به گزارش کردپرس، پس از آن که نیروهای برخی کشورهای غربی به رهبری آمریکا در ماه مارس سال 2003 میلادی دست به حمله نظامی به عراق زده و ظرف چند هفته رژیم بعث تحت رهبری صدام حسین، دیکتاتور وقت این کشور را سرنگون ساختند، نیروهای آمریکایی عملا عراق را به اشغال خود درآوردند و کنترل آن را در اختیار گرفتند.

در حالی که به دنبال تشدید ناآرامی در عراق، جرج بوش پسر، رئیس جمهوری وقت آمریکا در سال 2007 میلادی تصمیم گرفت شمار نیروهای آمریکایی در این کشور را افزایش دهد، در نهایت پس از توافق واشنگتن و بغداد و با فرمان جانشین وی یعنی باراک اوباما، آنها در پایان سال 2011 خاک عراق را ترک کردند. با این حال، هزاران نظامی آمریکایی برای محافظت از سفارتخانه و کنسولگری های این کشور و همچنین تحت عنوان پیمانکار همچنان در عراق باقی ماندند.

کمتر از سه سال بعد از اعلام رسمی خروج نیروهای آمریکایی، عراق که با بحران سیاسی، افزایش ناآرامی و اعتراض های گسترده دست و پنجه نرم می کرد، هدف حمله عناصر مسلح داعش قرار گرفت و بخش زیادی از خاک این کشور از جمله دومین شهر پرجمعیت آن یعنی موصل به اشغال این گروه تروریستی درآمد.

با پیشروی تروریست های داعش در مقابل ناکارآمدی و فروپاشی نیروهای عراقی و بروز نگرانی از تسلط آنها بر مناطق بیشتری از خاک این کشور، اوباما در همان سال 2014 میلادی اعلام کرد که با استناد به توافقنامه راهبردی امضا شده میان دو کشور در سال 2008، نیروهای آمریکایی را بار دیگر به عراق اعزام می کند با این حال آنها این بار تنها حملات هوایی انجام می دهند تا از پیشروی داعش جلوگیری کنند و به آوارگان کمک برسانند.

نیروهای آمریکایی که در چارچوب ائتلاف بین المللی ضد داعش در عراق حضور دارند، در ابتدا گفته می شد که 70 درصد مجموع 11 هزار نیروی خارجی اعزامی به این کشور در سال 2014 میلادی برای مبارزه با داعش را تشکیل می دهند با این حال پس از اعلام پیروزی نهایی بر این گروه تروریستی در عراق، اعلام شد که شمار نیروهای خارجی مستقر در این کشور به هشت هزار نفر کاهش یافت که دست کم شش هزار تن از آنها نیروهای آمریکایی هستند هر چند داگلاس سیلیمن، سفیر این کشور در بغداد شمار آنها را پنج هزار نفر اعلام کرده است.

در همین حال، برآورد می شود آمریکا بیش از دو میلیارد دلار را در جنگ علیه داعش در عراق هزینه کرده باشد و هر چند حضور نظامی آن در این کشور نیز بیشتر برای آموزش نیروهای عراقی و مشاوره نظامی و امنیتی به آنها از سوی مشاوران نظامی عنوان شده، با این حال شماری از نیروهای آمریکایی مستقر در این کشور از یگان های رزمی ویژه هستند که ماموریت های مختلف در خاک آن و همچنین در سوی دیگر مرزها یعنی در داخل سوریه انجام می دهند.

این در حالی است که نیروهای آمریکایی در عراق کنترل پایگاه های نظامی زیادی را در اختیار دارند جایی که علاوه بر اقدام کشورشان در امضای توافقنامه نظامی با اقلیم کردستان برای احداث پنج پایگاه نظامی جدید در مناطق تحت کنترل اقلیم، شامل یک پایگاه در نزدیکی شنگال در استان نینوا، پایگاه دیگری در مناطق اتروش و حریر در استان اربیل، دو پایگاه در استان تازه تاسیس حلبچه و پایگاه آخر نیز در منطقه آلتون کوپری (پردی) در استان کرکوک، گفته می شود کنترل دست کم پایگاه ها و اردوگاه های نظامی رینج در همان استان مورد مناقشه، عین الاسد و الحبانیه در استان الانبار، بلد و التاجی در استان صلاح الدین، ویکتوری در محدوده فرودگاه بین المللی بغداد و القیاره در استان جنوب موصل نیز در دست آمریکا است و این کشور قصد دارد چند پایگاه جدید نیز در استان های الانبار، نینوا و دیاله احداث کند.

در همین حال، اقدام ناگهانی دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در اواسط ماه دسامبر سال گذشته میلادی در اعلام رسمی تصمیم خود برای خارج کردن نیروهای کشورش از سوریه، باعث گمانه زنی های زیادی در رابطه با مقصد این نیروها شده جایی که برخی گزارش های خبری از ورود بخشی از آنها به خاک عراق و استقرار در پایگاه های مختلف واقع در شمال و غرب این کشور حکایت دارند.

ترامپ در دیدار با نیروهای آمریکایی مستقر در پایگاه هوایی عین الاسد در جریان سفر سرزده خود به عراق در اواخر همان ماه نیز، در توجیه ادامه حضور نظامی در این کشور و دفاع از تصمیم خروج نیروهای کشورش از سوریه اظهار داشت: وظیفه آمریکا ساختن کشورها نیست و این کار را باید کشورهای ثروتمند انجام دهند؛ داعش شکست خورده و خلیفه (خودخوانده آن) نیز رفته، در صورت نیاز به انجام عملیات در سوریه نیز می توانیم از پایگاه نظامی خود در عراق استفاده کنیم.

رئیس جمهوری آمریکا برای تاکید بر تصمیم خود مبنی بر ادامه حضور نظامی کشورش در عراق نیز تصریح کرد: به منظور پاسداری از منافع آمریکا، پیشگیری از یاغی گری داعش و برای این که همواره از نزدیک مراقب شکل گیری دوباره احتمالی این گروه باشیم و همچنین جهت زیر نظر گرفتن ایران، حضور (نظامی) خود در عراق را حفظ می کنیم.

ترامپ طی روزهای اخیر نیز بار دیگر بر اهمیت ادامه حضور نظامی آمریکا در عراق تاکید کرده و یکی از دلایل اصلی این کار را تمایل کشورش برای زیر نظر گرفتن ایران برشمرد، با این حال اظهارات وی در این باره اعتراض و انتقاد تند شمار زیادی از مسئولان و جریان های سیاسی عراق را در پی داشت.

در مهم ترین واکنش به اظهارات اخیر رئیس جمهوری آمریکا درباره ادامه حضور نظامی برای زیر نظر گرفتن ایران، آیت الله العظمی سید علی سیستانی، مرجع عالیقدر شیعیان عراق ضمن اعلام این که این کشور به دنبال برقراری روابط مناسب و متعادل با همه کشورهای همسایه خود و سایر کشورهای صلح طلب بر اساس منافع مشترک و بدون دخالت در امور داخلی و آسیب رساندن به حاکمیت و استقلال یکدیگر می باشد، تاکید کرد که عراق نمی پذیرد پایگاهی برای آسیب رساندن به هیچ کشور دیگری باشد.

در همین حال، برهم صالح، رئیس جمهوری عراق نیز از اظهارات اخیر همتای آمریکایی خود ابراز شگفتی کرده و خاطر نشان ساخت: نیروهای آمریکایی مستقر در عراق، حق ندارند خارج از چارچوب توافقنامه امضا شده میان دو کشور، کاری انجام دهند و ناظر بر مسائل زیادی از جمله ایران باشند چرا که ما هرگز اجازه چنین کاری را به آنها نخواهیم داد.

صالح ضمن تاکید بر این که نیروهای آمریکایی بر اساس توافقنامه امضا شده میان دو کشور، در عراق حضور دارند و ماموریت آنها نیز مبارزه با تروریسم است، افزود: عراق نمی خواهد طرف یا محور کشمکش میان چند کشور در منطقه باشد؛ ما منتظر توضیح واشنگتن درباره شمار نیروهای آمریکایی و ماموریت آنها هستیم.

برخی رسانه های خبری نیز در این باره فاش ساختند که یک فرد نزدیک به رئیس جمهوری آمریکا با همتای عراقی وی در رابطه با درخواست اخیر خود از واشنگتن برای ارائه توضیح درباره شمار و ماموریت نیروهای آمریکایی در عراق تماس گرفته و مراتب ناخرسندی ترامپ از این درخواست را به اطلاع صالح رسانده است.

در گزارش رسانه های مذکور آمده که صالح نیز در پاسخ به این فرد که نام وی فاش نشده، گفته است: اگر شعار ترامپ "اول آمریکا است"، باید به شعار من نیز که "اول و آخر عراق است" احترام گذاشته شود.

حسن کعبی، نایب رئیس اول مجلس نمایندگان عراق نیز با بیان این که سخنان ترامپ در رابطه با ادامه حضور نیروهای آمریکایی برای زیر نظر گرفتن ایران، نقض آشکار حاکمیت کشورش به شمار می آید، تاکید کرد: عراق هرگز به مکانی برای حمله به کشورهای همسایه یا زیر نظر گرفتن آنها تبدیل نخواهد شد.

در حالی که کعبی از تلاش نمایندگان پارلمان برای لغو توافقنامه امنیتی میان واشنگتن و بغداد و پایان دادن به حضور نظامی آمریکا و دیگر کشورهای خارجی در خاک عراق خبر داده، محمد حلبوسی، رئیس پارلمان این کشور نیز اعلام کرد که ریاست مجلس درخواستی برای تصویب قانون تعیین برنامه زمانی خروج نیروهای خارجی از عراق دریافت کرده و آن را هنگام از سر گیری جلسات در ماه آینده میلادی بررسی خواهد کرد.

حلبوسی ضمن تاکید بر این که صدور هر گونه قانونی برای اخراج نیروهای خارجی از عراق نیازمند موضع عادل عبدالمهدی، نخست وزیر و فرمانده کل نیروهای مسلح این کشور می باشد، از تصمیم پارلمان برای درخواست از وی جهت حضور در یک جلسه رسمی با هدف ارائه توضیح در رابطه با شمار نیروهای خارجی مستقر در عراق و همچنین وظایف این نیروها خبر داد.

رئیس پارلمان عراق با بیان این که وضعیت کشورش و منطقه، دوری از ورود به محورهای کشمکش و درگیری در جریان میان برخی کشورها را ایجاب می کند، اظهار داشت: باید منتظر برقراری ثبات کلی در عراق بمانیم سپس درباره صدور قانون اخراج نیروهای آمریکایی صحبت کنیم؛ عراق باید روابط مستحکمی با کشورهای همسایه، منطقه و جهان داشته باشد.

عبدالمهدی نیز که منابع آگاه اعلام کردند به زودی در راس یک هیئت بلندپایه راهی واشنگتن می شود تا برای دستیابی به تفاهم در رابطه با حضور نیروهای آمریکایی در عراق بر اساس توافقنامه امنیتی راهبردی میان دو کشور تلاش کند، پس از گذشت دو روز از اظهارات ترامپ، در نهایت به آن واکنش نشان داد و تاکید کرد که هیچ گونه پایگاه نظامی آمریکا در عراق وجود ندارد بلکه تنها آموزش دهندگان نظامی این کشور در چارچوب ائتلاف بین المللی ضد داعش در حال آموزش نیروهای عراقی هستند.

عبدالمهدی ضمن تاکید بر این که با طرف آمریکایی بر سر اظهارات اخیر ترامپ اختلاف نظر دارند و خواهان عدول از این اظهارات بی فایده هستند، خاطر نشان ساخت که با مسئله استفاده از خاک عراق علیه کشورهای دیگر و مشارکت کشورش در کشمکش و جنگ میان سایر کشورها نیز مخالف است.

در ادامه واکنش ها به اظهارات اخیر رئیس جمهوری آمریکا نیز، سید عمار حکیم، رهبر جریان حکمه و رئیس هم پیمانی اصلاح و عمران ضمن مخالفت قاطع با تبدیل عراق به صحنه تسویه حساب های منطقه ای و بین المللی و یا پایگاه نظارت بر کشورهای همسایه و حمله به آنها، تاکید کرد که قانون اساسی عراق اجازه تبدیل این کشور به تهدیدی برای امنیت و ثبات منطقه و جهان را نمی دهد و با استناد به آن نیز، رویکرد تبدیل عراق به پایگاهی برای آسیب رساندن به کشورهای همسایه را تهدیدی برای منافع ملی خود و امنیت کشور قلمداد می کنند و اجازه چنین کاری را نخواهند داد.

حیدر عبادی، نخست وزیر پیشین عراق و رهبر ائتلاف نصر نیز مخالفت خود با اظهارات اخیر ترامپ را اعلام کرده و یادآور شد که وجود پایگاه نظامی آمریکا در عراق و استفاده از آن برای رویارویی با کشورهای همسایه، با قانون اساسی کشورش و توافقنامه های میان بغداد و واشنگتن در تضاد است جایی که عراق تنها خواهان مشارکت آمریکا در ائتلاف بین المللی ضد داعش برای پشتیبانی لجستیک و اطلاعاتی و آموزش نظامی و البته با حفظ حاکمیت خود بوده است.

عبادی از اظهارات اخیر ترامپ به عنوان نقض حاکمیت و استقلال عراق و عامل بروز تنش در روابط کشورش با آمریکا و کشورهای همسایه نام برده و تاکید کرده که واشنگتن باید با عدول از موضع خود، در این اظهارات تجدید نظر کند چرا که باعث بی ثباتی و ایجاد فضای منفی در رابطه میان دو کشور می شود در حالی که بغداد نیز باید موضع ثابت خود در مخالفت قاطع با استفاده از خاک عراق علیه کشورهای همسایه را مورد تاکید قرار دهد.

قیس خزعلی، دبیرکل جنبش عصائب اهل حق نیز به نوبه خود در واکنش به اظهارات اخیر رئیس جمهوری آمریکا درباره حضور نظامی کشورش، ضمن یادآوری توانایی پارلمان عراق برای تصمیم گیری در این رابطه، تاکید کرد که نهادهای نظامی این کشور از جمله ارتش، پلیس، حشد الشعبی و سرویس مبارزه با تروریسم نیز می توانند نیروهای آمریکایی را صرف نظر از شمار واقعی آنها، یک شبه از کشور بیرون برانند.

خزعلی با بیان این که اظهارات اخیر ترامپ واقعیت پروژه آمریکا در عراق را فاش کرده که همان هدف قرار دادن کشورهای همسایه آن می باشد، خاطر نشان ساخت که قانون اساسی کشورش چنین چیزی را ممنوع کرده و عراق به عنوان یک کشور قدرتمند از لحاظ نظامی، اجتماعی و سیاسی می تواند تصمیم خود در این زمینه را عملی کند.

در همین حال، یکی از نمایندگان پارلمان عراق تاکید کرد که تماس های میان مقتدی صدر، رهبر جریان صدر و هادی عامری، دبیرکل سازمان بدر در رابطه با حضور نیروهای آمریکایی در این کشور همچنان ادامه دارد جایی که آنها از جمله اصلی ترین رهبران سیاسی مخالف ادامه حضور این نیروها به شمار می آیند.

پس از آن نیز نشست میان ائتلاف های سائرون به رهبری جریان صدر و فتح به رهبری سازمان بدر برای بررسی این مسئله برگزار شد و در پایان آن نیز عامری مهم ترین چالش پیش روی عراق را حضور نیروهای آمریکایی برشمرد و خاطر نشان ساخت که قانون اساسی کشورش حضور نظامی خارجی را نمی پذیرد.

دبیرکل سازمان بدر همچنین تاکید کرد که به هیچ وجه اجازه نخواهند داد آمریکا در عراق دارای پایگاه و حضور نظامی باشد و یا این که از این کشور به عنوان پایگاهی برای تهدید کشورهای همسایه استفاده کند.

ایاد علاوی، رهبر ائتلاف وطنیه و نخست وزیر اسبق عراق نیز ضمن اعلام مخالفت قاطع خود با دخالت خارجی در امور داخلی کشورش و یا تبدیل آن به صحنه کشمکش های منطقه ای و بین المللی، اعلام کرد که حضور نیروهای خارجی در عراق باید در چارچوب توافقنامه های واضح و مشخص و با موافقت پارلمان باشد.

علاوی با بیان این که کشورهای عضو ائتلاف بین المللی ضد داعش به رهبری آمریکا توانستند نبرد با داعش را به نفع عراق نهایی کنند و در کنار نیروهای مسلح این کشور جنگیدند، تاکید کرد که با توجه به ادامه خطر این گروه تروریستی، هیئت دولت و مجلس نمایندگان عراق باید درباره حضور نیروهای خارجی در این کشور تصمیم بگیرند جایی که اگر با این مسئله موافق هستند، حضور آنها باید بر اساس یک توافقنامه واضح و با حفظ حاکمیت کشور سازماندهی شود و اگر با آن مخالفت دارند نیز نیروهای خارجی باید هر چه زودتر خاک عراق را ترک کنند چرا که در غیر این صورت نیروهای متجاوز به شمار می آیند.

رهبر ائتلاف وطنیه با یادآوری این که بارها هشدار داده که کشمکش موجود در عراق در اصل کشمکش میان کشورهای منطقه و جهان به ضرر مردم این کشور است، خاطر شان ساخت که این مسئله به هیچ وجه قابل قبول نیست و همچنین مخالف استفاده از خاک عراق به عنوان‌ پایگاهی برای حمله به کشورهای دیگر است.

مجلس اعلای اسلامی نیز به نوبه خود ضمن اعلام مخالفت با اظهارات ترامپ مبنی بر داشتن یک پایگاه نظامی پرهزینه و مناسب در عراق برای کنترل اوضاع خاور میانه، زیر نظر گرفتن ایران به عنوان یکی از اهداف اصلی این پایگاه و همچنین استقرار بخشی از نیروهای آمریکایی خارج شده از سوریه در عراق، این اظهارات را خطرناک و در بر گیرنده گرایش خصمانه غیر قابل قبول و نقض آشکار حاکمیت عراق و قانون بین المللی برشمرد.

مجلس اعلای اسلامی ضمن درخواست از مقام های اجرایی و قانونگذاری عراق برای اتخاذ اقدامات قاطع و فوری در پاسخ به نقض حاکمیت این کشور، تاکید کرد که به طور قاطع مخالف تبدیل عراق به پایگاهی برای تهدید کشورهای همسایه و تشدید اوضاع منطقه است چرا که این مسئله باعث بروز کشمکش و جنگ بیشتر و از بین رفتن امنیت و ثبات می شود.

در همین راستا نیز، شماری از نمایندگان پارلمان عراق از تلاش گسترده بسیاری از نمایندگان به ویژه اعضای ائتلاف های سائرون و فتح برای تصویب قانون اخراج نیروهای خارجی و در راس آنها نیروهای آمریکایی از این کشور خبر داده و تاکید می کنند که پارلمان در این راه از پشتیبانی آیت الله سیستانی و نهادهای ریاست جمهوری و نخست وزیری برخوردار است.

به گفته این نمایندگان پارلمان عراق، با وجود عدم برگزاری نشست فوق العاده پارلمان جهت تصویب قانون اخراج نیروهای خارجی از سراسر این کشور از جمله اقلیم کردستان، به دلیل فراهم نبودن شرایط لازم برای تامین حد نصاب، پیش نویس این قانون در ماه آینده میلادی و پس از پایان تعطیلات پارلمان ارائه خواهد شد و انتظار می رود در زمان کوتاهی به تصویب برسد.

این در حالی است که بیشتر جریان های سیاسی دیگر عراق، گروه های مقاومت و شماری از شوراهای محلی و عشایر مناطق سنی نشین نیز ضمن انتقاد شدید از اظهارات اخیر ترامپ، مخالفت قاطع خود با تبدیل کشورشان به پایگاهی برای تهدید کشورهای همسایه را اعلام کردند و احزاب کُرد نیز به نوبه خود خاطر شان ساختند که مخالف هر گونه اقدامی علیه ایران با استفاده از خاک اقلیم کردستان هستند.

در سوی مقابل، ژنرال جوزف ووتل، فرمانده ستاد فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا که مسئولیت نیروهای این کشور در خاور میانه را بر عهده دارد، از احتمال آغاز خروج نیروهای کشورش از سوریه ظرف هفته های پیش رو خبر داد و در رابطه با گزارش های حاکی از انتقال بخشی از آنها به عراق نیز تاکید کرد که گمان نمی کند آمریکا شمار نیروهای خود در این کشور را تا حد زیادی افزایش دهد.

ژنرال ووتل ضمن آن که احتمال تغیر ترکیب نیروها برای ادامه فشار بر داعش را بعید ندانست، در مورد آمار نیروهای آمریکایی در عراق در آینده نیز اظهار داشت: گمان می کنم که تقریبا ثابت خواهد ماند.

در پایان باید گفت که بیشتر جریان های سیاسی عراق به ویژه احزاب و جریان های شیعه، مخالف ادامه حضور نظامی آمریکا هستند و برای اخراج آنها تلاش می کنند در حالی که به نظر می رسد در رابطه با محکومیت نقض حاکمیت عراق از طریق اقدامات فراتر از مسائل مورد توافق و همچنین عدم پذیرش استفاده از خاک این کشور از سوی نیروهای خارجی برای هدف قرار دادن و یا زیر نظر گرفتن کشورهای همسایه و در راس آنها ایران، میان جریان های سیاسی عراقی اتفاق نظر وجود دارد.