به گزارش کردپرس، مهندسی رودخانه علمی است که به مطالعه و شناسایی هرچه عمیق‌تر مسائل فرسایش و رسوب در رودخانه، کنترل سیلاب و سامان دهی رودخانه می‌پردازد.

در واقع هدف این علم، حفاظت رودخانه‌ها در مقابل تعرض به حریم و بستر آنها، آزادسازی و احیای اراضی حاشیه رودخانه، مهار و کاهش خسارات سیلاب، بهبود وضع زندگی ساکنان حاشیه رودخانه‌ها و هدایت پتانسیل‌های موجود در منطقه به سوی توسعه پایدار است.

مصطفی احمدزاده عضو شورای دور پنجم در گفتگو با خبرنگار کردپرس با اشاره به تصرف مسیل ها می گوید: «شبکه هدایت آب های سطحی مهاباد مخصوصاً در حاشیه شهر مورد تعرض واقع شده، بسیاری از مسیل ها در سال های خشکسالی دستکاری شده اند و نهادهای ناظر نیز در قبال این گونه تجاوزات متاسفانه سکوت پیشه کردند باید طرح جامعی برای بازپس گیری مسیل های تصرف شده شکل بگیرد».

او اضافه می کند: «هر چند این تعرضات در مسیر رودخانه مهاباد نیز به وضوح دیده می‌شود و حتماً باید قوانین و ضوابط در این زمینه بار دیگر مرور شود تا بدون کمترین مماشات کلیه کانال ها، آبراه ها و مسیل های رودخانه رفع تصرف شوند در غیر این صورت سیلاب می تواند تهدیدی جدی تلقی شود».

رودخانه مهاباد از مناطق کوهستانی غرب این شهرستان سرچشمه می گیرد و سپس وارد دریاچه سد مهاباد می شود؛ این رودخانه از محل پایین دست سد تا دریاچه ارومیه 34 کیلومتر است که در مسیر خود از میان مناطق مسکونی شهر مهاباد عبور می کند و سپس با عبور از چندین روستا به جنوب دریاچه ارومیه می‌ریزد.

دست اندازی به حریم این رودخانه با اجرای طرح های عمرانی مختلف، تعریض خیابان ها و فضاهای سبز، واحدهای مسکونی متعدد، احداث پارک ها و حتی واحدهای تجاری بزرگ در حاشیه و حریم رودخانه مهاباد در چندین سال گذشته موجب شده تا از عرض رودخانه کاسته شود به نحوی که حتی در برخی نقاط عرض آن به کمتر از 10 متر رسیده است.

آخرین رهاسازی آب با حجم زیاد در سال 95 و با حجم 116 متر مکعب بود که در آن در برخی نقاط آب وارد معابر و خیابان ها و حتی بوستان ها شد و مشکلاتی را در سطح شهر در مسیر رودخانه ایجاد کرد. در آن زمان مسئولین شهری از آن سیلاب به عنوان یک «تجربه» یاد کردند و بر ضرورت ساماندهی و لایروبی رودخانه جهت افزایش ظرفیت آن تاکید کردند.

اما در نهایت؛ امر ساماندهی رودخانه مهاباد نه تنها در دور چهارم جدی گرفته نشد، بلکه با آغاز به کار دور پنجم هم به این موضوع با دیدی علمی نگریسته نشد و بحران مالی و ناتوانی در پرداخت هزینه این پروژه بارها توسط شهردار و شورای دور پنجم هم تکرار شد.

شهردار مهاباد در روزهای پایانی سال گذشته در گفت و گو با خبرگزاری دولت در خصوص هزینه لایروبی بستر رودخانه مهاباد گفت: «این امر نیازمند حدود 300 میلیارد ریال اعتبار است که این میزان از توان شهرداری مهاباد خارج است و شهرداری به تنهایی قادر به تامین آن نیست».

این در حالی است که شورای اسلامی شهر میاندوآب جهت ساماندهی و لایروبی زرینه رود، طولانی ترین رود استان، 100 میلیارد ریال اعتبار ویژه در بودجه سال جاری اختصاص داده اند.

این طرح در 2 فاز توسط سازمان همیاری شهرداری های آذربایجان غربی و اداره راه و شهرسازی انجام می گیرد که برای لایروبی این رودخانه 30 میلیارد ریال و احداث مکان های تفریحی 70 میلیارد ریال اعتبار در نظر گرفته شده است.

نکته اینجاست که؛ شهردار مهاباد چگونه و با کدامین مطالعات و برآوردی به هزینه 300 میلیارد ریالی لایروبی بستر رودخانه مهاباد رسیده است! در حالیکه به گفته رییس شورای اسلامی میاندوآب برای هزینه لایروبی زرینه رود، 30 میلیارد ریال اعتبار در بودجه سال جاری لحاظ شده است.

سامان دهی رودخانه مهاباد در چندین طرح مطالعه و تهیه شده است که بدلیل وضعیت مالی شهرداری و نبود اعتبار و بودجه کافی، کار انتخاب و بررسی طرح فعلا در دستور کار قرار ندارد.

در دوره چهارم شورای شهر مهاباد مصوبه ای به نام "مطالعه زیست محیطی رودخانه مهاباد" توسط یک شرکت مهندسی مشاور به نام شرکت "توسعه سلامت محیط زیست بیان غرب" انجام گرفت و حتی در کمیته تطبیق هم تایید شد، اما این طرح به دلایل مختلف از جمله عدم تامین اعتبار در آن زمان وارد فاز اجرایی نشد و طرح به دور پنجم شورای شهر کشیده شد.

سپس اجرای این طرح در دور پنجم شورا هم مقدور نشد و اعضای شورای دور جدید علاقه ایی به اجرایی کردن آن علی رغم مصوب شدنش نشان ندادند.

امید دولت آباد مدیرعامل شرکت "توسعه سلامت محیط زیست بیان غرب" در گفتگو با خبرنگار کردپرس می گوید: «طرح "مطالعات زیست محیطی رودخانه مهاباد" یک پروژه چهار ماهه و دارای مطالعات میدانی بود که به ۱۳۰ میلیون تومان اعتبار نیاز داشت».

او با انتقاد از گفته های اخیر شهردار مهاباد مبنی بر هزینه ۳۰۰ میلیارد ریالی جهت لایروبی و ساماندهی رودخانه مهاباد ادامه می دهد: «تصور آنها از ساماندهی رود، ایجاد فضای سبز در حاشیه رودخانه، چراغ کاری و اقداماتی از این قبیل است که بیشتر در حوزه پارک و منظر شهری قرار می گیرد و ربطی به ساماندهی رود ندارد».

دولت آباد اضافه می کند: «حتی نسبت به لایروبی نیز به شیوه ای کاملا سنتی فکر می کنند و هزینه اعلام شده بسیار بسیار زیاد است در حالی که پروژه مطالعاتی بنده در خصوص زیست محیطی رودخانه مهاباد تنها به ۱۳۰ میلیون تومان پول نیاز داشت اما با این طرح موافقت نشد چرا که دید آنها مطالعاتی نیست».

مدیرعامل شرکت "توسعه سلامت محیط زیست بیان غرب" می گوید: «حتی بابت حسن انجام پروژه از من پول دریافت کردند و قرارداد ۱۳۰ میلیون تومانی مصوب شد. طرح در کمیته تطبیق فرمانداری هم تایید شده بود اما در شورای دور پنجم با اجرای این طرح موافقت نشد و در نهایت پروژه دیگری به نام "مدیریت رواناب آب های سطحی" را به بنده واگذار کردند».

او ادامه می دهد: «این طرح هم تهیه شد و بابت آن صحبت از ۶۰ میلیون تومان به میان آمد، اما در نهایت به ۳۰ میلیون تومان رسید ولی هنوز دستم به این مبلغ نرسیده است و در نظر دارم از طریق مراجع قانونی برای دریافت حق خود اقدام کنم، در واقع باید مشخص شود که اگر طرح را نمی پسندیدند پس چرا با من قرارداد بسته اند و چرا حق ضمانت طرح را از من گرفته اند؟!».

دولت آباد تصریح می کند: «رودخانه زنده است و نباید حیات آن را با دست اندازی و راهکارهای غیر علمی و به کارگیری روش های سنتی به خطر بیاندازیم. اما متاسفانه رویکرد شهرداری مهاباد به جای پیشگیری استفاده از درمان در لحظه آخر است که آن را هم کامل انجام نمی دهند. معضلات موجود به راه حل اساسی و ریشه ایی نیاز دارد که باید به صورت علمی چاره یابی شود».

همزمان با این طرح یک شرکت مشاور همدانی نیز در زمینه مدیریت و هدایت رواناب های سطحی وارد کار شده بود که بنا به گفته سخنگوی شورای شهر این طرح با طرح جناب دولت آباد دارای تفاوت هایی هست، هرچند طرح شرکت مشاور نیز هنوز به تایید نهایی نرسیده است.

مصطفی‌زاده احمدزاده عضو شورای شهر مهاباد در این خصوص می گوید: «هدایت روان آبهای سطحی و جلوگیری از تجمع آب در سطح شهر به مطالعات اساسی نیاز دارد. در واقع سیلاب با درست کردن خاکریز یا به کارگیری کیسه های شنی مهار نخواهد شد. البته در مهاباد این شانس با توجه به موقعیت توپوگرافی آن وجود داشت که کمتر از شهرهای مسطح سیلاب می تواند آن را تهدید کند».

او اضافه می کند: «این مسئله به عنوان یک ضرورت در شورای شهر مطرح شده ولی هنوز به یک برنامه مدون جامع و اجرایی تبدیل نشده است اما قطعاً در اولویت قرار دارد، چرا که امنیت شهری از هر لحاظ ضروری و مهم است».