افراد و گروه ها و دولت هایی بوده و هستند که بر طبل واگرایی و نفرت پراکنی می کوبند. اما افراد آگاه هم در هر دو سو خوشبختانه کم نیستند که منادی تعایش و همزیستی و مسالمت جویی اند. انسان پس از پشت سر گذاردن هزاره ها و سده ها و تجربیات تلخ و شیرین فراوان اکنون به مرحله ای گام درنهاده که این ضرورت کاملا حس می شود که شرق و غرب و دنیای اسلام و مسیحیت و دیگر فرهنگ ها و تمدن ها، نیاز به گفتگو و رسیدن به تفاهم و درک مشترک دارند و در قبال مسایلی چون فرهنگ و اقتصاد و سیاست به تشریک مساعی هم نیازمند هستند. عکس فوق منظره زیبایی است از گذاشتن دسته های گل در جلو درب مسجد شهر هامبورگ توسط مسیحیان آلمانی به نشانه ابراز همدردی از جنایت صورت گرفته در حمله تروریستی نیوزیلند. کما اینکه در رسانه ها موج عظیمی از انزجار و اعلام تقبیح از همه جای دنیا نسبت به رفتار سبعانه و قرون وسطایی اخیر را در این چند روز شاهد بودیم و حتی در اقدامی نمادین نخست وزیر نیوزیلند با پوشش اسلامی ظاهر شد.

در جایی می خواندم که وقتی فرانسه، الجزایر را به اشغال خود درآورده و تعدادی از اسیران الجزایری در زندان ها و اسارتگاه های پاریس بودند لویی ماسینیون، دانشمند معروف فرانسوی، روزهای یکشنبه با بردن گل و شیرینی به ملاقات سربازان الجزایری می رفت و به آنان دلگرمی می داد و می گفت در این جنگ دولت ما متجاوز و حق با شماست. آری در غرب انسانهای فرهیخته و منصف بسیار زیادند و اگر سیاستمدارانی چون ترامپ هستند که نتیجه سیاستهایشان نفرت پراکنی است این را نباید تعمیم داد همچنانکه اگر در بین مسلمان ها افرادی خشونت طلب در اینجا و آنجا پیدا می شوند نباید آن را به اسلام که دین رحمت و برادری و برابری است نسبت داد.

یکبار که در پاریس بودم در کنار رود سن و کلیسای معروف نتردام مرد و زن نسبتا مسنی را دیدم که از همدیگر عکس می گرفتند پیشنهاد دادم که کنار هم بایستند و من دوسه تا عکس مشترک ازشان بگیرم. مرد خیلی خوشحال شد و تشکر کرد. پرسید کجایی هستی؟ گفتم: ایرانی. گفت: ما اسپانیایی هستیم و در همسایگی مان خانواده مسلمانی هست که بسیار مبادی آداب و خونگرم و مهربان و درستکارند. جزو بهترین دوستانمان هستند. از اینکه آن مرد از رفتار حسنه خانواده ای مسلمان چنین تعریف می کرد خیلی خوشحال شدم. یک بار هم در فروشگاهی در دهلی هند، مسلمانی را دیدم که با یک هندو مذهب در اداره فروشگاه مشترکشان شراکت داشت. همانجا به روح بزرگ مهاتما گاندی درود فرستادم که هند جدید و توسعه یافته که امروز پیشرفته ترین دمکراسیها را در جهان داراست محصول فکر و اندیشه تسامح و سعه صدر اوست. در غیر این صورت هند با ششصد دین و مذهب و زبان که موزه ای از همه ادیان و زبان هاست چگونه مدیریت می شد؟

امروزه ایرانیان و مسلمانان زیادی هستند که دارای حرفه و تخصص اند و بخاطر ضرورت زندگی و کار و پیشه شان در گوشه گوشه دنیا پراکنده اند و عمر و توانشان را در خدمت بشریت قرار داده اند. حیف است افکار پوسیده ای چون اسلام هراسی یا شرق ستیزی عرصه را بر تعامل و تفاهم و دوستی بربندد و تسامح و سعه صدر، جایش را به تنگ نظری و خشونت دهد. بی شک صاحبان این رفتارها و نگاهها محکوم به زوال اند.