یک حقیقت ثابت شده دربارۀ انتخابات محلی 31 مارس ترکیه این است که کردها و هواداران حزب دموکراتیک خلق ها (HDP) – که لزوماً یکی نیستند، در آنکارا، آدانا، مرسین، ازمیر و استانبول توانستند حزب اصلی اپوزیسون را از خط پایان رقابت عبور دهند.

تحمیل شکستی قابل توجه به حزب حاکم عدالت و توسعه (AKP) و متحدان ملی گرای افراطیش انگیزۀ اصلی استراتژی انتخاباتی HDP مبنی بر حمایت از ائتلاف اپوزیسیون بود.

این حرکت پاسخی بود به پایان آتش بس میان حکومت ترکیه و حزب کارگران کردستان (PKK) در اواسط سال 2015، متعاقب آن تخریب و ویرانی شهرهای کردنشین در جنوب شرقی ترکیه، تجاوز نظامی به منطقۀ عمدتاً کردنشین عفرین در شمال غربی سوریه و تهدید مداوم کردهای سوریه.

بر اساس نظرسنجی های اخیر اکرم امام اوغلو نامزد اپوزیسیون در انتخابات شهرداری استانبول که در انتخابات 31 مارس توانست با اختلاف اندکی پیروز شود، می تواند در انتخابات مجدد روز یکشنبۀ آینده فاصلۀ خود را با رقیبش بیشتر کند. همان گونه که انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده و همه پرسی برگزیت در سال 2016 نشان دادند نظرسنجی ها می توانند فریبنده باشند، اما در ترکیه علاوه بر این یک ابهام دیگر نیز وجود دارد؛ این که اختلاف رأی امام اوغلو با رقیبش باید چقدر باشد تا بتواند بر دست اندازی های AKP غلبه کند.

احتمالاً پیش از انتخابات 31 مارس AKP یقین داشته است که آرای ملی گرایان افراطی برای شکست اپوزیسون کافی است، به همین خاطر رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه پروایی نداشت که اعلام کند «چیزی به نام کردستان وجود ندارد» و به HDP بگوید «گم شوید و به شمال عراق بروید.»

از سوی دیگر، امام اوغلو نامزد حزب جمهوری خواه خلق (CHP) تنها با توهین نکردن به کردها (و اگر بخواهیم منصفانه قضاوت کنیم با برگزاری یک کمپین انتخاباتی بی عیب و نقص) توانست به چیزی بیش از دریافت کنندۀ آرای تاکتیکی کردها بدل شود. استراتژی انتخاباتی HDP در هیچ جای دیگر به اندازۀ استانبول مثمر ثمر نبود.

موضع اصولی HDP در انتخابات 31 مارس حاوی دو پیام مهم بود: 1) AKP بدون کردها شکست می خورد؛ و 2) CHP بدون کردها نمی تواند پیروز شود.

به نظر نمی رسد این که کدام یک از این طرف ها این پیام ها را خوب درک کرده اند تأثیر چندانی در انتخابات مجدد استانبول داشته باشد، اما این امر برای آیندۀ ترکیه اهمیت بسیاری دارد.

از همین رو، وقتی بینالی یلدریم نامزد AKP در انتخابات شهرداری استانبول در کمپینی در شهر کردنشین دیاربکر به کردی سخن گفت (به لهجه ای که من هرگز نشنیده بودم) و گفت هیأتی از «کردستان» در افتتاح پارلمان ترکیه حضور داشته اند، شانس این که بتواند کردها را به رأی دادن به AKP تشویق کند در حد صفر بود. حتی می توان فکر کرد که این حرکت اهانت به شعور سیاسی کردها بود، گناهی که CHP نیز به آن آلوده است.

یکی از مهم ترین تحولات روی داده در فاصلۀ برگزاری دو انتخابات شهرداری استانبول دیدار وکلای عبدالله اوجالان رهبر دربند PKK با وی در زندان جزیرۀ امرالی بود که حکومت پس از قریب هشت سال ممنوعیت غیر قانونی و خودسرانه مجوز آن را صادر کرد. در حالی که برخی معتقدند این اقدام توطئه ای دیگر از سوی AKP برای جذب آرای کردها است، برخی دیگر بر این باورند که دلیل این تحول از انتخابات استانبول فراتر می رود.

به این ترتیب روز بعد از انتخابات شهرداری استانبول مسألۀ کردهای ترکیه چه تغییری خواهد کرد؟ این انتخابات یک رقابت دو طرفه است اما سناریوهای محتمل پس از انتخابات برای مهم ترین چالش کشور ترکیه متعددند. آیا کمپین انتخاباتی امام اوغلو نشان از آن دارد که CHP می خواهد پس از این چگونه با مسألۀ کردها درگیر شود؟ آیا جملۀ کردی یلدریم در دیاربکر یک حرکت انتخاباتی صرف بود یا AKP خود را برای چیزی دیگر آماده می کند؟

اوجالان یک بار دیگر اعلام کرد آماده است و تمایل دارد به یک راه حل صلح آمیز برای پایان دادن به چهار دهه درگیری پایبند باشد. PKK نیز اوجالان را مذاکره کنندۀ عالی خود خوانده است و همچنین اعلام کرد از پیام اوجالان حمایت می کند.

به طور قطع جنبش سیاسی کردها مصرانه بر این باور است که تنها یک شکست سنگین می تواند AKP را به تجدید نظر در مسیر ملی گرایانه و اقتدارگرایانه ای که در پیش گرفته است وادار کند.

انتخابات استانبول روز 23 ژوئن برگزار خواهد شد. آن روز خواهیم دانست که کدام یک از این دو نامزد خیابان های این شهر زیبا را تمیز خواهد کرد، مدیریت سیستم حمل و نقلش را به دست خواهد گرفت و به بیش از 15 میلیون جمعیت این شهر خدمت خواهد کرد. علاوه بر این، روز 24 ژوئن خواهیم دید که کدام یک از این دو حزب بزرگ ترکیه به حل مسألۀ کردها، یک بار و برای همیشه، واقعاً تمایل دارد.

آشتی با کردها به اصلی ترین جنبۀ تعیین آیندۀ استانبول تبدیل شده است. یک راه حل ماندگار صلح آمیز و سیاسی برای مسألۀ کردها تأثیر چشمگیری در تعیین سرنوشت جمهوری ترکیه خواهد داشت. دو اردوگاهی که اینک در استانبول با هم مبارزه می کنند باید این را همیشه به خاطر داشته باشند.

نویسنده: گیران اوزجان

منبع: پایگاه خبری – تحلیلی احوال

ترجمه: خبرگزاری کردپرس – سرویس ترکیه

بیشتر بخوانید:

اردوغان در یک انتخابات دو بار شکست می خورد؟

تاکتیک های حزب حاکم رأی کردهای استانبول را بر نمی گرداند

خرید S-400 و تغییر نقش ژئو استراتژیک ترکیه

ترکیه و آمریکا؛ کردها، S-400 و احتمال یک طلاق استراتژیک

اکونومیست: کردهای سوریه دارند دولت خود را تأسیس می کنند

انقلاب یا انتخابات؛ آیندۀ انتقال قدرت در ترکیه

از درسیم تا تونجلی: تاریخچۀ ترک سازی در کردستان ترکیه

رمزی کارتال رهبر ارشد PKK در گفتگو با احوال: تا اردوغان هست PKK وارد پروسۀ آشتی نخواهد شد

پروسۀ آشتی؛ مسألۀ کردهای ترکیه یا مسألۀ کردهای سوریه؟

روزی روزگاری کردهایی بودند