در سه‌ شنبه شب 14م اسفندماه سال جاری اتفاقی نادر و خطایی عجیب در آنتن صدا و سیمای مرکز کردستان روی داد که مشابه آن فقط یک بار دیگر و آن هم چند ماه پیش در مرکز کیش روی داد. البته اشتباه روی ‌داده در کیش تفاوت‌های فراوانی با مرکز کردستان داشت که به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود: الف) برنامه کیش یک برنامه ضبطی بود اما کردستان زنده ب) در کیش بخش کوچکی از یک فیلم خارجی دارای صحنه‌ بود ولی در کردستان یک فرد بومی که سابقه 23 سال هنرمندی و حداقل 10 سال فعالیت در صداوسیما را در کارنامه دارد دچار اشتباه شد ج) ساعت پخش برنامه در کیش ساعت غیرپیک بود اما در کردستان نه تنها در ساعات پیک بود بلکه در پرطرفدارترین برنامه که خودشان مدعی دریافت 4 میلیون و 500 هزار پیامک در یک برنامه هستند. د) در کیش به فرهنگ بومی و ایرانی اهانتی آشکار نشد اما در کردستان که به استان فرهنگی مشهور است، هزاران سال فرهنگ و تمدن و انسانیت در چند ثانیه زیر سؤال رفت. هـ) در کیش به جماعت یا گروه خاصی توهین نشد اما در کردستان قشر زحمت‌کش شاطران و البته کودکان مظلوم به یغما رفتند و مورد بزرگ‌ترین توهین‌ها با رکیک‌ترین الفاظ قرار گرفتند که نوعی ادبیات هرزگونه و بی‌ادبانه در بین مردم باب کرد که تا مدت‌های مدید و شاید تا ابد این لکه ننگ و ناروا از صورت اقشار مختلف جامعه پاک نخواهد شد. و) در کیش، کارمندان صداوسیما لطمه‌ی چندانی ندیدند اما در کردستان تمامی کارمندان اعم از زن و مرد زیر بزرگ‌ترین اتهامات واهی و غلط قرار گرفته‌اند و دیگر کسی باور نمی‌کند که کارمندان صداوسیما در کمال احترام و صمیمیت و مثل دوست و برادر و خواهر زندگی عادی و کاری باهم دارند بلکه همگان با چشم بد و ظن تمام به تمامی کارمندان نگاه می‌کنند.

1. نگارنده با پخش مکرر چنین ویدئوهایی که فرهنگ، هنر، تاریخ و تمدن یک ملت را زیر سؤال می‌برد به شدت مخالف است و هرگز از رفتن آبروی یک هنرمند و یا هر انسان عادی ابراز خوشحالی نکرده و با ضرس قاطع از انتشاردهندگان چنین کلیپ‌هایی گله‌ مند است اما در عین حال بر این باور است که بروز چنین پدیده‌هایی نیاز به نگاه موشکافانه و علمی جهت تبیین و تفسیر رفتار فرهنگی ما ایرانیان، سنخ‌ شناسی چنین رفتارها و پدیده‌هایی از این دست، پیامدها و تهدیدهای بروز چنین خطاهایی آن هم در رسانه‌ ملی، و در نهایت ارائه‌ راهکارها و پیشنهادهایی برای آینده دارد و در این نوشتار با نگاهی کل گرایانه، به دور از پیشداوری و جانبداری به تبیین و تحلیل وضعیت موجود و نگاهی به آینده خواهد پرداخت.

2. خطایی که در آنتن شبکه روی داد به تنهایی خطایی سهوی و فردی نبود بلکه برایند خطایی مدیریتی است که چند سالی است بر فضای مرکز حاکم شده است. در واقع عدم توجه به جزئیات و غلبه منافع شخصی بر منافع ملی و جمعی و عدم توجه به اهداف رسانه، چنین خطای نابخشودنی را در پی داشت.

3. این اولین باری نیست که عوامل برنامه ای در سال جاری دچار خطا می شوند بلکه بارها و بارها اصطلاحا چنین سوتی هایی از شبکه پخش شد اما یا کسی نفهمید یا توجهی نشد. نکته مهمی که باید در این میان توجه شود این است که بر اساس استانداردهای پخش زنده هنگام پخش پشت صحنه و جلو دوربین و زمان هایی هم که آیتم هایی در خلال برنامه پخش می شود همگی جزو برنامه بوده و شرایط حاکم بر برنامه باید در هر حال در این برنامه ها حکم فرما باشد.

4. آنچه که در فضای مجازی توسط افراد مختلف اعم از نخبگان و مردم عادی بیان می‌شود، صرفا بخش هایی از واقعیت است نه تمام واقعیت. این صحبتها با غلو، اغراق و جانبداری تمام قد همراه است و هرکسی از ظن خود دست به تحلیل و واکاوی موضوع می‌گذارد. نگاه دوستان به اتفاق روی داده، نگاهی علمی و مبتنی بر داده های میدانی دقیق و فراگیر نیست بلکه برداشت های ذهنی خود آنها در راستای حمایت از مدیرکل و یا مجری خاطی است. البته اکثریت مردمی که مخالف دامن زدن به این موضوع هستند، نگران از دست رفتن فرهنگ غنی اکتسابی خود هستند که هزاران سال با زحمت و رنج پیشینیان به دست آمده و نمی‌خواهند با خطای یک ارگان و یا یک شخص خاص، تمامی توانایی‌های ذاتی و به‌دست‌آمده را یک شبه نابود کنند. از سوی دیگر این موضوع نشان داد که به طور کلی مدیریت بر این نهاد به گونه ای نبوده که یک الگوسازی دقیق مبنی بر ارزش های حاکم بر رسانه ملی را در آن رسانه حاکم کند.

5. قطعی شبکه و پایین آمدن اعتماد. در حالی‌که فیلم هنجارشکنانه « تیپ طنز برنامه » لحظه به لحظه در شبکه‌های گوناگون اجتماعی منتشر می‌شد و همه مبهوت و حیران ‌زده از رویداد غیرقابل باور، در شوکی عجیب و غیرقابل تصور به سر می‌بردند، همگان منتظر برنامه‌ بعدی «چریکه‌ی شه‌و» در شب بعد بودند که در میان ناباوری تمام، برنامه رأس ساعت 10 شب نه تنها شروع نشد بلکه تمام شبکه از 10 دقیقه قبل از شروع برنامه تا نزدیک ساعت 12 قطع شده بود و این شائبه نزد مردم به وجود آمد که مدیران شبکه عامدانه شبکه را قطع کرده‌اند. اگر چه با دو ساعت تأخیر بالاخره برنامه رأس ساعت 24 بامداد شروع شد. درواقع زمانی که بیشتر مردم یا در خواب بودند و یا به خیال اینکه شبکه قطع است از دیدن آن سر باز زده بودند.

6. چه کسی باید عذرخواهی کند؟ معمولا در چنین مواقعی افکار عمومی منتظر واکنش مسئولان و مدیران ذیربط هستند و انتظار دارند که در همان ساعات اولیه از بینندگان یا مخاطبان برنامه عذرخواهی شود. اما برعکس تبلیغات فراوان، فقط روابط عمومی مرکز کردستان حاضر به عذرخواهی شد. البته دو شب بعد از آن ماجرا، مجری خاطی طی یک ویدئوی چند دقیقه‌ای از همه مردم عذرخواهی و طلب بخشش کرد.

7. در بیانیه‌ای که با نام «حمایت هنرمندان از مدیرکل مرکز کردستان» منتشر شده است نکاتی قابل تأمل دیده می‌شود که امید است با واکنش و پاسخ صریح هنرمندان و توزیع‌ کنندگان آن رو به‌ رو شود. قبل از هر چیز لازم است به این نکته اشاره شود که معمولا رسم بر آن است که در هر بیانیه‌ای که برای حمایت از یک شخصیت حقیقی یا حقوقی انتشار می یابد، نام امضاءکنندگان و نویسندگان بیانیه منتشر می‌شود اما متأسفانه در بیانیه مذکور اثری از نام هیچ هنرمندی دیده نمی‌شود و بنابراین این بیانیه از لحاظ اعتبار فاقد هرگونه اعتبار قانونی و عرفی است.

در این بیانیه بر عذرخواهی مدیرکل مرکز کردستان تأکید شده است. آنچه که تحت عذرخواهی منتشر شد صرفا از زبان روابط عمومی مرکز بود نه شخص مدیرکل. صد البته روشن است که ویدئویی تحت عنوان عذرخواهی مجری طناز و خاطی در فضای مجازی منتشر شد.

در بخشی از بیانیه بر حمایت از تولید سریال ‌های تاریخی همچون سنجرخان و مستوره اردلان تأکید شده است. لازم به یادآوری است که پس از گذشت دو سال از هیاهوی رسانه‌ای تولید سریال سنجرخان، متأسفانه هنوز هیچ اقدام عملی جهت تولید این مجموعه فاخر انجام نگرفته و چندی پیش رسانه‌ های محلی اعلام کردند که استانداری بودجه لازم برای تولید این سریال را ندارد. سریال مستوره اردلان هم که هرگز کلید نخورد و اساسا زمان شروع آن مشخص نیست.

در این بیانیه به واکنش‌های منفی مردم در فضای مجازی، خصوصا در گروه‌های تلگرامی و زیر پست‌های اینستاگرامی هنرمندان استان اشاره‌ای نشده است، به عزیزانی که داغ بزرگی بر دل‌شان نشست، بر افراد بی‌ شماری که حاضر به بخشش شبکه و مجریان آن نیستند، به سلب اعتماد عمومی و کاهش سرمایه ‌های اجتماعی و معنوی در جامعه، به واکنش علمای اهل سنت ائمه جمعه و هزاران واکنش دیگری که نشان از روزهای ناخوش و غیرقابل برگشت دارد.

9. آنچه که در فضای مجازی تحت عنوان «کمپین حمایت از مجری مذکور» راه‌اندازی شده است صرفا حمایت از مجری خاطی برنامه‌ی «چریکه‌ی شه‌و» است و ربطی به حمایت از مدیرکل یا سایر مدیران و حتی دیگر عوامل برنامه ندارد. بنابراین همگان باید با هوشیاری کامل، جریانات حاضر را پیگیری نموده و اسیر جنگ روانی و تبلیغاتی برخی افراد سودجو و نان به نرخ روزخور که اکنون موقعیت‌شان به خطر افتاده است، نشوند.

در پایان باید گفت رخداد غیرمنتظره و عجیب سه ‌شنبه شب صدا و سیمای مرکز کردستان، اتفاقی نادر و غیرقابل جبران است که هرگز نمی‌تواند اعتماد عمومی قبلی را حداقل طی سال‌های آتی به دست آورد اما راه‌ هایی وجود دارد که از آن طریق می‌توان التیامی بر زخم عمیق فرهنگ مردم بخشید. بنابراین پیشنهاد می‌شود در درجه اول مدیرکل مرکز کردستان و در درجه دوم معاون امور استان‌ها و رییس رسانه‌ی ملی رسما از مردم عذرخواهی نمایند و از مردم طلب بخشش کنند. همچنین پیشنهاد می‌شود ضمن بررسی دقیق ابعاد مختلف ماجرا، با بانیان اصلی به‌ وجود آمدن این رویداد، علی‌الخصوص مدیران مرکز کردستان شدیدا برخورد شود و به انتظار عمومی مردم جامه عمل بپوشانند. در آن صورت شاید مردم بزرگ و فهیم کردستان و ایران، ضمن عدم فراموش کردن هنجارشکنی نابخردانه و غیرقابل باور، رسانه‌ی ملی را بخشیده و بار دیگر این رسانه را رسانه‌ خود بدانند.

(این یادداشت نظر نویسنده آن بوده و الزاما به معنی موضع کرد پرس نیست)