدرت گیری ایران و نیروهای وبسته به آن هراس دارند به ویژه اسرائیل که اخیرا از خطوط قرمز این رژیم در جهت تحرکات جمهوری اسلامی ایران در سوریه، اظهار نگرانی کرده است.
حال بگذریم از اینکه در پشت پرده خروج نیروهای آمریکایی از سوریه احتمال وجود توافقی پنهانی بین آمریکا و ترکیه یا آمریکا و روسیه بسیار زیاد است، اما نمی شود با اطمینان کامل گفت که خروج آمریکا در سوریه و پشت کردن به نیروهای سوریه دموکراتیک -متحد اصلی آمریکا در جنگ با داعش- طبق سیاست های اعلان شده از سوی دونالد ترامپ قطعی است. همچنین نباید این مساله را فراموش کرد که در حوزه روابط بین الملل این منافع کشورها هست که سیاست خارجی انها را تعیین می کند و حرف اول را می زند نه پایبندی به اصول اخلاقی که شاید میشه گفت بعد از جنگ دوم جهانی مبنا و اصول اساسی خود را از دست داده است.
کُردپرس-دورنمای وضعیت کُردهای سوریه در پرتو خروج آمریکا از سوریه چگونه خواهد بود؟
رامین مجنون پیله ورد-آمریکایی ها پس از حدود ۵ سال فقط حدود ۲۵ در صد از شبه نظامیان کُرد را آموزش نظامی دادند که حدود ۱۰ هزار تن از آنان را شامل می شود و همین مسئله طرف مقابل را خشمگین کرده است.به نظر مي رسد در حال حاضر از نظر آمريکايي ها ترکيه ارزش بيشتري نسبت به کرد ها دارد و نقش کردها براي منافع ايالات متحده به پايان يافته و آمريکايي ها در نهايت تصميم گرفته اند آنها را به عنوان قرباني تقديم ترکيه کنند.در واقع تصمیم آمریکا و در راس آن دونالد ترامپ به مثابه هدیه کریسمس به ولادیمیر پوتین و خیانتی بزرگ به کرد های سوریه بود که در جهت از بین بردن داعش نابودی به مبارزه برخاستند و اینک قربانی تصمیم ترامپ شدند. البته خبری مسرت آور برای دو کشور ایران و ترکیه که این دو همسایه از خلأ امنیتی آتی در سوریه برای پیشبرد اهداف ژئوپلیتیکی خود استفاده کنند.در ضمن نیرو های دموکراتیک کرد سوریه که مورد حمایت آمریکا بودند ضمن اظهار ناخشنودی از تصمیم ترامپ مبنی بر خروج از مناطق کرد نشین شمال شرق سوریه ، آنرا خنجری از پشت از سوی آمریکا تعبیر کرده اند.وضعیت این گروه ها بستگی به این خواهد داشت که تا چه مقدار کشور های منطقه کمک مالی و نظامی خود را به آنها ادامه دهند.خروج آمریکا از سوریه به خودی خود این نیرو ها را از بین نخواهد برد و آینده آنها بستگی به نحوه مراودات بین ترامپ و اردوغان خواهد داشت.در پایان باید گفت ، در حال حاضر از نظر آمريکايي ها ترکيه ارزش بيشتري نسبت به کرد ها دارد و نقش کردها براي منافع ايالات متحده به پايان يافته وآمريکايي ها در نهايت تصميم گرفته اند آنها را به عنوان قرباني تقديم ترکيه کنند.
اژدر پیری-کُردهای سوریه بر این باور هستند که آمریکایی ها با خارج کردن نیروهایی خود به آنها پشت کرده و در زمانی که تهدید حمله ارتش ترکیه به منافع کُردها در شمال و شرق سوریه وجود دارد، که احتمالا در پی توافقی پنهانی با ترکیه بوده است، آنها را در مقابل این طیف از تهدیدها تنها گذاشته اند. نیروهای کرد تا پیش از این نیز توانسته اند بدون حمایت و کمک مستقیم نیروهای خارجی کم و بیش از منافع خود حفاظت کنند. کُردها در حال حاضر نسبت به چند سال پیش از موقعیت و قدرت نظامی بهتری برخوردارند. امروزه کُردها در شمال و شرق سوریه توانسته اند نیروی نظامی منسجم سوریه دموکراتیک (کرد-عرب) و در عین حال تاسیسات سیاسی و مدنی داشته باشند و خود را به جامعه جهانی شناساندهاند.حکومت ترکیه بیش از همه طرفین درگیر در سوریه از اعلام خروج نیروهای آمریکایی استقبال کرد. ترکیه در خلاء نبود نیروهای آمریکا می تواند با اطمینان خاطر بیشتری به مواضع نیروهای کُرد در شمال و شرق سوریه حمله کرده و با همراهی شبه نظامیان اسلامگرای مورد حمایتش بر این مناطق اشراف کامل پیدا کند تا هم توانسته باشد تهدید نیروهای کُرد (ادعای مطرحی از سوی حکومت ترکیه) را از خود دور کند و هم بتواند در مذاکره با مثلث ایران، سوریه و روسیه در توافقات آینده سوریه با دست پر چانهزنی کند.
در این ارتباط به نظر می رسد کردها دو گزینه جهت جلوگیری از مداخله ترکیه به مناطق تحت کنترل خود دارند. اول، اینکه با جلب حمایت کشورهای اروپایی و سازمان ملل بتوانند "منطقه پرواز ممنوع" بر فراز آسمان شمال و شرق سوریه اعلام کنند، در این صورت ارتش ترکیه در صورت حمله در جنگ زمین با نیروهای سوریه دموکراتیک متحمل شکست های بسیاری خواهد شد یا اینکه برای مدتی از مداخله نظامی به این منطقه عقب نشینی خواهد کرد. البته با شواهد موجود بعید به نظر می رسد که جامعه جهانی به ویژه با مخالفت صریح ناتو با منطقه پرواز ممنوع موافق باشد. دوم، نیروهای کُرد با میانجیگری روسیه و اقلیم کردستان بین آنها و حکومت سوریه بتوانند با حمایت ارتش سوریه و ایجاد نیروهای مشترک بین طرفین از حمله ارتش ترکیه به شرق فرات و منبج جلوگیری کنند. البته این به شرطی است که بعدها خود ارتش سوریه نیز قصد حمله به نیروهای کُرد را نداشته باشد و همچون گذشته بر مواضع انکار حق و حقوق کُردها در این کشور پافشاری نکند.
فرشاد پی سوره-از نگاه من، کردها در هر شکلی برنده تحولات سوریه هستند. آنها یک گام تاریخی به جلو برخواهند داشت و عملیات سهمگین روانی، سیاسی، نظامی و اقتصادی ترکیه در این 8 سال فقط به خاطر کاهش نسبی این موفقیت است. به نظر می آید روسیه و آمریکا، ابر قدرتهای موثر بر تحولات سوریه و بخصوص اتحادیه اروپا این امر مسلم را پذیرفته اند که کردها استحقاق کسب امتیازات ویژه ای را در آینده سوریه دارند. کسب خودمختاری، آموزش زبان مادری در سراسر این کشور و جایگاه ویژه زبان کردی در قانون اساسی پس از عربی، اعطای شناسنامه و تابعیت به کردهایی که یک قرن بلاتکلیفی دیدند، امتیازات اقتصادی و توسعه پایدار در مناطق کردنشین پس از بازسازی، روابط سیاسی و دیپلماتیک با دنیا پس از یک قرن نادیده گرفته شدن از جمله این امتیازات می توانند باشند. آموزش های نظامی هشت ساله برای عموم این کردها و تسلیحات دریافتی از ائتلاف ضد داعش راه را برای این نژاد باز کرد تا ارتشی آماده داشته باشند و دیگر در هیچ هرج و مرج بین المللی یا داخلی احتمالی در دهه های پیش رو، غافلگیر نشوند.
نظر شما