به گزارش کرد پرس، کلمه «سور» که در نام این مراسم وجود دارد در زبان کردی به معنای جشن و پایکوبی است و فرصتی برای شادی و احیای سنت های کهن ایرانی است. اما این جشن سالهاست که هویت اولیه و قدیمی خود را از دست داده و نه تنها جشنی برگزار نمی شود بلکه به شبی خطرناک و رعب آور برای مردم تبدیل شده است. شبی که بیشتر به میدان جنگ شبیه است و بارانی از ترقه و نارنجک های دست ساز از هر سو شروع به باریدن می کند. صدای انفجارهای شدید کوچه ها و خیابان ها را پر می کند و ترس سراپای وجود مردم را فرا می گیرد. بیمارستان ها پر از مصدوم می شود و سوختگی شدید و قطع عضو نتیجه تخلیه هیجانات جوانان در این شب می شود. حال آنکه احیاء سنت های قدیمی در این شب می تواند آن ترس و دلهره ها را از بین ببرد و شادی و نشاط را در بین مردم رواج دهد.

رسم و رسوم کردستان در شب چهارشنبه سوری

در برخی مناطق استان کردستان هنوز هم به برخی از سنت های کهن چهارشنبه سوری پایبند هستند و شادی این جشن را با ترقه بازی و پرتاب نارنجک به تلخی تبدیل نمی کنند.

به عنوان مثال در روستاهای شهرستان بیجار کمی اسپند به آتش اضافه می کنند و در سنندج جارویی کهنه را در کوزه ای گلی و شکسته می گذارند که بعد از سوختن جارو، کوزه را جلوی در منزل می شکنند تا نحسی سال گذشته با کوزه شکسته برود.

اسپند دود کردن

سنت اسپند دودکردن بسیار در بین کردستانی ها متداول است و در طول مراسم مردم به دود کردن اسپند در صحراها مشغول می شوند. در حقیقت این کار به منظور دور شدن از چشم بد و با هدف سلامتی و تندرستی برای اعضای خانواده صورت می گیرد.

اما در گذشته مردم کردستان به ویژه روستائیان، دسته جمعی به صحرا و کنار چشمه سارها می رفتند و پس از مدتی که به شادی و پایکوبی و کشتی گرفتن می گذراندند، هنگام مراجعت به خانه، هرکسی مقداری سنگریزه جمع می کرد و بدون آنکه به پشت سرخود نگاه کند، سنگریزه را از روی شانه به عقب پرتاب می کرد و بدین ترتیب بلا و آفت را از خود دور می ساخت. زنان هم چند تار موی کودکانشان را قیچی می کردند و به آب روان، باد و نسیم می سپردند سپس با کوزه های آب به خانه هایشان برمی گشتند.

تخم مرغ شکنی

شکستن تخم مرغ یکی دیگر از مواردی است که در فرهنگ چهارشنبه سوری کردستان وجود داشته است. تخم مرغ شکستن یکی از بازی های مرسوم است که در این شب با هلهله کردن و رقص و شکستن تخم مرغ صورت می گیرد. برای این بازی معمولا تخم مرغ را رنگ می کنند و یک نفر آن را در مشت خود قرار می دهد به طوری که سر تخم مرغ بیرون باشد و شخص دیگری با تخم مرغ خود به آن ضربه می زند هر یک از تخم مرغ ها که شکست آن شخص بازنده می شود و باید تخم مرغی را به فرد برنده بدهد.

شال اندازی

از دیگر مراسم این شب، شال اندازی است که عده ای از جوانان بالای پشت بام خانه  ها و کنار درها و پنجره های همسایگان و ثروتمندان می روند و ضمن خواندن سرود و تصنیف، از دریچه ای، شال را آویزان می کنند. اهل خانه هدیه ای را به شال می بندند که معمولاً سکه، تخم مرغ، شاخه نبات، کله قند، جوراب یا نخودچی و کشمش است.

فال ‌گوشی

از دیگر رسم های جالب در شب چهارشنبه آخر سال در کردستان، فالگوش ایستادن(کوله گرتن) دختران و پسران جوان، پشت در خانه همسایه ها است.
با تاریک شدن هوا، پسران و دختران به آرامی پشت در خانه همسایه ها فالگوش می ایستند و حرفهای آنان را گوش می دهند و اگر حرفی که شنیده می شود پشتیبانی برای نیت و آرزوی جوانان فالگوش باشد، آن را به فال نیک می گیرند.
در سنندج و به ویژه در روستاها، این رسم بیشتر برای آگاهی از شفای بیماران به کار برده می شود.اگر خانه ای بیمار داشته باشد، یکی از اعضای آن خانواده پشت در خانه همسایه فالگوش می ایستد تا حرف های آنان را بشنود که اگر حرف شنیده شده نشان از شفا و درمان بیمار باشد، آن را به فال نیک می گیرند.

در کنار تمامی رسم های مربوط به چهارشنبه سوری و نوروز، که تنها بخشی از آنها در اینجا ذکر شد، ” هه ڵپه رکێ ” (رقص محلی کردستان) بخشی جدانشدنی از آیین های کُردها است و مردم دست در دست یکدیگر به شادی و سرور می پردازند.

توصیه های آتش نشانی برای برگزاری جشن چهارشنبه سوری

سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی هم با توجه به اینکه به علت بی احتیاطی مردم آتش سوزی های بسیاری در شب چهارشنبه سوری رخ می دهد به منظور تامین ایمنی هر چه بیشتر شهروندان توصیه می کند هیچ گاه برای سرگرمی آتش روشن نشود و از بازی با وسایل و مواد محترقه خودداری شود. انفجار فقط 250 گرم مواد ساخت ترقه می تواند یك آپارتمان را به شدت تخریب کند ضمن اینكه شیشه های ساختمانهای مجاور نیز در اثر این انفجار شكسته خواهد شد.

همچنین این سازمان هشدار می دهد از آتش زدن بوته و هیزم درکنارخودروها و مواد قابل اشتعال خودداری شود. هنگام آتش زدن بوته و هیزم باید توجه داشت زمین محل مسطح و هموار باشد و بهتر است روی زمبن خاكی یا سطح بتونی باشد. بر اساس توصیه این سازمان در صورتی که اگر لباس گشاد بر تن دارید از نزدیك شدن به آتش یا پریدن از روی آن جدا خودداری کنید.