جواد آقازاده رئیس دانشگاه علوم پزشکی آذربایجان غربی در حاشیه راهپیمایی 22 بهمن در پاسخ به سوال خبرنگاران از احداث 900 تخت بیمارستانی جدید در ارومیه در یک بازه زمانی دو تا سه ساله خبر داده است.

بدون شک این وعده را برای افزایش ظرفیت های بیمارستانی استان باید به فال نیک گرفت، اما همزمان نمی توان از طرح این پرسش هم چشم پوشید که دستگاه متبوع وی برای توسعه ظرفیت های درمانی از چه سازوکار و احیانا چه نقشه راهی پیروی می کند؟

همانطور که می دانیم در آخرین سفر رییس جمهور به استان با افتتاح یک بیمارستان دیگر در شهر خوی تعداد تخت های این شهر به ‌‌800 رسید.

این در حالی است که در جنوب استان با جمعیتی حدود یک میلیون و 200 هزار نفر نه تنها خبری از این اتفاقات نیست، بلکه بطور مشخص در مهاباد به عنوان بلوک درمانی در چهل سال پس از انقلاب حتی یک بیمارستان هم به مجموعه درمانی آن اضافه نشده است.

این دوگانگی در عملکرد شاید محتاج نوعی نظریه پردازی باشد: تئوری تعارض منافع!

تعارض منافع (Conflict of Interest - COI) به شرایطی اطلاق می‌شود که در آن، یک فرد یا سازمان با منافع مختلفی مواجه است (مالی، احساسی، خانوادگی، حزبی، ملی، ...)، در وضعیتی که هر یک از آن منافع می‌توانند تصمیم صحیح آن فرد یا سازمان را فاسد نمایند.

تعارض منافع در عرصه سیاست بدلیل لغزش زیادی که می‌تواند ایجاد کند، از اهمیت فراوانی برخوردار است.

مثلا یک مجری قانون می تواند یک پروژه را به سمت هم استانی ها یا همشهریان خود هدایت نماید. یا نمایندگانی که در مجلس حضور دارند، هر دوره تمهیداتی برای استمرار حضور خود در بهارستان از طریق تغییر در قانون انتخابات می اندیشند.

در مکان یابی بسیاری از پروژه ها تحت تاثیر تعارض منافع، مصلحت های کلان و ملی در نظر گرفته نمی شود.

مثال های فراوانی در حوزه های گوناگون برای تئوری تضاد منافع وجود دارد. حتی می توان استدلال کرد که تمرکز بیمارستانها و مراکز درمانی در مرکز استان، تامین کننده منافع پزشکانی است که در بخش های دولتی و خصوصی مشغول کار بوده و از سرریز بیماران شهرستانها منتفع می شوند.

از لحاظ مدیریت اجرایی می توان دوره استاندار قبلی و مدیران ارشدش در هر دو برهه دهه هفتاد و نود را مصداق تعارض منافع دانست.

تعارض منافع در غیاب فیلترهای وجدانی و اخلاقی و سازوکارهای افشاگرانه موجب گسیل منابع عمومی به نقاط مد نظر و محرومیت نسبی دیگر جاها می شود.

برای پیشگیری از اطاله کلام این نوشته را با طرح پرسشی به پایان می برم.

آقازاده سال 94 در گفتگو با رسانه ها اعلام کرد که طی حداکثر یک سال، یک بیمارستان100تختی در مهاباد ساخته می شود. سه سال از این وعده گذشته و حتی مکان این پروژه خیالی مشخص هم نیست.

امسال اما کلنگ یک بیمارستان 350 تختی بر زمین زده شد، به همین خاطر جا دارد بپرسیم این پروژه اساسا اجرا می شود یا نه؟ اگر جواب مثبت است، مثل گفتگوی ددو روز قبل، لطفا ضرب الاجلشان را اعلام نمایند.