نتایج انتخابات محلی 31 مارس 2019 از چند لحاظ برای کشور ترکیه بسیار مهم و حیاتی بود. اول این که این انتخابات اولین انتخابات بعد از تغییر سیستم مدیریتی کشور از پارلمانی به ریاست جمهوری توسط ائتلاف جمهور و شخص رجب طیب اردوغان بود، که می توانست اولین و بزرگترین آزمون برای سیستم ریاست جمهوری باشد. علاوه بر این، انتخابات 31 مارس آخرین انتخابات فشرده ای بود که این کشور در چند سال اخیر برگزار کرده است. ترکیه از سال 2015 میلادی دائماً در یک فضای انتخاباتی به سر برده و در چهار سال اخیر چند انتخابات و رفراندوم بسیار حساسی را برگزار کرده است. اکنون با برگزاری انتخابات 31 مارس ترکیه وارد یک دوران آرام بدون انتخابات خواهد شد و به مدت چهار سال و نیم یعنی تا سال 2023 میلادی هیچ انتخاباتی در این کشور برگزار نخواهد شد. به همین دلیل، نتایج آخرین انتخابات دوران پر انتخابات ترکیه برای تمامی احزاب به منظور تدوین سیاست های خود و تعیین نقشه راه و استراتژی حزبی برای سال سرنوشت ساز 2023 حیاتی بوده است. همچنین این انتخابات هم برای حاکمیت سیاسی و هم اپوزیسیون ترکیه سنگ محکی برای ائتلاف هایی بود که به آن دست زده بودند. ائتلاف جمهور بعد از گذر از یک راه پر پیچ و خم آخرین آزمون خود را پیش رو داشت و ائتلاف متزلزل و نوپای اپوزیسیون تحت عنوان ائتلاف ملت در این انتخابات می توانست راه خود را در سیاست سخت ترکیه تعیین کند. همچنین استراتژی جدیدی که حزب کُردی دموکراتیک خلق ها (HDP) در این انتخابات طراحی کرده بود فضای انتخابات را از آنچه تا کنون شاهد آن بودیم متفاوت کرده بود. این استراتژی می تواند نقشه راه اپوزیسیون را در سال 2023 تعیین کند.

حال با در نظر گرفتن این موضوع به پیامد های این انتخابات برای حزب عدالت و توسعه (AKP) می پردازیم. نتایج به دست آمده از انتخابات شهرداری های 2019 قبل از هر چیزی بزرگترین هشدار را به AKP داده است. اولین و مهم ترین پیامد نتایج به دست آمده برای حزب حاکم، به خصوص در کلان شهرهای غرب ترکیه و از دست دادن کلان شهرهایی که از آنان به عنوان دژهای مستحکم AKP یاد می شد، تغییرات گسترده در ساختار حزب خواهد بود. چیزی که در سخنان رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه و رهبر AKP نیز مشهود و آشکار بود. اردوغان در آخرین سخنرانی خود در شورای مرکزی حزب با هشدار شدید اللحن نسبت به تغییرات کلان در ساختار حزب، عنوان کرد: "به اشک چشم، ندامت و پریشانی هیچ کسی نگاه نخواهم کرد. سر تا پا تغییر خواهد کرد. نه به خاطر این که ستون نویس های روزنامه ها این را خواسته اند، بلکه به خاطر این که ملت چنین مطالبه ای دارد". در واقع این سخنان تند آغاز یک دوران جدید در آک پارتی را نوید می دهد. دورانی که با تسویه های بسیار گسترده همراه خواهد بود. تغییری که بیش از هر زمان دیگری آک پارتی به آن نیاز دارد. از دست دادن شهرداری های آنکارا، استانبول [نتایج استانبول همچنان در هاله ابهام است]، آنتالیا، مرسین، آدانا و ... این تغییر را برای اردوغان اجتناب ناپذیر می کند. از همین رو اولین پیامد انتخابات برای آک پارتی در دوران نزدیک به پنج سال آینده تغییرات گسترده برای این حزب خواهد بود که شاهد کنار گذاشته شدن افراد شناخته شده و روی کار آمدن اسامی جدید در این حزب خواهد شد. در واقع روندی که بعد از این در داخل آک پارتی شاهد آن خواهیم بود روند بازگشت به دوران 2002 میلادی خواهد بود. دورانی که حزب از جوانان و روشنفکران آن زمان بهترین و بهینه ترین بهره را برده بود. بنابراین AKP ناگزیر است دست به تعدیل در سیاست های خود بزند. سیاست هایی که دیگر در حال از دست دادن محبوبیت خود در کلان شهرهای ترکیه است.

دومین پیامد نتایج انتخابات برای حزب حاکم تداوم ائتلاف جمهور است. آک پارتی دیگر فهمیده است که دوران طلایی اقتدار یک جانبه این حزب در ترکیه به پایان رسیده است، از همین رو ائتلافی که از سال 2016 میلادی به وجود آمد و موفقیت های مختلفی در انتخابات 2017 و 2018 داشت، در انتخابات 2019 نیز تکرار شد. حزب حرکت ملی ترکیه (MHP) یک طرف دیگر ائتلاف جمهور، اگرچه نتوانسته است شهرداری های زیادی را به دست آورد ولی برای آک پارتی یک نقش بسیار کلیدی دارد. حاکمیت سیاسی ترکیه رسیدن به بالای 52 درصد از آراء در انتخابات 2019 میلادی را به عنوان هدف استراتژیک خود برای سال 2023 در نظر گرفته بود. کسب مجموع 53.3 درصد از آراء انتخابات شهرداری ها توسط دو حزب AKP و MHO و دیگر احزاب کوچک حامی ائتلاف جمهور در واقع سند تداوم ائتلاف جمهور را امضا کرده است. بنابراین، ائتلافی که از سال 2016 به وجود آمده است در بدبینانه ترین حالت تا 2023 میلادی ادامه خواهد داشت.

موضوع دیگری که باید به آن بپردازیم مسئله AKP و نگاه این حزب به استان های کردنشین شرق و جنوب شرقی ترکیه است. AKP علی رغم تمام سیاست های ضد کردی که در چند سال اخیر در سیاست داخلی و خارجی خود اتخاذ کرده است، ولی باز در مناطق کردنشین یک حزب محبوب به حساب می آید. سیاستی که در آغاز تأسیس آک پارتی در اولویت گذاشته شده بود گویا در حال بازگشت است. نتایج به دست آمده در شرق و جنوب شرقی ترکیه در انتخابات 2019 میلادی نشان دهنده اهمیتی است که این حزب بار دیگر در این منطقه به دست آورده است. اگرچه AKP در غرب و کلان شهرهای ترکیه محبوبیت از دست داده است ولی با نگاه به شرق و جنوب شرقی ترکیه مشاهده می کنیم که این حزب با افزایش آراء در این مناطق روبه رو بوده است [اگرچه ادعاهایی مبنی بر برخی جرایم سازمان یافته – انتقال رأی دهندگان از استان های غربی و تقلب در این مناطق مطرح است، که این موضوعات جای بحث دیگری است]. بنابراین AKP در کنار تغییراتی که در داخل حزب به وجود خواهد آورد نگاه ویژه ای به منطقه شرق و جنوب شرقی ترکیه خواهد داشت. این منطقه با توجه به رشد بالای جمعیتی هم که دارد همواره یک منطقه جذاب برای احزاب سیاسی به خصوص آک پارتی است که می تواند به عنوان یک وزنه در برابر غرب از آن بهره ببرد. از همین رو، در پنج سال آینده تلاش ها برای تضعیف بزرگ ترین رقیب سیاسی AKP در این منطقه، یعنی HDP نه تنها پیگیری خواهد شد بلکه شدت بیشتری هم خواهد گرفت. سیاست های تضعیف و فشاری که در انتخابات شهرداری ها برای آک پارتی موفقیت نسبی به همراه داشت در دوران پیش رو با شدت بیشتری پیگیری خواهد شد.

خبرگزاری کردپرس/ سرویس ترکیه