به گزارش کردپرس، شمارنده حفاری چاه برای کشف منابع گازی در اعماق زمین اقلیم کردستان در میدان خورمور عدد 3044 یا کمی بیش از 3 کیلومتر را نشان می دهد. در کیوسکی در همان حوالی و در میان سر و صدای دستگاه حفاری، مردی کانادایی به همراه تیمش که کارمندان شرکت کرسنت پترولیوم امارات متحده عربی هستند منتظر پدیدار شدن نشانه های اولیه وجود گاز طبیعی در این چاه هستند. چاه های دیگری که در این منطقه احداث شده اند با استخراج منابع گاز طبیعی نیاز بیش از 80 درصد اقلیم کردستان به الکتریسیته را تامین می کنند. قرار است ظرفیت تامین در مجتمعی در همین حوالی به دو برابر افزایش پیدا کند. فلاح مصطفی، مسئول ارتباطات خارجی دولت اقلیم کردستان می گوید: کردهای عراق تا سال آینده می توانند گاز سایر مناطق عراق را تامین کنند. همچنین امکان صادرات گاز طبیعی به اروپا تا سال 2022 فراهم می شود.

چنین اعتماد به نفسی نشان دهنده بازگشت دوباره کردها است که سال هاست از خودمختاری نسبی در عراق بهره مند شده اند. رهبران کرد عراق که به دنبال کسب استقلال بیشتری بودند در سال 2017 بی محابا، اقدام به برگزاری رفراندوم کردند که به طور قابل توجهی مورد استقبال کردها قرار گرفت. دولت مرکزی عراق با بیرون راندن نیروهای کرد موسوم به پیشمرگه از کرکوک و دیگر مناطق مورد مناقشه به این اقدام رهبران کرد واکنش نشان داد. دولت عراق همچنین به ارسال بودجه برای دولت اقلیم کردستان پایان داد و با کمک ایران و ترکیه گذرگاه های مرزی و حریم هوایی را بر روی اقلیم کردستان بست. رهبران غربی کردها را تنها گذاشتند و خارجیان از اقلیم کردستان فرار کردند. مسعود بارزانی، رییس اقلیم کردستان عراق که تحقیر شده بود کناره گیری کرد و باعث ایجاد خلا در قدرت شد و استقلال کردها هم محقق نشد.

اما اقلیم کردستان عراق مانند چاه های گازش در حال فوران و جوشش دوباره است. سیاستمداران دولت مرکزی عراق در روز 10 ژوئن گذشته به اربیل، پایتخت اقلیم کردستان آمدند تا در مراسم تحلیف نچیروان بارزانی، داماد مسعود بارزانی به عنوان رییس جدید اقلیم کردستان عراق شرکت کنند. ترکیه و ایران هم نمایندگان خود را به این مراسم فرستادند. احزاب اپوزیسیون اقلیم کردستان که در سال 2017 علیه ناکارآمدی دولت اقلیم کردستان در تامین خدمات برای مردم اعتراض کرده بودند به دولت جدید اقلیم کردستان خواهند پیوست. عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق هم انتخاب نچیروان بارزانی را به عنوان رییس جدید اقلیم کردستان تبریک گفت: بارزانی در این مراسم و در سالنی که ازدحام عراقی ها و اهتزاز پرچم اقلیم کردستان در آن مشهود بود گفت: « بیایید از همین الان با هم تصامح و توازن را در پیش بگیریم.»

کردها بازگشت شان را مدیون انتخابات سراسری عراق هستند که سال گذشته برگزار شد. مشارکت در عراق کم بود و کردها خوب ظاهر شدند. در نتیجه، حضور آنها در دولت جدید تعیین کننده بود. آنها به عادل عبدالمهدی که در جوانی همراه نیروهای پیشمرگه مبارزه کرده بودند کمک کردند تا به عنوان نخست وزیر عراق انتخاب شود. عادل عبدالمهدی هم در عوض فواد حسین، مشاور نزدیک مسعود بارزانی را به عنوان وزیر دارایی خود انتخاب کرد که به دنبال آن ارسال بودجه اقلیم کردستان که نزدیک به 12 درصد کل بودجه عراق است از سر گرفته شد.

اقتصاد اقلیم کردستان عراق اخیرا در حال شکوفایی بوده است. کارمندان عمومی این منطقه برای اولین بار در طول سه سال گذشته در ماه مارس حقوق خود را به صورت کامل دریافت کردند. خانواده ها که اکنون جبب پر پول دارند در رستوران ها و فروشگاه های بزرگ ازدحام می کنند. پرداخت ها به پیمانکاران از سر گرفته شده است. کارگران در حال ساخت بزرگ راه ها و خیابان های جدید هستند. آسمان اقلیم کردستان دوباره بر روی پروازها گشوده شده است. تهدید دولت مرکزی عراق برای به دست گرفتن گذرگاههای مرزی و تحمیل شروطش بر صدور ویزا در اقلیم کردستان هرگز عملی نشد. تجارت کردهای عراق با ترکیه، ایران و شمال شرق سوریه که آن هم تحت کنترل کردهاست در حال رونق گرفتن است. اگرچه دولت مرکزی عراق کرکوک نفت خیز را از کردهای عراق پس گرفت اما بیشتر نفت آن را از طریق خط لوله اقلیم کردستان به ترکیه صادر می کند و بابت آن تعرفه پرداخت می کند.

کردها از سال 2014 تا 2016 با دفع 16 حمله داعش به کرکوک نفش مهمی در مباره با این گروه ایفا کردند. اما حملات این گروه به داخل و خارج کرکوک در حال افزایش است و نیروهای ملی عراق دوباره چشم به کمک کردها دوخته اند. نیروهای پلیس کرد موسوم به آسایش با حفظ پایگاه های خود چشم به ایفای نقش دوباره در تامین امنیت کرکوک دوخته اند. یکی از فرماندهان آنها می گوید که 2000 نیرو در اختیار دارد. در شمال کرکوک وضعیت طوری است که انگار کردها اصلا این منطقه را ترک نکرده اند. سردر مغازه ها دوباره با پرچم اقلیم کردستان مزین شده است. کردها در داخل کرکوک نسبت به تعریب دوباره اعتراض دارند اما در تپه های ورودی شمال شهر کرکوک همچنان تصاویر جلال طالبانی، رهبر حزب اتحادیه میهنی و رییس جمهور کرد فقید عراق که در سال 2017 چشم از جهان فروبست، به چشم می خورد.

کردها در مقابل هم قرار دادن رقبای منطقه ای خوب عمل کرده اند. ترکیه و ایران که برای داشتن نفوذ بیشتر با هم رقابت می کنند تجار خود را برای بازگشت به اقلیم کردستان تشویق می کنند. ایران به گذرگاه های اقلیم کردستان در زمان تحریم نیاز دارد اما آمریکا هم تلاش می کند اقلیم کردستان را در تحریم ایران با خود همراه کند.

با همه این خوشبینی ها، کردستان عراق همچنان با چالش هایی روبه رو است. ارتباط اقتصاد اقلیم کردستان با سایر نقاط عراق همچنان به اندازه ای که پیش از برگزاری رفراندوم بود نرسیده است. یکی از مرغداران کرد می گوید که فروش مرغهایش در داخل عراق که بعد از برگزاری رفراندوم به نصف کاهش یافت فقط تا حد کمی بهبود پیدا کرده است. خارجیها به اقلیم کردستان عراق بازگشته اند اما تعداد آنها کم است. حکومت اقلیم کردستان عراق هم که دارای بروکراسی فراوان است پول زیادی را هدر می دهد. دو خانواده بارزانی و طالبانی که بر اقلیم کردستان غالب هستند با فرستادن چهره های جدید به جلو همچنان بر حکومت خود بر این منطقه ادامه داده و از آن بهره مند می شوند.

به دلایل قوی، اگرچه روابط میان اربیل و دولت مرکزی عراق بهبود پیدا کرده اما همچنان بی اعتمادی میان آنها وجود دارد. کردها رویای استقلال را رها نکرده اند. با وجود این که سه دهه است زبان کردی در اقلیم کردستان تدریس می شود اما عربی زبان رسمی کشور است. یکی از تجار می گوید دادگاهها بدون حضور یک مترجم کرد از پذیرش مستندات به زبان عربی خودداری می کنند و کردها به رفراندوم به عنوان قدمی در راستای استقلال اشاره می کنند. یکی از مقامات اقلیم کردستان عراق با اشاره به برگزاری رفراندوم می گوید: « این اقدام اولین قدم برای داشتن کیان مستقل است و ما هرگز از آن دست نخواهیم کشید.»

منبع: مجله اکونومیست

ترجمه: خبرگزاری کردپرس- سرویس جهان

کد خبرنگار: 40101