دوره ی فعلی یکی از خاص ترین و حساس ترین دورانی است که جامعه ی در حال گذار ما طی می کند.

در حالی که بحران های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در این دوره به بالاترین سطح خود می رسد، فشارهای خارجی و تحریم های پیاپی هم بر شدت این معضلات و سختی های این دوران در جامعه ما افزوده است.

افت روزافزون ارزش پول ملی و افزایش قیمت ارزهای خارجی، خصوصا دلار، قدرت خرید مردم را به شدت کاهش داده است.

در جامعه ای که فشار اقتصادی و فقر بیشتر شود، تاب آوری اجتماعی کاهش و خشونت، خودکشی، سرقت، بزهکاری و آسیب های اجتماعی افزایش می یابد.

در این شرایط شاید مهم ترین مُسکنی که موجب کاهش آلام و فشارها شود افزایش سرمایه اجتماعی و فرهنگ نوعدوستی است که البته در وقایع طبیعی مانند سیل و زلزله به صورت موقت افزایش اما پس از آن و در حالت عادی در شرایط خوبی نیست که بخشی از آن می تواند متأثر از افت سرمایه اجتماعی بین مردم و دولت هم باشد.

وقتی مجموعه های بزرگ و زیر نظر دولت مانند خودروسازان نسبت به احتکار و افزایش بی رویه قیمت ها اقدام می کنند، چطور از بقال سر کوچه توقع داشته باشیم که چند کیسه برنج را احتکار نکند؟

هر چند سطح این دو متفاوت اما نفس عمل آنها یکی است و عملی زشت است، ولی دومی از اولی بیشتر متاثر است و عملکرد در سطح کلان روی خرد موثر است.

با این شرایط بی ثباتی و هرج و مرج اقتصادی را می توان یکی از بارزترین مشکلات فعلی جامعه قلمداد کرد که این مقوله در بخش مسکن و خودرو چشمگیرتر است.

این معضل در شهر ایلام به عنوان یکی از کوچکترین و دورافتاده ترین مراکز استانها بغرنج تر است، جایی که قیمت زمین و مسکن در این شهر برابر با شهرهای بزرگ است.

قیمت های نجومی و رشد غیرمعقول زمین و مسکن در ایلام از منطق اقتصادی و علمی خاصی پیروی نمی کند و وقتی به صورت عمیق تر و بررسی میدانی مورد تحلیل قرار گیرد، نقش سوداگران پررنگ تر است.

بررسی موردی بسیاری از معاملات نشان می دهد که با وجود افزایش کاذب قیمت ها، معاملات نسبتا زیادی در جریان است، اما چه میزان از این معاملات توسط قشر عادی و مصرف کنندگان واقعی است؟ چند درصد از خریداران کارمندان و کارگران و اشخاص قشر متوسط و پایین هستند که پس از سالها تلاش و پس انداز و وام مسکن توانسته اند به قدرت خرید یک آپارتمان متوسط برسند؟

در حال حاضر خرید زمین و خانه های ویلایی به مرز یک میلیارد تومان رسیده، نرخ آپارتمان به متری چهار میلیون رسیده و جالب است فردی که امروز با پانصدمیلیون تومان ملک می خرد، خریدارش چند روز بعد با ششصد میلیون فروخته و این مقوله دومینووار ادامه دارد.

واقعیت امر این است در بازار فعلی ایلام شاهد جولان عده ای سوداگر هستیم که به شکل پلکانی در حال افزایش روزافزون سرمایه شان هستند و به جز جیبشان به هیچ چیز دیگر فکر نمی کنند و موازات اقدامات آنها، شاهد خرد شدن قشر متوسط و پایین جامعه زیر دست و پای آنها هستیم.

متاسفانه این سوداگران که عده ای نوکیسه هستند شامل اقشار و صنف های مختلف هستند و در همان دایره محدودشان در حال تبادل و خریدوفروش از همدیگر هستند و همین عده موجب افزایش کاذب قیمت ها شده اند.

در حال حاضر هم ظاهرا هیچ مرجع خاصی متولی این امر نبوده و توان اجرایی ورود به این عرصه را ندارد تا بتواند بر اساس استانداردهای منطقی نسبت به ارزش گذاری املاک اقدام کنند.

در شرایطی که شاهد بیشترین فشارهای خصمانه دولت ترامپ و همراهانش هستیم، برخی سوداگران داخلی، هم پای آنها موجبات افزایش فشارهای اقتصادی بر مردم هستند، سوداگرانی که فقط به فکر منافع خودشان هستند و نمی اندیشند که این اقدامات آنها موجب فشار به نزدیک ترین افراد، اقوام، همکاران و همشهری هایشان هم هست.

امیدواریم این عده معدود، کمی هم به منافع ملی و شرایط همشهریان بیندیشند و ضمن همراهی با سایر اقشار، کمی از فشارهای اقتصادی جامعه را تعدیل کنند.

مسئولان و متولیان امر هم اقداماتی ضربتی و اجرایی انجام دهند تا شاهد کنترل شرایط بوجود آمده و کاهش فشارهای اقتصادی باشیم.

*دکترای جامعه شناسی فرهنگی