بحث ها و گفتگوها و مجادلات بین چند شخصیت و یا فیما بین اطراف گفتگوی دو یا چند جانبه که مبتنی بر استدلال است، مناظره گفته می شود. به نظر می رسد ذکر چند نکته و یا پرسش در مورد ورودی و خروجی مناظرات ضروری باشد.

اینکه از هفت کاندیدا، هفت سوال متفاوت پرسیده شده و هفت پاسخ متفاوت شنیده می شود؛ بیشتر به این می ماند که هفت نفر در نقطه واحد شروع به یک مسابقه دو نموده باشند و پس از زدن سوت شروع مسابقه، هر کدام از شرکت کنندگان در جهت متفاوتی به حرکت در آمده باشند؛ ممکن است برای کنش ورزشی این افراد امتیاز متناسب با فعالیتهایشان داده بشود؛ ولی مقایسه بین آنان اساسا نادرست و قیاس بین آنها از دم مع الفارق است.

اینکه برای هفت نفر نامزدی که بعنوان رجال سیاسی - مذهبی کشور معرفی شده اند یک مجری مجرب ولو در قواره آقای حیدری معرفی شده است، اما نحوه پرسش و ارائه پاسخ ها و شیوه مناظره شبیه به برگزاری مسابقه هفته می ماند.

شیوه پرسش از نامزدها به گونه ای است که گویا سوالات از یک رئیس جمهور بالفعل پرسیده می شود نه از یک نامزد ریاست جمهوری و رییس جمهور بالقوه.

بازه زمانی منظور شده برای ارائه حتی پاسخ اجمالی به برخی سوالات کافی نیست و مبین این است که هدفی به نام روشنگری کمتر مورد توجه است و گویا سوال برای سوال است تا سوال برای گرفتن پاسخ.

همچنین معاونت سیاسی سیمای جمهوری اسلامی اطلاعات لازم و کافی در مورد تجارب، تحصیلات، و تخصص و مدارک تحصیلی نامزدها را در اختیار مردم و خود نامزدها قرار نداده است، نامزدها را مجبور می کند برای تنویر افکار بینندگان و توجیه اتهامات وارده و بیان مزیت های خود، شخصا وارد عمل شده و فضای مناظره را تحت تاثیر قرار داده و به حاشیه ببرند نیز از دیگر کم داشت های مناظرات محسوب می شود.

پاسخ گریزی و فرافکنی نیز بر بخشی از مناظرات سایه افکنده و این ناشی از ماهیت ساده پنداری و یا بی اهمیت انگاری مناظرات از دیدگاه برخی از نامزدهاست.

اصالتا وجود مجری در مناظرات مکفی به غرض نیست، اما اگر فردی بالاتر از نقش یک مجری و بالاتر از آقای حیدری در جریان مناظرات حضور می داشت در نحوه ورود نامزدها به مباحث اثرگذارتر می نمود و در نتیجه، کیفیت مناظره ها را ارتقاء می داد و قابل کنترل تر می نمود.

از سویی دیگر پاسخ های باز برای سوالات بسته بیشتر از اینکه نامزدی را قوی و یا ضعیف نشان دهد می تواند اصل مناظره را تا حدودی مخدوش نماید. اینکه بجای ریشه یابی مسائل و بیان مساله، نامزدها روی نقاط ضعف یکدیگر زوم کرده و فوکوس می کنند باز مناظره را نه فرصتی برای حل مسائل و مشکلات جاری، بلکه فرصتی برای تلافی چیزهایی که تاکنون مجال بازگویی آنها را پیدا نکرده اند قلمداد می نمایند.

اینکه نامزدی، جواب سوال را با سوال پاسخ داده و یا مرتب دیگر نامزد یا نامزدها را پرسش باران می کند این هم ممکن است نسبت به خروجی مناظرات مخرب باشد. سوال هایی که نامزدی صرفا آن را با هدف رساندن یک پیام عنوان می کند، ولی آمادگی شنیدن پاسخ های مربوطه را ندارد.

سوالاتی که جواب آنها را به جای یک نامزد، می باید همه نامزدها بدهند و همچنین پرسشهای چند نامزد از یک نامزد که یا مجال پاسخ به آنها در عرض آن سه یا چهار دقیقه وجود ندارد و یا به لحاظ عدم توازن کمی بین نامزدها از نظر گرایش فکری‌ و سیاسی از وسع و توان تقابلی یک نامزد خارج باشد.

پرسش هایی که پاسخ آنها بجای ارائه به نامزد سوال کننده، بیشتر به شنونده و یا بیننده داده می شود و شخص مجری که بیشتر در نقش یک روبات و کاملا رسمی و در چارچوب پروتکل های خشک عمل نموده و بدون کوچکترین استفاده از زبان بدن و ایجاد ارتباط عاطفی با نامزدها فقط درصدد بعث و انبعاث مردم و تشویق آنها به پای صندوق آرا است.

مناظره ای که اختیار همه اطراف آن دست سیستمی است که می خواهد سر سه یا چهار دقیقه به پاسخ همه سوالات رسیده و همه را برای حضور حداکثری در این زمان حداقلی مجاب کرده باشد و برخی نامزدها به برخی سوالاتی که ماهیت سیاسی دارند پاسخی اقتصادی و یا سوالاتی که دارای ماهیت اقتصادی دارند پاسخ هایی سیاسی می دهند و هکذا در سایر حوزه های مناظره، هر چند که منظور نفی ارتباط بین آن حوزه ها به صورت مطلق نیست و منظور برقراری این حد از ارتباط است!

و آخر سر اینکه، نظر سنجی های متصل به مناظره های هر یک از نامزدها که فقط نامزد خود را نفر اول و یا احیانا دوم و حداکثر سوم نشان می دهد و مابقی را از ابتدا محکوم به شکست معرفی می نماید.