عبدالله ناهید مشهور به افتخار(127-1324 شمسی)، بی شک یکی از هنرمندان و نویسنده های آوانگارد و پیشرو در زمان خود بوده است که برغم آنکه زیاد با زمان ما فاصله ندارد ولی برای نسل حاضر زیاد شناخته شده نیست. وی از از طایفه فیض الله بیگی از خانواده بزرگ مکری است. در هنر نقاشی توانا بوده و تابلوهای زیبایی از خود به یادگار گذاشته. سیاست ورز و صاحب نظر و وقایع نگار بوده به طوری که در زمان پهلوی نخست، دو دوره نماینده مجلس شورای ملی بوده. کتاب( خاطرات من) از وی که به کوشش روانشاد احمد قاضی منتشر شده شرح وقایع کردستان در سال های جنگ اول جهانی و مشاهدات اوست و اطلاعات ذی قیمتی در بردارد. وی علاوه بر اینها استعداد خارق العاده ای در نوشتن رمان داشته است. انتشار دو کتاب (چگونه به مریخ رفتم؟) که در سال 1320 در چاپخانه خاور در تهران منتشر شده و نیز رمانی تاریخی به نام (پهلوانان گمنام) که در 1319 خورشیدی در همان چاپخانه به دست نشر سپرده شده. در رمان اخیر نویسنده خواننده را به سال 638یعنی قرن هفتم هجری می برد که در یادداشت دیگری به بررسی و گزارش آن می پرازیم. اما کتاب (چگونه به مریخ رفتم؟) ناهید ما را به یاد کتاب (سفر به ماه ژول ورن) نویسنده داستان های تخیلی قرن نوزده فرانسه می اندازد که عجیب آن است که این کتاب ژول ورن در 1337شمسی توسط حدادی به فارسی ترجمه و منتشر شده و در ایران شهرت یافته است یعنی هجده سال پس از انتشار کتاب عبدالله ناهید. از این رو شاید بیراه نباشد که عبدالله ناهید را پیشرو این نوع داستان های تخیلی در دنیا بدانیم البته شاید هم ناهید از طریق زبان فرانسه از سفر به ماه ژول ورن مطلع بوده و از وی متأثر شده باشد که در این صورت هم وی از این نظر، بی گمان در ایران، آوانگارد و پیشتاز محسوب می شود.
داستان گزارشی است از رفتن نویسنده با یکی از رفقایش به شکار در دل طبیعت زیبای اطراف سقز در 1302. وی وصف زیبا و دلچسبی از جغرافیا و طبیعت متطقه سقز از جمله کوه پهلوان(پاله وان) و رودخانه سقز می دهد... تا اینکه با مهمانان عجیب و غریبی روبه رو می شوند که با سفینه شان از آسمان پایین می آیند بعد معلوم می شود که از کره مریخ آمده اند. از آنجا که زبان همدیگر را بلد نیستند با زبان بین المللی اشاره! با هم ارتباط می گیرند و به گفتگو می پردازند. برای پذیراییشان کبک شکار شده کباب می کنند ولی بعد معلوم میشود آنان گوشتخوار نیستند و حتی از کشتن پرندگان ابراز ناراحتی و نارضایتی می کنند.
مریخی ها برای انجام تحقیقاتی به آن نقطه از زمین آمده بودند و وقت بازگشت نویسنده و رفیقش تصمیم می گیرند برای ارضای کنجکاوی خود و آشنایی با دیگر عوالم و کرات همراه مربخی ها به کره مریخ سفر کنند.
در این میان و در طول سفر گفتگوهایی میان آن دو با مریخی ها رخ می دهد و نویسنده از تفاوتهای مربوط به دیدگاههای زمینیان با مریخی ها سخن می گوید. همچنین خواننده در طول خواندن رمان با اطلاعات زیاد نویسنده در باره پدیده های جوی و آسمانی چون لکه های خورشیدی و ستاره ها و فضای بی انتها و وسیع، اختلاف طلوع آفتاب در فضا با طلوع آن در زمین، ستاره های دنباله دار و شکل زمین از دور و توصیف مریخ و ورودشان به دنیای تازه و.... روبه رو می شود. همچنین وصف قیافه و شکل مریخی ها جالب است یا توضیح نویسنده در باره زبان کردی و فارسی برای کاپیتان سفینه مریخی ها. که البته نویسنده به جای سفینه از واژه هواپیما بهره برده است. همچنین مسافران در طول سفر به تلاش برای یادگیری زبان مردان مریخی می پردازند. جالب اینکه مریخی ها را بیش از زمینیان پیشرفته و مبادی آداب معرفی می کند.
کتاب جلد دومی هم دارد. که در جلد دوم علاوه بر گزارش اوضاع در مریخ به شکل تخیلی، حاوی مطالب و دیدگاه های اجتماعی و فلسفی و اخلاقی و نیز پیش بینی های علمی است.
از عبدالله خان ناهید(افتخار)، این نابغه هوشمند، علاوه بر اینها، کتابهای منتشر نشده دیگری هم هست از جمله: تشکیل کائنات و ماقبل از تاریخ، فرهنگ کردی به زبان فارسی، احمد و رعنا که رمانی است عشقی حاوی اطلاعاتی تاریخی مربوط به طرز زندگی روستاییان کردستان.
توصیفات ادبی و دلچسب نوشته های نویسنده در کتاب حاکی از ذوق سرشار اوست.
در تتمه و پایان کتاب (چگونه به مریخ سفر کردم)، نویسنده چنین نوشته است: قریه سلیمان کندی دی ماه 1304 عبدالله کرد گفتنی است آرامگاه این نویسنده و هنرمند و ادیب بزرگ در خانقاه برهان و در جوار مرقد شیخ یوسف برهان واقع است.
نظر شما