به گزارش کردپرس، تقریبا همه رسانه های ترکیه بیانیه مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه را درباره معامله خرید سیستم موشکی اس 400 این کشور از روسیه به عنوان خبر فوری بازتاب دادند. چاووش اوغلو بعد از گفتگو با مایک پمپئو همتای آمریکایی خود، به سوال خبرنگاران درباره خرید سیستم دفاعی اس 400 از روسیه پاسخ داد. وی افزود: « از آن جایی که این معامله ای تمام شده است نیازی به توضیح درباره خرید سیستم اس 400 از روسیه نیست. وی افزود که ترکیه این توافق خود را حفظ خواهد کرد و علاقه ای به شنیدن موضع «دیگران» در این باره ندارد.

این «دیگران» اشاره به چه کسانی است؟

احتمالا منظور از دیگران اشاره به آمریکایی ها است. دیلی صباح، بلندگوی دولت ترکیه نوشت:« مقامات آمریکایی ترکیه متحدعضو ناتوی خود را تهدید کرده اند که خرید سیستم دفاعی اس 400، خرید هواپیماهای اف 35 مارتین لاکهید از آمریکا را به خطر انداخته و احتمالا به اعمال تحریم هایی علیه ترکیه منجر خواهد شد. ترکیه بارها در مذاکرات خود با آمریکا تاکید کرده است که هم به سیستم اس 400 روسیه و هم به سیستم پاتریوت آمریکا نیاز دارد.»

از زمانی که دولت ترکیه در دسامبر 2017 توافقی را با روسیه برای خرید اس 400 امضا کرد این مسئله به مناقشه ای میان آنکارا و واشنگتن تبدیل شده است. انتظار می رود که سیستم دفاعی اس 400 روسیه در اواخر 2019 به ترکیه تحویل داده شود. اما ترکیه در پروژه تولید جنگنده اف 35 در آمریکا نیز مشارکت دارد و انتظار می رود اولین محموله این جت ها در 2020 به این کشور تحویل داده شود.

تا این اواخر به نظر می رسید که رابطه میان آمریکا و ترکیه رو به بهبودی است و حتی ممکن است آنکارا معامله با روسیه را فسخ کرده و با متحد خود آمریکا همراه شود.

اگر این طور است چه چیزی باعث شده که چاووش اوغلو با این اطمینان اعلام کند که معامله با روسیه نهایی شده است و اعلام نگرانی آمریکا ترکیه را آزرده خاطر نمی کند؟

سیاستگذار اصلی در چنین موضوعاتی شخص رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه است که به صورت فزاینده ای نسبت به موضع آمریکا درباره شمال سوریه ناخشنود است. اردوغان با نزدیک شدن به برگزاری انتخابات به صورتی خستگی ناپذیر مشغول کمپین انتخاباتی حزب خود بوده و در سراسر کشور سخنرانی می کند. وی در هر سخنرانی بر قصد ترکیه برای ایجاد منطقه امن در همجواری با مرزهای خود در سوریه به عمق 30 تا 40 کیلومتر تاکید می کند. وی می گوید، می خواهد این اقدام را با متحد خود یعنی آمریکا هماهنگ کند و اگر این امر میسر نباشد ترکیه توانایی آن را دارد که خود آن را انجام دهد.

با وجود این که رجب طیب اردوغان به مهارت در سخنوری و بیانات تهدیدکننده در مورد شمال سوریه شناخته شده است، اما به رخدادهایی اتکا می کند که با این حقایق در تضاد است. این که ترکیه بتواند منطه امن را در شمال سوریه به تنهایی و بدون پشتیبانی هوایی کنترل کند جای مناقشه دارد. این احتمال وجود ندارد که ترکیه بتواند تا زمانی که آمریکا در شمال سوریه حضور داشته باشد برای از بین بردن نیروهای کرد و عرب سوریه دموکراتیک دست به عملیات نظامی گسترده بزند.

بنالبر این تصمیم آمریکا به حفظ 400 نیرو در شمال سوریه رویای ترکیه برای شرق رود فرات را به محاق برده است. به همین دلیل باید سخرانی های روزانه اردوغان در ناامیدی از تصمیم واشنگتن و نیز تاکید چاوو اوغو بر معامله تمام شده خرید اس 400 از روسیه را درک کرد.

حفظ 400 نیرو در سوریه که فقط نصفی از آنها در شمال سوریه مستقر خواهند شد هیچ ربطی به صلح بانی و حفاظت از صلح ندارد. صلحبانی با 200 نیرو آن هم در شکننده ترین منطقه حال حاضر جهان از نظر صلح و ثبات بیشتر شبیه به جوک است. مسئله جدی و واضح این است که این 200 نفر یونیفرم نظامی آمریکا را بر تن دارند. بنابر این تصمیم به حفظ این تعداد نیرو سیاسی بوده و یک پیام مشخص دارد: تا زمانی که نیروهای آمریکا در شمال سوریه حضور دارند هیچ طرفی که آمریکا آن را قبول نداشته باشد، نمی تواند به صورتی انحصاری دراین منطقه حضور داشته باشد و فرقی نمی کند این نیروها نیروها متحد سوریه باشند و یا نیروهای دولتی سوریه. همچنین پیامی مشخص از سوی آمریکا به روسیه است که نمی خواهد منطقه شمال سوریه حداقل در این مقطع در حوزه نفوذ روسیه قرار گیرد.

ترکیه در میان همه طرفین درگیر در بحران سوریه از جمله آنهایی است که به قدم گذاشتن به منطقه شرق رود فرات علاقه مند است و می خواهد مانند عملیت سال گذشته که عفرین را تصرف کرد وارد این منطقه نیز بشود. اردوغان ضمن اعلام آمادگی برای انجام عملیات نظامی در شرق فرات متعهد شده است نیروهای کرد سوریه موسوم به ypg را از این منطقه بیرون کند. بدون شک، ممانعت از اجرای این برنامه آنهم در آستانه برگزاری انتخابات ترکیه، دردسر بزرگی برای اردوغان ایجاد خواهد کرد.

تصمیم آمریکا به ماندن در سوریه نوعی اطمینان خاطر برای کردها است. تا زمانی که موضع ترکیه در برابر کردها بر پایه بازی مجموع صفر است، معامله آمریکا با ترکیه بر سر ایجاد منطقه امن در شمال سوریه واقع گرایانه نیست. اگر آمریکاییها اعلام کنند که ادامه حضور آنها برای ایجاد منطقه حائل میان کردها و ترکیه است، این کردهای سوریه هستند که از آن نفع می برند. این کردها بودند که از احتمال یورش ترکیه به شرق فرات که به ریشه کن شدن آنها مانند آنچه یک سال پیش در عفرین اتفاق افتاد در هراس بودند.

آمریکایی ها همچنان که در حال حاضر تلاش می کنند، باید نشان دهند که ایجاد منطقه حائل به خاطر حفظ امنیت ترکیه در مقابل کردهای سوریه است که آنها را تهدیدی برای موجودیت خود می داند. اما سخت بتوان باور کرد که کردهای محصور در خشکی که برای بقای خود تلاش می کنند بخواهند تهدیدی برای موجودیت ترکیه باشند.

به همین دلیل هم هست که ایجاد منطقه حائل به نفع کردهای سوریه است نه دولت ترکیه. به همین علت هم هست که ترکیه همان طور هم که از اظهارات چاووش اوغلو پیداست، نسبت به تصمیم آمریکا برای ماندن در شمال سوریه عصبانی است. کردها هم رضایت خود را از این تصمیم پنهان نکرده اند. کردها همچنان بر این باورند که این امکان هنوز وجود دارد که آمریکا آن را بفروشد اما نه آن قدر جدی مانند اعلام خروج آمریکا در دسامبر 2018 .

آیا ترامپ از تصمیم آن زمان خود عدول کرده است؟ او این عمل را انکار می کند اما او از تصمیم خود منصرف شده است. تیتر روزنامه واشنگتن پست در 22 فوریه 2019 در این مورد واقعیت را نشان می دهد:« دولت ترامپ خبط استراتژیک خود در مورد سوریه را تصحیح کرد.»

اگر اردوغان با نظر ولادیمیر پوتین و حسن روحانی، همتایان خود در آستانه و سوچی در مورد آینده سوریه موافق می بود، بازگشت آمریکا از تصمیم به خروج از سوریه ضرر کمتری برای وی داشت. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه روز 24 فوریه پیشنهاد کرد پلیس نظامی روسیه در منطقه امن هم مرز با ترکیه مستقر شود اگرچه اتفاق افتادن این امر نامحتمل است. رویترز این اظهارات را این طور تفسیر کرد که «احتمال ندارد آنکارا که مشتاق ایجاد چنین منطقه امنی بوده، می خواهد این منطقه تحت کنترل خود باشد و نیروی خود را به آنجا بفرستد، با این پیشنهاد موافقت کند... روسیه گفته است که ترکیه حق ندارد بدون کسب رضایت بشار اسد، رییس جمهور سوریه اقدام به ایجاد منطقه امن کند.»

لاوروف با این که نگرانی های امنیتی ترکیه را در مورد کردهای سوریه مشروع می داند اما پنهان نکرد که روسیه و ترکیه در رویکرد با کردهای سوریه هم نظر نیستند. از نظر اردوغان، کردهای سوریه تروریستهایی هستند که با پ.ک.ک مرتبطند اما لزوما روسیه و ایران چنین نظری ندارند.

روسها تلاش می کنند که ترکیه را متقاعد کنند با بشار اسد سازش کرده و حق وی را برای حکمرانی دوباره وی بر قلمرو سوریه که تحت کنترل ترکیه است، به رسمیت بشناسد.

ترکیه میان پتک آمریکا و سندان روسیه در سوریه تحت فشار قرار گرفته است. تا زمانی که در مورد دغدغه خود پیرامون کردهای سوریه تغییر موضع ندهد - که تقریبا با توجه به مشخصه ناسیونالیستی و سلطه گرایانه رژیم اردوغان این موضوع ثابت است – چشم انداز ترکیه در مورد سوریه، اگر تاریک نباشد همچنان نامطمئن خواهد ماند.

منبع: المانیتور

نویسنده: جنگیز جاندار

ترجمه: خبرگزاری کردپرس- سرویس جهان

کد خبرنگار: 40101