به گزارش خبرنگار کردپرس، در پهنه بندي زيرحوضه های استان آذربايجان غربی از نظر طبقات خطر سيل، بیشتر حوزه های جنوب استان در طبقه متوسط از نظر سیل خیز بودن قرار دارند.

انجام اقدامات اساسی در پیشگیری و مقابله با سیلاب در کشور و آذربایجان غربی تنها زمانی جدی گرفته شد که هشدارهای هواشناسی در خصوص بارش های شدید صادر شد و ترس از تجربه دوباره سیلاب های اخیر کشور، ستادهای بحران را در حالت آماده باش قرار داده است.

هر چند انتظار می رود این آمادگی تا رفع کاستی ها و ایمن سازی شهرها در مقابل سیل تدوام داشته باشد.

ضرورت تهیه نقشه پهنه بندی سیلاب و عدم توجه به آن

جهت مقابله و پیشگیری با سیلاب تهیه نقشه های پهنه بندی سیل ضروری است. در این نقشه نسبت به تعیین پهنه های سیل گیر، برای سیلاب های با دوره بازگشت های معین اقدام می شود و جایگاه تهیه این نقشه های پهنه بندی در مدیریت سیلاب چشمگیر است اما تا کنون کمترین توجهی به آن نشده است.

این نقشه ها توانایی تدوین طرح مقابله اضطراری با سیل، مشخص کردن اراضی سیل گیر در سامانه های هشدار سیلاب، کمک رسانی و تخلیه مناطق در خطر سیلاب و تعیین نرخ بیمه سیلاب پهنه بندی با خطرهای متفاوت و تحلیل های اقتصادی طرح های مهار سیلاب را دارا هستند. تمامی این کاربردها، تهیه نقشه های پهنه بندی سیل را ضروری می سازند.

از سویی دیگر تعیین حد بستر و حریم رودخانه ها نیز امکان حفاظت بستر رودخانه در مقابل اشغال و احداث هر گونه تأسیسات غیر مجاز در آن را فراهم می سازد.

تشکیل جلسات فوری ستاد بحران و بی برنامگی آشکار

نبود نقشه های پهنه بندی سیلاب در آذربایجان غربی سرعت مقابله و انجام اقدامات پیشگیرانه را کاهش می دهد، تشکیل جلسات فوری و خارج از وقت اداری نشان از دستپاچگی مدیرانی است که در سال های بی آبی نسبت به خطرات احتمالی سیل بی خیال شده بودند و حواسشان نبود که در مسیل ها، بستر و حریم رودخانه ها ساخت و سازها می شود تا آبراهه رودخانه ها را هر روز تنگ تر کنند تا اینکه جایی برای نفس کشیدن رودها باقی نماند. ساماندهی ها و لایروبی هایی رودخانه ها هم که هر ساله شعار انتخاباتی شهرداران و اعضای شوراهای اسلامی بوده است.

همه این ها یادشان رفت تا سیل گلستان و شیراز را در بر گرفت و این بار مدیران در آذربایجان غربی هم با حول و ولا و تشکیل ستادهای بحران، پر کردن کیسه های شنی، لایروبی های فوری، تشکیل اکیپ های آماده باش با سیلی که احتمال آمادنش هست، مقابله کنند.

اما سیل خیلی وقت است که آمده، به بستر رودخانه ها تجاوز شد، مسیر رودها منحرف شد، پل ها و سازهای غیرمجاز احداث شدند و... گوش شنوایی پیدا نشد.

در جریان بارش های اخیر فروردین ماه بخشی از زمین های کشاورزی در شاهین دژ و میاندوآب و مهاباد در آذربایجان غربی زیر آب رفت اما مسئولین امیدوارند که با سیل احتمالی هفته پیش رو مقابله کنند.

انجام اقدامات ضروری فراموش شده به بعد از اتمام بحران موکول شدند

فرماندار مهاباد در دومین جلسه ستاد بحران این شهرستان گفته بود؛ بیشتر زمین های کشاورزی و یا ساختمان هایی که درحال حاضر زیر آب رفته‌اند در حریم و بستر رودخانه مهاباد قرار دارند و خطری زمین های کشاورزی و منازل را تهدید نکرده است.

او ضمن دستور تخلیه چند ساختمان و خانه باغ روستایی که در مسیر رودخانه این شهر قرار داشتند، تاکید کرد: بعد از این اتمام بارش ها اقدامات لازم برای رفع تصرف حریم و بستر رودخانه به صورت جدی پیگیری می شود.

شناسایی و رفع تصرف ها در حریم و بستر رودخانه مهاباد موضوعی بود که در جلسات ستاد بحران دو سال اخیر بارها مطرح و تاکید شد که هرگونه تجاوز و تصرفی که در حریم رود توسط افراد حقیقی و حقوقی انجام پذیرفته است باید شناسایی و جهت رفع این تصرف ها اقدام شود.

معاون برنامه ریزی فرماندار مهاباد اول اسفند ماه در جلسه ستاد مدیریت بحران این شهرستان ضمن انتقاد از عملکرد اعضای این ستاد گفت: اعضای این ستاد تاکنون برنامه خاصی ارایه نکرده اند در حالی که اقدامات این ستاد باید پیش از بروز بحران ها انجام گیرد.

خشایار صنعتی تاکید کرد: امور آب در صورت لزوم باید به لحاظ حقوقی وارد عمل شود و اگر نهاد دولتی نیز در تصرف های حریم این رودخانه دخیل است، اعاده دادخواست کنند و حتی نسبت به تخریب سازه های غیر مجاز در این حریم اقدام کنند.

وی اضافه کرد: شناسایی نقاط بحرانی رودخانه مهاباد و «یرغو» در اسرع وقت یک راه حل موقت برای خارج ساختن این رودخانه ها از شرایط فعلی است و در بحث بستر رودخانه نیز باید مناطقی که ممکن است خطرساز باشد، شناسایی و اقدام به لایروبی شوند.

شهرداری مهاباد ناتوان از تامین هزینه لایروبی و ساماندهی رودخانه

هزینه لایروبی و ساماندهی رودخانه برای شهرداری مهاباد گران تمام می شود و این نهاد تا کنون به دلیل هزینه بالای این پروژه نتواسته این مورد ضروری را به سرانجام برساند.

به گفته شهردار مهاباد هزینه لایروبی بستر رودخانه مهاباد نیازمند حدود 300 میلیارد ریال اعتبار است که این میزان از توان شهرداری مهاباد خارج است و این نهاد به تنهایی قادر به تامین آن نیست.

علیزاده آذر در گفت و گو با خبرگزاری دولت بیان کرده بود؛ این نهاد با شناسایی نقاطی از رودخانه مهاباد که در اولویت قرار دارند می تواند به صورت آزمونه کارهای مقدماتی لایروبی و ساماندهی بستر رودخانه مهاباد را انجام دهد که این کار البته عزمی همگانی را می طلبد.

سخنگوی شورای شهر مهاباد هم در گفت و گو با خبرنگار کردپرس اظهار داشت: سامان دهی رودخانه مهاباد در چندین طرح مطالعه و تهیه شده است که بدلیل وضعیت مالی شهرداری و نبود اعتبار و بودجه کافی، کار انتخاب و بررسی طرح فعلا در دستور کار قرار ندارد.

ابراهیم کریمی تاکید کرد: درخصوص آب‌های سطحی وروان آب ها طرح مطالعه شده ومطابق آن شهرداری اقدام کرده است. در حال حاضر نیز مشاور در حال به روز کردن مطالعات بوده و چندین جلسه بررسی مطالعات با حضور اساتید دانشگاه در کمسیون عمران نیز تشکیل شده است و در کل در حوزه آب‌های سطحی و آبگرفتگی در مهاباد مشکل جدی نداریم.

این گفته های سخنگوی شورای شهر مهاباد در حالی است که با هر بار بارندگی شدید معابر سطح شهر به دریاچه هایی کوچک و بزرگ تبدیل می شوند که رفت و آمد در معابر را با مشکل مواجه می سازد.

از سویی دیگر طرح ساماندهی و لایروبی رودخانه مهاباد که از جمله ضرورت های مقابله و پیشگیری از بحران سیل است به دلیل نبود اعتبار تا کنون مورد توجه قرار نگرفته است.

مقابله با سیل یک برنامه بلند مدت است

اینکه آیا بعد از پایان بحران سیل احتمالی پیش رو، ستاد بحران همچنان جدی و مصمم پیگیر امور خواهد بود جای سوال دارد!؟ چرا که با توجه به پیش بینی ها و بارش های اخیر ممکن است سیل های احتمالی دیگری هم در راه باشند و انجام اقدامات پیشگیرانه با این بلای طبیعی نیازمند برنامه مدون و بلند مدت است.

خرداد ماه سال گذشته سیل ناگهانی و کوتاه مدتی در مهاباد ۲ میلیارد تومان خسارت به ابنیه و راه روستایی، تاسیسات، معابر شهری و زیرساخت‌ها وارد ساخت. سیلی که بازگشتش چندان دور از انتظار نیست.

کارشناس رودخانه و سواحل در این خصوص به خبرنگار کردپرس گفت: سیلاب خرداد ماه در مهاباد که از مسیر معروف به "خره سنجوان" از راه روستای اوزوندره به طرف شهر جاری شد، با شدت گرفتن بارش ها شکل گرفته و سیلاب به راه افتاد. این سیلاب به دلیل منحرف کردن مسیر اصلی رود و احداث جاده روستای اوزوندره در مسیر آن به وجود آمد. علاوه بر این موارد تغییر در بستر و احداث پل های غیر مجاز باعث حرکت سیلاب و راه یافتن آب و گل و لای سیلابی به داخل شهر شد.

در حال حاضر جاده همچنان مانند سابق است و تغییر پیدا نکرده است این مورد در صورت افزایش بارش ها احتمال وقوع سیلاب بهاره را بالا می برد و موضوعی است که نیازمند توجه بیشتر راهداری این شهرستان است.