کُرد پرس: شما به عنوان احزاب سیاسی چه انتقادی از برنامه ها و مناظرات نامزدهای ریاست جمهوری دارید؟

تهمت، دروغ و متلک پرانی

سید خالد حسینی: به نظر بنده حیف است واژه مناظره برای آن بکار گرفته شود چرا که وقتی مردم پای این مناظره نشستند چیزی جز تهمت، دروغ و متلک پرانی، خلاف واقع گفتن و از زیر بار مسئولیت فرار کردن از برخی نامزدهای انتخاباتی نشنیدند و بدون تعارف حرف های کوچه بازاری که در شان ملت فهیم ایران نبود را تنها بیان می کردند.

از دید یک کارشناس سیاسی نیز اگر به موضوع نگاه کنیم نحوه برگزاری مناظره در کل سوال برانگیز بود، صداوسیما نسبت به چهار سال قبل هیچ تغییر اساسی در روند مناظره نداده بود و طرح سوال های کلی و بسیار خنثی هیچ چالش اقتصادی میان مناظره کنندگان ایجاد نکرد و طرفین به جای پاسخگویی به سوالات به جدال با یکدیگر پرداختند.

در کل می توان گفت این برنامه ای که برگزار شد مناظره نبود و فقط یک سوال، جواب مدیریت شده بود. مناظره یعنی رقیب را به چالش کشیدن، در ضمن در هیچ کجای دنیا مناظره هفت نفره برگزار نمی شود.

سوالات سطحی بود

اشرف رحمان پناه: سطح مناظره ها به شدت پایین، سوالات سطحی و پاسخ ها بی ربط بودند. اصولا نامزدها به جز حمله و اهانت به یکدیگر چیزی برای گفتن نداشتند و به عبارتی قصد داشتند فضا را دو قطبی جلوه دهند در حالی که بستر فکری چنین نبود و رقابتی در بین کاندیداها نبود بلکه گروهی از کاندیداها می خواستند ضعف ها و بی برنامگی ها و ناتوانی در درک موقعیت را با محکوم کردن و بزرگ کردن مشکلات و ربط دادن تمام و کمال مشکلات به دولت، لاپوشانی کنند.

یکی دیگر از اشکالات این مناظرات غیرچالشی طرح موضوعات پراکنده و دست چندم در سؤالات بود. به‌ هر حال در یک فرصت کم و در موضوع مهمی مانند ریاست جمهوری که کاندیداها می‌خواهند مناظره کنند باید موضوعات مهم‌تری در دستور کار مجری قرار می‌گرفت اما متاسفانه به این شیوه عمل نشد.

این در حالی است که شیوه صحیح مناظره این است که مجری یک موضوع مهم را در ابتدا اعلام کند و هر هفت کاندیدا نظرات و راهکارهای خود را برای حل آن معضل و مشکل، آن هم در فرصت کافی نه زمان‌های کوتاه، اعلام کنند تا تضارب آرا و افکار به وجود بیاید. چرا که از تضارب افکار و آرا می‌توان فهمید که هر کاندیدا چه نظری دارد و اختلاف نظرهای کاندیداها آشکار می‌شود و مردم هم می‌توانند انتخاب کنند و در حقیقت قدرت انتخاب پیدا کنند.

در مناظرات، موضوعات اصلی روی میز نیامد

سیدامید شیخ احمدی: مردم سالاری دینی والاترین ارزش و هدف نظام جمهوری اسلامی که با انقلاب باشکوه خود به ارمغان آورد و شعار جمهوری اسلامی برای این انقلاب انتخاب شده بود. این مهم از دو بخش جمهوریت و اسلامیت تشکیل شده و دموکراسی و مردم سالاری دینی رکن مهم در هر دو مکتب جمهوریت و اسلامیت هستند. انتخابات باید بر اساس دموکراسی دینی و مردم سالاری باشد و هر فعل باید با روش خاص خود انجام شود تا نتیجه و فرجام مطلوبی داشته باشد.
با توجه به اینکه انتخابات در ایران یک مقوله مهم و استراتژیک است اما با گذشت ۴۲ سال از انقلاب اسلامی سازو کار درست و کاملی برای انتخابات طراحی نشده و با روال سنتی و غیر صحیح انجام می شود.
نقش احزاب در تکامل این پروسه بسیار مهم است اما تاکنون به صورت جدی و هدفمند به آن توجهی نشده است.
همان گونه که شاهد هستیم در کشورهای دموکرات و پیشرفته انتخابات به صورت حزبی برگزار می شود و کاندیداها از دو سال قبل از انتخابات در احزاب و جریان های خودبه تبلیغ و تبیین برنامه های خود بین احزاب و مردم می پردازند و این مدت برای توضیح و تشریح اهداف و برنامه های هر کاندیدا زمان مناسب و کافی اما انتخابات در ایران بسیار ناقص رگزار می شود.
در نظام سیاسی ایران کاندیداها که دوماه قبل از انتخابات نسبت به ثبت نام اقدام می کنند و فرایند تایید صلاحیت توسط شورای نگهبان و تایید نهایی یک ماه زمان نیاز است و نامزدها یک ماه فرصت برای تبلیغ دارند که این زمان کوتاه و برای موضوع مهم ریاست جمهوری کشور ایران کافی نیست.
ایران به عنوان کشور مهم و استراتژیک در منطقه با قومیت های کرد، ترک، لر، عرب، بلوچی، شمالی و غیره و با در دست داشتن منابع و معادن بسیار باارزش و فراوان و وجود یک درصد جمعیت جهان بیشتر از ۱۰ درصد منابع را در اختیار دارد.
از نظر توپوگرافی و جایگاه منطقه ای نیازمند برنامه های کامل و جامع در تمام زمینه هاست اما نامزدهای ریاست جمهوری با زمان بسیار کم و عدم وجود برنامه های کامل و جامع و هدفمند در این زمینه ها پا به عرصه انتخابات می گذارند.
این بی برنامگی و گسستگی در اهداف موجب دلسردی آحاد جامعه از شرکت در انتخابات می شود.
البته اگر شعار و برنامه ای هم از طرف نامزدها مطرح گردد هیچ تضمین و پشتوانه ای نداردو خیلی از وعده ها در حد شعار انتخاباتی باقی می ماند اما اگر نظام انتخابات به صورت حزبی بود احزاب ضمانت و پشتوانه خوبی برای اجرای کامل تمام برنامه های این کاندیداتورها بودند و مردم در مقام مدعی از احزاب مطالبه می کردند نه از شخص.

مناظره ها بر اساس و پایه علمی برنامه ریزی نشده بود

جلیل مهدی عراقی: مناظره ها بر اساس و پایه علمی برنامه ریزی نشده بود، در مناظره ها باید ابتدا احزاب و تشکل های سیاسی برای اداره جامعه بر اساس نیازهای اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی برنامه ریزی کنند و برای اجرای این برنامه ها فردی را به عنوان معتمد معرفی کند و حزب همه مسئولیت های مدنی و اجرایی این برنامه ها را متعهد شود.

در مناظره نامزدها باید از برنامه های مدون حزب مربوطه دفاع شود و بدین وسیله خود را در معرض آرا و نقد مردم قرار دهند ولی در وضعیت فعلی هر کاندیدایی بر اساس شخصیت حقیقی خود مناظره می کند و انتظار هست در همه مسائل صاحب نظر باشد و ارائه طریق کند.

منظور از انتختبات انتخاب فردی مدیر و مدبر و با تجربه است تا بتواند آن برنامه ها را اجرایی کند اما در عمل می بینیم در این مناظرات این حلقه مفقود ماند.

مناظرات زیبنده یک نامزد ریاست جمهوری نبود

فرهاد ابراهیمی: انتظار چنین مناظره ای را نداشتم، مناظرات در این دوره بسیار برنامه ریزی شده و سطحی و در یک سری سوالات از قبل پیش بینی شده خلاصه شده بود و زمانی که مجری سوالات را مطرح می کرد اکثر نامزدها به جای پاسخ به سوالات مجری بحث هایی دیگر را علیه همدیگر بیان می کردند که زیبنده یک نامزد ریاست جمهوری نبود.

نامزد ریاست جمهوری باید برنامه مدون داشته باشد و اطلاعاتی جامع و کامل از سطح کشور داشته باشد و از مشکلات و موانع موجود در جامعه اطلاع داشته باشد و برای آنها برنامه داشته باشد.

مناظره ای که قرار است نامزدها همدیگر را زیر سوال ببرند و به یکدیگر تهمت بزنند مناظره ریاست جمهوری نیست و بیشتر شبیه نشست انتقادی از همدیگر است.

یک فرد سیاسی زمانی که بخواهد رییس جمهور شود و مدیریت اجرایی کشور را بر عهده بگیرد از مدیریت قوی باید برخوردار باشد، نباید دیگران را متهم کند و فرافکنی کند و از اصل قضیه غافل شود. مناظرات می توانست انتقادی تر در بُعد اینکه مشکلات کشور مانند بحث معیشت، مسکن و اشتغال در آن مطرح شود اما در عمل کدام یک از نامزدهای انتخاباتی برای این مشکلات برنامه ای داشتند؟

به نظر من رئیس جمهوری، رئیس جمهور است که بتواند برنامه مدونی را برای چهار سال آینده کشور که بسیار مهم است ترسیم کرده و داشته باشد. ما در یک پیک تاریخی قرار داریم، تمام رسانه های جهان اعم از معاند و غیر معاند به این انتخابات چشم دوخته اند.

۸ سال از این نظام درگیر بحث تورم، گرانی و تحریم و بسیاری مسائل دیگر بود و رئیس جمهور بعدی باید برای این مسائل برنامه ارائه می کرد. مناظرات می توانست بسیار در سطح بالایی بدون اینکه همدیگر را تخریب کنند برگزار شود و صادقانه برای مردم از ایده ها و برنامه های خود و استفاده از جوان ها بگویند.

کُرد پرس: مناطق کردنشین چه انتظاراتی از نامزدهای ریاست جمهوری دارند؟

چرا از کُردها در مناصب مدیریتی کلان استفاده نمی شود؟

سیدخالد حسینی: بنده در مصاحبه های مختلف و در بحث با آقای محسن رضایی در تهران گفتم ما در ایران حدود 20 میلیون نفر اهل سنت هستیم و 5 میلیون کُرد، چرا در هیچ پستی مانند وزارتخانه ها و یا معاونت های ریاست جمهوری از نیروهای توانمندمان که هر کدام از آنها می توانند جهان را اداره کنند، استفاده نمی شود.

ما به نسبت جمعیت زمان جنگ از همه استان ها بیشتر شهید دادیم پس چرا تقریبا شهروند درجه 2 به حساب می آییم؟ چرا همه رئیس جمهوران فقط از 3 یا 4 استان تنها کابینه خود را تشکیل می دهند؟

در طول دوران انتخاباتی مانند ریاست جمهوری بسیاری از نامزدها وعده هایی را بیان می کنند که اگر تنها یک ذره از این وعده ها عملی شود، استانی مانند کردستان به گلستان تبدیل شده و دیگر نمی توان رنگی از فقر، بیکاری، گرانی، اعتیاد و بدختی در آن دید اما در طول 4 دهه گذشته از عمر انقلاب دریغ از حتی یک اپسیلون عمل. آخرین مورد بدعهدی یک نامزد ریاست جمهوری، همان آقای روحانی بود که وعده عمل کردن به مطالبه 10 بندی اقوام کُرد را در قبال حمایت از ایشان در انتخابات 1396 دادند، اما حتی یک بند آن را هم عملی نکردند.

مردم مناطق کردنشین انتظار خاصی از نامزدهای ریاست جمهوری ندارند و تنها می خواهند که یا وعده ای ندهند و یا اگر وعده ای دادند پای آن بایستند.

نگاه امنیتی بر کردستان برداشته شود

اشرف رحمان پناه: در خصوص خواسته و انتظارات می توان در دو سطح کلان و منطقه ای انتظارات را بیان کرد؛ در سطح کلان بهبود سیاست خارجی و روابط بین الملل که به نظر من باید اولویت اول دولت باشد، چون بسیاری از مشکلات کنونی داخلی به علت تحریم ها و مشکلات روابط بین الملل است. اولویت دوم کنترل تورم و گرانی و ساماندهی بازار سرمایه و کالاهای اساسی و زیر بنایی برای بهبود معیشت مردم است و اولویت سوم نیز تولید و اشتغال و حذف یا کاهش رانتخواری است.

اما در سطح منطقه ای انتظار ما برطرف کردن نگاه امنیتی به کردستان است و حذف محدودیت های اقتصادی و مدیریتی، افزایش سرمایه و اشتغال زایی، افتتاح جدی و بدون صرف زمان مناطق آزاد به منظور حذف بحران کولبری در کردستان انتظار زیادی از یک رئیس جمهور نیست که به راحتی می توانند به آنها جامه عمل بپوشانند.

موانع پیش روی سرمایه گذاری در کردستان برداشته شود

سیدامید شیخ احمدی: انتظارات هر منطقه متناسب شرایط و خواست عمومی هر منطقه متفاوت است و با توجه به پیشرفت بعضی از استان ها عقب ماندگی هر استان و شهرستان دلایل منحصر به فرد خود را دارد.
استان کردستان به عنوان یک استان کمتر پیشرفته و عقب مانده از نظر امکانات رفاهی اعم از بخش های صنعتی، کشاورزی گردشگری و غیره است که دلایل مختلفی برای این عقب ماندگی وجود دارد. یکی از این دلایل نگاه امنیتی به استان کردستان است که این نگاه ظلم و جفا در حق مردم متدین و فرهنگی استان کردستان است که این دیدگاه مانع ورود سرمایه گذاران به این منطقه شده است و کردستان به عنوان یک استان مرکزی دارای مرز مشترک با کشور عراق و با دارا بودن ذخایر آبی و خاکی و کشاورزی و معادن بسیار متعدد،مستعد پیشرفت های بسیار زیادی است
وجود مرز مشرک با کشور عراق که یک کشور مصرف کننده با تجارت بالایی است یک فرصت بسیار باارزش و بی بدیل در زمینه تجارت بین الملل و فرصت خوبی برای ایجاد بازارهای های با درآمد بالا برای مردم منطقه است که تاکنون توجه زیادی به این موضوع نشده و تا الان شاهد معظل تجارت و مسئله کولبری هستیم که اصلا شایسته مردم این استان نیست
کشاورزی و وجود ذخایر آبی و خاکی بسیار مناسب این منطقه جهت کشاورزی و مدرنیته کردن کشاورزی منطقه فرصت بسیار باارزشی که تا کنون از بین رفته و ای منابع به هدر رفته و دسرنج کشاورزان این منطقه حیف و میل شده است.
مدرناسیون کردن آبیاری و کشاورزی و وجود انبار ها و سرد خانه ها و صنایع تبدیلی می تواند در جهت ایجاد اشتغال پایدار و هدفمند کردن کشاورزی منطقه نقش بسیار مهمی داشته باشد.
استان کردستان با دارا بودن زیستگاه های طبیعی جانوری بکر و دست نخورده و آب و هوای بسیار مطبوع و دلپذیر و چهارفصل و دارا بودن گونه های گیاهی بسیار کمیاب و نایاب و وجود فرهنگ غنی با قدمت چند هزار ساله و آثار باستانی زیبا و با ارزش می تواند نقش بسیار مهمی در صنعت توریسم داشته باشد و محل رشد اشتغال جوانان این استان باشد.
انتظار فعالین سیاسی و دبیران احزاب و آحاد مردم از رییس جمهور آینده رفع و برداشتن نگاه امنیتی به استان کردستان و رفع موانع سرمایه گذاری در این است و توجه بیش از بیش به سایر استعداد های موجود در استان در جهت ایجاد بستر های مناسب صنعتی و کشاورزی و غیره در جهت ایجاد اشتغال جوانان این استان و پیشرفت و ترقی هر چه بیشتر این استان را در بر بگیرد.

رئیس جمهور آینده اصول ۱۵ و ۱۹ قانون اساسی را اجرایی کند

جلیل مهدی عراقی: مردم مناطق کردنشین انتطار دارند دولت بر اساس اصل سوم قانون اساسی با تامین آزادی های سیاسی و اجتماعی در حد قانون، رفع تبعیضات ناروا، ایجاد امکانات عادلانه برای همه در تمامی زمینه های مادی و معنوی، پی ریزی اقتصاد صحیح و عادلانه بر طبق ظوابط اسلامی در جهت ایجاد رفاه و رفع فقر و برطرف ساختن هر نوع محرومیت در زمینه های تغذیه و مسکن و کار و بهداشت اقدام کند.

همچنین مردم کردستان انتظار دارند برای تجلی فرهنگ قومی اصول ۱۵ و ۱۹ قانون اساسی را اجرایی کنند.

در دولت روحانی در حق جوانان کردستانی جفا شد

فرهاد ابراهیمی: در دوره گذشته که آقای روحانی رئیس جمهور بود به استان کردستان از بُعد توسعه و به کارگیری مدیران جوان و بودجه جفا شد.

رئیس جمهور آینده باید نگاه ویژه به استان کردستان داشته باشد، باید نگاه امنیتی از استان کردستان برداشته شود، باید به توسعه کارخانجات و حمل و نقل، اشتغال توجه کرد و باید در این گزینه ها برای استان برنامه داشته باشد، کردستان سال هاست در حقش بی عدالتی و اجحاف می شود.

پتانسیل ها برای توسعه در کردستان فراهم است، مردمان بافرهنگ و جوانان باسواد وجود دارد که انتظار داریم در کابینه دولت از این افراد که صاحب نام و ایده هستند استفاده کنند و در سطح استان نیز از مدیران لایق و دلسوز و کردستان شناس استفاده شود.

گفت و گوها: سحر ملایی