به گزارش کُردپرس، نخستین جشنواره رسانه های کُردی با معرفی آثاری از رسانه های غرب کشور برگزار شد که آثار برتر علامت سوال های بسیاری را در ذهن شرکت کنندگان ایجاد کرد.

بخش تیتر/ ضرورت توجه به خلاقیت بیشتر و تیترهای استنباطی

هیئت داوران اعلام کرده اند که ضرورت توجه به خلاقيت بيشتر و تيترهاي استنباطي بسیار در رسانه های مناطق کُردنشین احساس مي‌شود.

بر این اساس بسياري از تيترهاي بكار رفته در آثار ارسالی به جشنواره رسانه های کُردی شايد براي يك خبرگزاري يا نشريه مناسب باشند، اما به عنوان تيتري كه قابليت شركت در جشنواره داشته باشد، مناسب نيست.

همچنین برخی از تيترها نقل‌قولي ساده بود. به عنوان نمونه مي‌توان به تيتر «پياده‌روها در سنندج توسعه مي‌يابد» يا «رد پای امریکا در تمامی جنایات ضدبشری در جهان مشهود است» اشاره كرد. برخی از تيترها يك استنباط ساده بدون هيچ خلاقيتي هستند. در اين مورد به عنوان نمونه مي‌توان به «دل‌نگرانی‌های دکتر بایزید مردوخی از این روزهای کردستان» يا «برای حیات وحش و گونه‌های گیاهی رو به انقراض دیواندره چه کرده‌ایم» يا «شور نوروز در کردستان» يا «مطالبات مردم جدی است» اشاره كرد.

تعدادي از تيترها هم به‌رغم ضرورت، فاقد اجزاي‌تيتر بودند. به عنوان نمونه مي‌توان به«سفر به اولین آپارتمان مسکونی جهان در کردستان» يا «شیرین‌شکنانی که تلخ زندگی می‌کنند» اشاره كرد.

بعضي تيترها كليشه‌اي هستند كه به عنوان نمونه مي‌توان به «میم مثل مین» يا «قفل مشکلات کردستان با کلید تدبیر گشوده می‌شود» اشاره كرد. بعضي تيترها خوب بودند، اما يا تكراري بودند و يا مضمون آنها تكراري بود. در اين مورد مي‌توان به «روشنفكري عليه روشنفكري» اشاره كرد.

بخش خبر/ عدم استفاده از ارزش ها و عناصر خبری در اخبار ارسالی به جشنواره

به عقیده هیات داوران بسياري از اخبار ارسالي بيشتر از اينكه معطوف به رويداد خبري باشند، تنها به ارايه ديدگاه در قالب سخنراني و يا گفت‌وگو در سه چهار پاراگراف اختصاص داشتند و به‌صورت مداوم از «وي گفت»، «وي افزود» و «وي ادامه داد» استفاده شده و حشو نيز در آنها بسيار به چشم مي‌خورد.

بعضي آثار ارسالي براي جشنواره، اخبار توليدي نبوده و پوششي يا به نقل از روابط عمومي‌ها بود!

قسمت مهمي از چند اثر هم كپي از ساير رسانه‌ها بود كه در اين مورد مي‌توان به مطلب با تيتر «سارینا از سرما مُرد» اشاره كرد.

چند اثر نيز گزارش يا شبه‌گزارش بود كه به اشتباه در بخش خبر شركت كرده بودند؛ حتي بيشتر اين موارد گزارش خبري هم نبودند! در اين مورد مي‌توان به عنوان نمونه به مطالب با تيتر «دام‌هاي بي‌امداد» يا «کتابفروش کتاب بدوش» يا «دشت اوباتوی کردستان مامنی برای طنازی میش مُرغ» يا «احمدآباد، آبادی بدون آب» يا «روزي به نام نان‌آوران كوچك» اشاره كرد.

چند اثر هم در واقع يادداشت بود و موضوع‌گيري صريح در آن ديده مي‌شد كه به عنوان نمونه مي‌توان به مطلب با تيتر « حاشیه‌های جشنواره شهید رجایی و متلک‌گویی معاون رئیس‌جمهور» اشاره كرد.

همچنین در اخبار طولاني، به‌ندرت از ميان‌‌تيتر استفاده شده است.

مواردي كه مي‌تواند ارزش يك خبر را بالا ببرد مانند «ارزش‌هاي خبري» با تاكيد بر تازگي، ارايه «عناصر خبر»، استفاده مناسب و بجا از «سابقه‌خبر» و «بيان‌جزئيات به ميزان ضرورت» در اخبار ارسالي به جشنواره مشاهده نمي‌شود.

بخش یادداشت و سرمقاله/قدرت بالای استنتاج و تحلیل در میان شرکت کنندگان جشنواره

هیئت داوران این بخش از جشنواره معتقدند که آثار اين بخش نسبت به بخش‌هاي قبلي از درخشش بيشتري برخوردار بود و آثار خوب و متمايز بسيار به چشم مي‌خورد كه نشان‌دهنده آگاهي بالاي شركت‌كنندگان و قدرت بالاي استنتاج و تحليل آنان است.

بهتر بود با توجه به حجم‌هاي متفاوت يادداشت ـ كه بايد كوتاه باشد ـ و مقاله ـ كه طولاني‌تر است ـ اين دو بخش از هم جداگانه ارزيابي مي‌شد. نام اين بخش هم «سرمقاله و يادداشت» است كه طبيعي است تنها بايد شامل سرمقاله ـ به عنوان يادداشت نخستين ـ و يادداشت‌ها باشد، اما به دليل حجم بالاي مقاله‌هاي ارسالي، سعي شد با متناسب‌سازي آثار، به طور كلي مقاله‌ها شامل سرمقاله، يادداشت و مقاله مورد ارزيابي قرار گيرد.

يك يادداشت يا مقاله خوب بايد داراي سوژه مناسب و تيتر خوب باشد. اطلاعات به صورت صحيح و مستند ارايه شود و در جاي مناسب نيز منابع لازم ذكر شود. رعايت اركان مقاله‌نويسي (وحدت موضوع، وحدت زمان، وحدت مكان، انسجام و استنتاج) از ديگر ويژگي‌هايي است كه يك مقاله مطبوعاتي بايد برخوردار باشد. همچنين در ساختار مقاله بايد شاهد مقدمه و پايان‌بندي جذاب، تناسب مقدمه و پايان‌بندي و همچنين متن منسجم و جذاب باشيم. رعايت اصول نگارشي و ويرايشي، ارايه آمار و اطلاعات، ارايه ديدگاه‌هاي مخالف، بيان جزئيات مناسب و تناسب حجم مطلب با موضوع از ديگر مواردي است كه بايد در يك مقاله مطبوعاتي يا يادداشت خوب به آن توجه شود.

برخی از يادداشت‌ها بيشتر ساختار گزارشي داشتند. در اين زمينه مي‌توان به عنوان نمونه به «محروميت در مركز شهر» يا «گلین؛ عروس منطقه ژاوه‌رود کردستان» يا «خانه‌نشینی اجباری» اشاره كرد.

برخی از مطالب به‌رغم اطلاعات خوبي كه در آنها ديده مي‌شود، بيشتر شبيه مقاله‌هاي علمي هستند تا اينكه ساختار مقاله مطبوعاتي داشته باشند. در اين زمينه مي‌توان به عنوان نمونه به «آسیب‌شناسی تغییر و تحول در پوشاک سنتی اقوام ایرانی» و «تحلیل جامعه‌شناختی پدیده کولبری» و «آنارشیسم شعر معاصر به عنوان فراسپید و فرامدرن در برشی کوتاه» اشاره كرد.

موضوع و زبان بعضي آثار به‌رغم پربار بودن بيشتر مناسب نشريات تخصصي بودند تا نشريات عمومي. در اين زمينه مي‌توان به عنوان نمونه به «مرگ و بازگشت نویسنده» و «تخیل ادبی در برابر توهم ایدئولوژیک» اشاره كرد.

قسمتي از بعضي آثار، كپي از ساير يادداشت ها يا مقاله‌ها بدون ذكر منبع بود!

توجه نكردن به مسايل نگارشي و ويرايشي در آثار زياد به چشم مي‌خورد. به عنوان نمونه تيتر يكي از آثار «غوغای شکارچیان، تهدیدی برای حیاط وحش منطقه» است كه متاسفانه حتي در تيتر هم شاهد بي‌دقتي مفرط در نوشتن واژه «حيات» هستيم.

كيفيت وضوح بعضي آثار ارسالي اين‌قدر پايين بود كه به‌سختي مي‌شد آنها را خواند. در اين زمينه مي‌توان به «ناآرامی‌های اقلیم کردستان التهاب سیاسی یا بحران» يا « سندی‌ جدید ‌برای ‌جنجالی ‌جدید» اشاره كرد.

بعضي از آثار ارسالي كامل ارسال نشده است. صفحه نخست ارسال شده و صفحه يا صفحات بعدي در فايل موجود نيست. در اين زمينه مي‌توان به «اعتیاد آگهی بگیری» اشاره كرد.

صدیقی: انتخاب برترین ها به اقتضای آثار دریافتی

همچنین برای شفاف سازی بیشتر به سراغ دو تن از نمایندگان هیئت داوران در دو بخش فارسی و کُردی رفتیم. فریدون صدیقی داور بخش گزارش و مصاحبه در نخستین جشنواره رسانه های کُردی بود. او درباره انتخاب آثار برتر در جشنواره مذکور می گوید: انتخاب آثار در جشنواره رسانه های کردی به اقتضای آثار دریافتی مبنی بر موضوع، فراگیری موضوع، محتوای مناسب و ساخت یا پرداخت حرفه ای اثر بوده است.

به گفته فریدون صدیقی در موضوع انتخاب کار، محور بومی بودن، بخشی بودن و منطقه ای بودن در نظر گرفته شده و علاوه بر این ها آثار انتخاب شده از ميان آثار ارسالى بوده است.

او تاکید می کند: اگر قرار مى بود بر پايه تعدد و كثرتى كه در جشنواره هاى سراسرى وجود دارد انتخابى صورت مى گرفت آن وقت به احتمال قريب به يقين آثار انتخابى موجود راه به جايي نمى بردند.

استاد پیشکسوت عرصه رسانه با بیان اینکه بيشتر آثار موجود از خبرگزارى ها و سايت ها بودند نه روزنامه و مجلات، ادامه می دهد: اين سايت ها اغلب به صورت غير حرفه اى توليد و يا تكثير مطلب كرده بودند و بر اين اساس مى بايست هيچ اثرى انتخاب نمى شد كه گمان اين بود اين اتفاق خوشايندى براى نخستين جشنواره نیست آن هم در شرايطى كه رسانه هاى ما با دو بحران مرجعيت و نبود انتشار بخاطر هزينه هاى سرسام آور روبرو هستند.

صدیقی در ادامه یادآوری می کند: برخى از گزارشگران و يا مصاحبه كنندگان كه در دو بخش كردى و فارسى انتخاب شده بودند بخاطر آن كه منتخبان تنوع بيشترى داشته باشند نامشان در يك بخش، حذف شده است.

او با اشاره به انتقادهای صورت گرفته در خصوص داوری آثار تصریح می کند: همكاران منتقد ايكاش به متن بيانيه ها توجه مى كردند كه در برگيرنده نكات مهم اما اجمالى دال بر ضعف هاى آثار و پيشنهادات بود و اینکه فراموش نكنيم در چنین مراسم پر حجمى و با حضور ميهمانان متنوع، نمى شد در بيانيه نقد و بررسى آثار كرد.

مطابق اظهارات این استاد برجسته روزنامه نگاری قلت آثار با توجه به حضور چهار استان حاكى از نبود حضور فراگير روزنامه نگاران استانى و آثار توليدى آنان است كه لابد دلايل متنوعى دارد.

فریدون صدیقی در ادامه اشاره ای به تحلیل صورت گرفته توسط کردپرس می کند و توضیح می دهد: به همكاران جوان و منتقد بايد تأكيد كنم آنچه را كه درباره تعاريف از مصاحبه و گزارش به آن استناد كرده اند فقط به يكى دوگونه از گزارش نويسى و يا مصاحبه اشاره دارد و... توضيح بيشتر بماند.

ساعی: نگاه فراملی؛ چالش روزنامه نگاری کردی

نظر منصور ساعی، یکی از داوران بخش کُردی هم درباره ملاک ارزیابی آثار ارسالی به جشنواره را جویا شدیم که او در این باره می گوید: اصلی ترین هدف ما در انتخاب آثار این دوره از جشنواره رسانه‌های کُردی، تولیدی بودن و محتوا و درون مایه آثار ارسال شده بود.

او ادامه می دهد: این مهم شایان اهمیت بود که محتوای آثار ارسالی در خصوص چهار استان کردنشین ایران باشد، اما بخش اعظم آثار ارسال شده به جشنواره با نگاهی به آن سوی مرزها تالیف شده بودند.

ساعی نگاه فرا ملی روزنامه نگاران کُرد را چالشی پیش روی روزنامه نگاری کُردی عنوان می کند و تاکید می کند: نشانگاه مطالب و دغدغه‌های بیشتر روزنامه نگاران کرد، متوجه سایر مناطق کردنشین در خارج از کشور است و مسائل و دغدغه های استان های کردنشین ایران کمتر بازنمایی می‌شود.

او درباره آثار پذیرفته شده در این دوره از جشنواره رسانه های کردی اظهار می کند: هرچند تاکید ما بر تولید داخلی بود اما باز هم آثاری که ارسال شده بودند، نگاهی فراملی داشتند. از این‌رو هیات داوران در میان آثار ارسال شده مجبور به انتخاب شد و آثاری که از لحاظ اصول حرفه ای روزنامه نگاری برتر بودند، گزینش شدند.

این مدرس روزنامه نگاری تصریح می کند: قطعاً هر جشنواره با کم و کاستی هایی در دوره‌های اول رو به رو است بنابراین ضروری است تا در دوره‌های بعدی این جشنواره تلاش شود اولویت با آثاری باشد که تولید داخلی هستند و به نیازهای منطقه ای توجه کرده‌اند.

خطاهای صورت گرفته در داوری، عامدانه نبوده است

یکی از موارد جالب توجه در بررسی آثار برتر جشنواره مذکور، تکراری بودن یکی از آنها بود. مطلب از سایتی دیگر انتخاب و با قیجی کردن سر و ته آن در جشنواره رتبه برتر را به دست آورده بود.

ساعی در این باره توضیح می دهد: هیئت داوران در این جشنواره تا حد ممکن سعی کرد به صورت بی طرفانه نسبت به انتخاب آثار و داوری آنها اقدام کند. حتی برای آثار ارسال شده جست و جوی موضوعی نیز انجام می گرفت تا مطمئن شویم این آثار به صورت ترجمه از زبان های دیگر به زبان کُردی نباشد، همچنین مطالب ارسالی قبلا در سایر رسانه ها منتشر نشده باشد.

او اضافه می کند: ولی اگر مطلبی و یا آثاری در خارج از این چارچوب توسط داوران پذیرفته شده است مسئله عمدی نبوده و ناشی از بی آگاهی در این زمینه بوده است.

آثار برتر بخش خبر کُردی با ارفاق انتخاب شدند

ساعی با اشاره به اینکه در داوری بخش خبر، انتخاب های ما کاملا از روی ارفاق صورت گرفت، یادآوری می کند: در بخش خبر کُردی اغلب آثار ارسال شده، ترجمه بودند و یا اینکه اصول حرفه‌ای روزنامه‌نگاری در آنها رعایت نشده بود، به نحوی که هیچ اثری حائز رتبه اول نشد و سایر آثار پذیرفته شده در این بخش نیز با حسن توجه انتخاب شدند.

عضو هیئت داوران جشنواره منطقه ای رسانه های کردی، با یادآوری اینکه بخش اعظم روزنامه‌نگاری کُردی مربوط به ترجمه و یا تولید آثار در حوزه فرهنگ و ادب است، ادامه می دهد: نشر آثار مسئله محور و آثار ویژه ای که به بیان مشکلات مناطق کردنشین ایران بپردازد در میان آثار دیده نمی شود و فکر می‌کنم این مسئله به این موضوع برمی‌گردد اکثر کسانی که وارد حرفه روزنامه نگاری کُردی می شوند، ادیبانی هستند که به این حرفه نیز علاقه مندند.

او تصریح می کند: ما در حرفه روزنامه نگاری کُردی به کسانی نیاز داریم که در کنار آشنایی به علوم سیاست، ادبیات، جامعه شناسی، اقتصاد، اصول حرفه‌ای روزنامه‌نگاری را نیز آموخته باشند. اما بخش عمده روزنامه نگاران کردستانی به صورت تجربی آموزش دیده و بر اساس علاقه و تجربه وارد این حرفه شده اند و کمتر با اصول و قواعد حرفه ای علم روزنامه‌نگاری آشنا هستند.

ساعی با اشاره به عدم آموزش روزنامه‌نگاران کُرد در این زمینه تاکید می کند: کارگاه‌های چند ساعته و یا چند روزه نمی تواند پاسخگوی نیازهای روزنامه‌نگاری کُردی باشد بلکه باید این علم به صورت مستمر آموزش داده شود و از تجربه اساتید در کارگاه هایی که به صورت دوره ای برگزار می شود در این زمینه استفاده شود.

او خاطرنشان می کند: از سویی دیگر ادارات فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر ارگان های مرتبط با روزنامه نگاری باید از حساسیت خود نسبت به این عرصه بکاهند و دید قومیتی نسبت به مسائل نداشته باشند، تا کسانی که در این عرصه قلم می‌زنند بتوانند به فرهنگ و روزنامه نگاری این مرز و بوم و خدمت کنند.

یاری: فرایند داوری بدون دخالت دبیر جشنواره صورت گرفته است

اما توضیحات دبیر جشنواره درباره نحوه انتخاب آثار برتر این است که : از ۸۸۹ اثر ارسالی ۸۸۴ اثر به مرحله داوری رسیده است. اما ۱۳ اثر حذف شده بدون دخالت دبیرخانه جشنواره صورت گرفته و صرفا به درخواست شرکت کننده جهت رفع نقص آثار بوده است که اثر دیگری جایگزین آن شده است.

شیروان یاری می گوید: آثار به صورت کامل و خام برای داوران از سوی دبیرخانه ارسال شده و هیئت داوران بر اساس آیتم های موردنظر آثار را داوری کرده اند.

او همچنین درباره بخش جنبی جشنواره مذکور خاطرنشان می کند: در بخش جنبی با موضوع شعار سال، عقیده داوران بر این بود که به دلیل ضعف آثار، این مرحله حذف شود اما باز هم تصمیم بر این شد که آثاری با ارفاق انتخاب شود.

یاری تاکید می کند: به صراحت اعلام می کنم که هیچ شخصی در فرآیند ارسال آثار به مرحله داوری نقشی نداشته و هرآنچه به سامانه جشنواره ارسال شده بدون هیچ گونه پالایش اولیه با هدف ارزیابی علمی به دست داوران رسیده است.

مساعدت های مالی هر وقت به دستمان برسد توزیع می کنیم

یاری همچنین با اشاره به پیگیری های برخی برگزیدگان در مورد 30 میلیون تومانی که استاندار کردستان در اختتامیه جشنواره قول پرداخت آن را داد و همچنین هزینه تجلیل از آقای صدیقی که به درخواست خود او قرار بود به «شایسته تقدیرها» اختصاص یابد، می گوید: تا این لحظه (لحظه تنطیم این گزارش) این مبالغ در اختیار ما قرار نگرفته است و به محض اینکه این مبالغ تخصیص یابد، بخش اول که مربوط به استانداری است را بین همه 52 برگزیده و بخش دوم را هم بین شایستگان تقدیر تقسیم و تقدیم می کنیم.