به گزارش کردپرس، امروز(۲۹دی ماه) یکصد و سومین سالگرد حمله قوای روس به مهاباد و قتل عام حدود 10 هزار نفر از اهالی این شهر در جریان جنگ جهانی اول است. جنگی که با فتوای عثمانی ها در کردستان ایران برانگیخته شد، هر چند دولت قاجار در آن زمان اعلام بی طرفی کرده بود.
در جریان جنگ جهانی اول آلمان و عثمانیان از اتریش و انگلیس و روسیه از صربستان حمایت کردند. آلمانی ها برای تحریک بیشتر عثمانی ها اعلام کردند از مسلمانان در برابر روسها حمایت خواهند کرد. سلطان عثمانی نیز با شعارهای مذهبی و فرستادن نمایندگانی به کردستان ایران در تلاش برای جلب توجه علما و سران عشایر به منظور همراهی مردم کرد با ترکان عثمانی علیه روس تزاری برآمد.
سال ۱۹۱۲ میلادی روس ها با هدف گسترش هژمونی و قدرت خود در مناطق کردنشین کنسولگری خود را در مهاباد احداث کردند. سپس "الکساندر ایوانوویچ ایاس" در دستگاه دیپلماسی روسیه مشغول به کار شد. او به زبان‌های مختلفی از جمله زبان کردی آشنایی داشت و از احترام خاصی در بین در میان کردها برخوردار بود.
در همین اثنا فرستادگان سلطان عثمانی نیز منتظر جرقەای برای تحریک کردها بودند تا اینکه با قتل کنسول مشهور روس (الکساندر ایاس) که در میاندوآب به دست یک ایرانی کشته می شود، آتش جنگ برافروخته شد. پیکر ایاس نزدیک رودخانه میاندوآب دفن و سر بریدەاش به ساوجبلاغ مکری منتقل می‌شود.
در جریان جنگ جهانی اول که خاک کردستان به میدان جنگ و کشمکش سپاه روس و عثمانی تبدیل شده بود دستاورد کردها از این جنگ غیر از مرگ و ویرانی چیز دیگری نبود. نیروهای حاضر در این جنگ به غیر از کسب منفعت هدف دیگری نداشتند.
امپراتوری عثمانی در این میان به بهانه جهاد و جنگ مذهبی توانسته بود عده زیادی از کردهای ایران را به میدان جنگ بکشانند. حضور43 روزه سپاه روس در شهر مهاباد منجر به کشته شدن حدود ۸ هزار نفر از مردم شد که در این جنگ شرکت نداشتند. تعداد زیادی از کودکان دزدیده شدند و اموال مردم به غارت رفت و به زنان زیادی تجاوز شد. این حادثه یکی از ژینوساید های تاریخ کردستان است که تاکنون به آن توجهی نشده است و در سایه فراموشی قرار گرفته است.
سپاه روس روز پنجشنبه ۲۹ دی ماه ۱۲۹۴ شمسی برابر ۲۰ ژانویه ۱۹۱۶ میلادی وارد شهر مهاباد شدند و روز جمعه ۳ مارس ۱۹۱۶ بعد از دوماه از مهاباد خارج شدند.
در کتاب " کاره ساتیکی میژووی" نوشته عزیز ولیانی، مقاله ایی به ترجمه حسن قاضی به نام "حه وت به لگه ی راتله کین" آمده است؛ «تعداد کسانی که در شهر سابلاغ در قتل عام سپاه روس جان خود را از دست دادن حدود ۱۰ هزار نفر بود زنانی که از این قتل عام جان سالم به در برده بودند توسط سپاه تزاری دزدیده شدند. در شهر سابلاغ شمار کشته شدگان7 هزار و ۶۷۰ نفر بود که بیشتر کشته شدگان مردها بودند. روسها به قصد انتقام شهر سابلاغ و روستاهای اطراف آن را تسخیر نمودند چرا که تعداد زیادی از کردها در ارتش ترکیه عثمانی علیه سپاه روز جنگیده بودند. آن ها ۳ شب و ۳ روز شهر را تاراج کردند و به قتل عام مردم این شهر پرداختند. کسی از ضربت شمشیر آنها در امان نبود حتی کودکان را به کوهستان ها می برده و در آنجا می کشتند. عده زیادی اسیر به روسیه برده شدند و تعدادی از زنان کرد را به قیمت ۵ دلار در تبریز فروختند».
نظر شما