به گزارش کردپرس، عیسی کلانتری مشاور وقت محمد خاتمی، در نامه ای در سال ۸۲ به رییس جمهور وقت هشدار داد؛ که احداث سدهای مختلف روی رودخانه‌های منتهی به دریاچه ارومیه، کار را به یک «فاجعه انسانی و زیست محیطی غیرقابل پیش بینی» خواهد رساند.

12 سال بعد از تذکرعیسی کلانتری، وزارت نیرو در سال ۹۴ مصوبه ایی صادر کرد که مطابق آن ساخت تمامی سدها در داخل حوضه آبریز دریاچه ارومیه ممنوع اعلام شد.

عملیات ساخت تمامی سدها در حوزه دریاچه ارومیه متوقف شد

مدیر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی در این خصوص به خبرنگار کردپرس گفت:«مطابق مصوبه وزارت نیرو ساخت تمامی سدها از سال 94 در داخل حوضه آبریز دریاچه ارومیه متوقف شده است و تنها سدی که اجازه ساخت پیدا کرد سد "چراغ ویس" در استان کردستان بود که به دلیل نیاز شرب منطقه استثناً مجوز ساخت دریافت کرد».

وی افزود: «در استان آذربایجان غربی هم عملیات اجرایی دو سد باراندوز و نازلو که دارای پیشرفت فیزیکی ۴۰ درصدی هستند متوقف شده است. البته در حوضه آبریز دریاچه ارومیه علاوه بر سدهای اصلی، سد های خاکی و آب بند نیز وجود دارند اما تعداد سدهای اصلی آذربایجان غربی 6 سد است که شامل سدهای شهید کاظمی بوکان، سد مهاباد، سد زولا در سلماس، سد تکاب و سد شهرچای در ارومیه است».

7 درصد خشکی دریاچه ارومیه مربوط به سدهاست

معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی 24 دی در نشست خبری احیا دریاچه ارومیه گفت: «تنها 7 درصد خشکی دریاچه ارومیه مربوط به سدهاست. بنا به مطالعات انجام یافته از سوی دفتر مطالعات شرکت آب منطقه‌ای و ستاد احیای دریاچه ارومیه سدهای استان تنها 7 درصد در خشکی آن تاثیر داشته‌اند و 93 درصد مابقی مربوط به تغییر رژیم بارش‌ها، تغییرات اقلیمی، تغییر الگوی کشت و هم‌چنین افزایش سطح زیرکشت دراین حوضه است که متاسفانه مغفول مانده‌اند».

ﺳﺪھﺎی ﻛﻪ ﻣﻨﺒﻊ آنها درﻳﺎﭼﻪ اروﻣﯿﻪ است شامل 103 است. که به سه بخش سدهای در حال بهره برداری، سد های در دست ساخت و سد های مطالعاتی تقسیم می شوند.

سدهای در حال بهره برداری در مجموع در دو استان آذربایجان غربی و شرقی 52 سد است که به ترتیب 16 سد در آذربایجان غربی و 36 سد در آذربایجان شرقی ساخته شده است. ﻓهرﺳﺖ ﺳﺪھﺎی در دﺳﺖ ﺳﺎﺧﺖ ﺣﻮﺿﻪ اﺻﻠﯽ اورﻣﯿﻪ هم 10 سد است که به تفکیک شامل 6 سد در آذربایجان غربی، 3 سد در آذربایجان شرقی و 1 سد در استان کردستان است.

فهرﺳﺖ ﺳﺪھﺎی در دﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﻮﺿﻪ اﺻﻠﯽ اورﻣﯿﻪ نیز در مجموع 41 سد است که شامل 20 سد در آذربایجان شرقی، 19 سد در آذربایجان غربی و 2 سد در کردستان است.

مدیر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه تاکید کرد:«ساخت هر گونه سد و یا آب بند در حوزه دریاچه با مصوبات دولت مغایرت دارد و اجازه ساخت سد داده نمی‌شود حتی آب بند تفریحی در شهر تبریز که بر روی رودخانه آجی چای احداث شده بود نیز با توجه به شرایط احیای دریاچه ارومیه متوقف و آب آن توسط ستاد احیا رهاسازی شد».

گسترش اراضی باغات در حوزه دریاچه ارومیه ادامه دارد

سرخوش در خصوص افزایش توسعه باغات کشاورزی در حوضه دریاچه ارومیه اظهار داشت: «متاسفانه با توجه به هزینه هایی که در ستاد احیای دریاچه ارومیه انجام گرفته می شود توسعه باغات همچنان ادامه دارد».

سرخوش گفت: «هزینه هایی بابت تجمیع قطره ای و یا انتقال آب با لوله تاکنون انجام گرفته است تا ۴۰ درصد از این آب صرفه‌جویی شده را به دریاچه ارومیه انتقال دهیم اما متاسفانه همچنان شاهد گسترش و رشد باغات در حوزه دریاچه ارومیه در هر سه استان آذربایجان شرقی، غربی و کردستان هستیم و ادامه این روند اثربخشی طرح ۴۰ درصدی صرفه جویی در مصرف آب کشاورزی را خنثی می کند».

وی افزود: «طبق مصوبات ۹۴ هیات دولت نیز توسعه اراضی کشاورزی، تبدیل اراضی دیمی به آبی و آبی به باغی در داخل حوضه دریاچه ارومیه ممنوع اعلام شده است. اما بر خلاف این مصوبات متأسفانه شاهد رشد و گسترش باغات در حوزه دریاچه هستیم متولی این امر وزارت جهاد کشاورزی است که تاکنون در این مورد موفق عمل نکرده است».

سرخوش تصریح کرد: «متأسفانه ستاد احیا قدرت اجرایی برخورد با افزایش باغات غیرمجاز در حوزه دریاچه را ندارد ولی خود دستگاه های ذیربط موظف به اجرای این مصوبه دولت هستند و ستاد احیا در مواردی که به صورت غیر قانونی اقدام به ایجاد باغات، حفر چاه و یا پمپاژ آب به باغات را مشاهده کند، آنها را شناسایی و موارد تخلف را گزارش خواهد داد».

مدیر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: «باغاتی که به صورت خصوصی در حوزه دریاچه گسترش یافته اند دارای حقابه نیستند و به صورت غیرمجاز از طریق پمپاژ آب و یا تانکرهای حمل آب جهت آبیاری باغ استفاده می‌کنند این پدیده مصداق کامل آب دزدی است و مطابق مصوبه باید با گسترش این اراضی در حوضه دریاچه برخورد شود و متولی اصلی این امر جهاد کشاورزی است که باید این روند را متوقف نماید».

وی اظهار داشت: «شرکت آب منطقه‌ای در صورت مشاهده این دسته از اقدامات غیر مجاز و یا حفر چاه های غیر مجاز قطعاً با آنها برخورد خواهد کرد اما راه حل اصلی این است که منع گسترش اراضی در اولویت قرار بگیرد و متخلفان را به مراجع قضایی معرفی نمایند».

خاکریز پل میانگذر داخل دریاچه اصلاح می شود/ پل میانگذر اصلی مشکلی ندارد

وی با اشاره به سخنان رییس کل محیط زیست آذربایجان غربی در خصوص اصلاح پل میانگذر شهید کلانتری دریاچه ارومیه نیز گفت: «این برنامه در خصوص اصلاح خاکریزی داخل دریاچه است در واقع پل میانگذر مشکل برای عبور آب ایجاد نکرده است بلکه خاکریزی که از سمت آذربایجان غربی به طول ۱۰ کیلومتر اجرا شده است باید اصلاح گردد».

مدیر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه ادامه داد: «ایجاد ترانشه هایی در این خاکریز باعث ایجاد آبگذر و شکل گیری اکوسیستم چرخشی مجدد جهت جلوگیری از تکثیر رسوبگذاری در دریاچه می‌شود که طرح مطالعاتی آن توسط دانشگاه تبریز انجام گرفته است و در صورت تأمین اعتبارات عملیات اجرایی آن قطعاً در اولویت ستاد احیای دریاچه ارومیه خواهد بود وزرات راه و ترابری نیز موظف به اجرای آن است».

وی با اشاره به این که در حال حاضر آب دریاچه حرکت چرخشی ندارد، تاکید کرد: «با این عملیات اصلاح، شمال دریاچه به جنوب دریاچه به هم متصل خواهند شد و چرخه اکوسیستم پروسه خود را به صورت نرمال طی خواهد کرد همچنین از اثرات رسوب‌گذاری و تبخیر در دریاچه نیز کاسته می شود».

سرخوش در پایان خصوص آخرین وضعیت دریاچه ارومیه گفت: «تراز دریاچه در چهارم بهمن ماه 1270.64 است که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۲ سانتیمتر تراز افزایش داشته و وسعت دریاچه امروز ۲ هزار و ۱۶۲ کیلومتر مربع است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۳۷۸ کیلومتر مربع افزایش وسعت یافته است».

وی ادامه داد: «حجم آب دریاچه در حال حاضر یک میلیارد و ۷۷۰ میلیون متر مکعب است که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۶۳۰ میلیون متر مکعب افزایش داشته است».