به گزارش کردپرس، دونالد ترامپ، رییس جمهور آمریکا دسامبر سال گذشته که اعلام کرد نیروهای آمریکا را از شمال سوریه خارج می کند واشنگتن را در شوک فرو برد. او که نظرش را در یک فایل ویدیویی در توییتر منتشر کرد اعلام نمود که « ما بر داعش پیروز شده ایم» و این که سربازان آمریکا « همه در حال بازگشت هستند و در حال حاضر دارند به خانه باز می گردند.»

مقامات رده بالا در واشنگتن که برای حضور طولانی مدت نیروهای آمریکا در سوریه برنامه ریزی می کردند یکه خوردند. آنها استدلال کردند که خروج نیروهای آمریکا از سوریه می تواند خلاء ایجاد کند و داعش و برخی کشورها از آن استفاده کنند. آنها ترامپ را متقاعد کردند که خروج نیروها را از سوریه به تاخیر بیاندازد و جمعی از نیروهای این کشور همچنان در سوریه حضور داشته باشند. آنچه که تلاش این مقامات را در متقاعد کردن ترامپ متمایز می کرد ادامه حمایت نظامی آمریکا از نیروهای کردی است که در منطقه روژاوا یا مناطق تحت کنترل کردهای سوریه در شمال سوریه یک انقلاب اجتماعی چپ را رهبری می کنند. کردهای سوریه که نوک پیکان حمله به داعش بودند منطقه ای خودمختار را در شمال سوریه که چندین کانتون را به هم پیوسته ایجاد کرده اند که این منطقه تحت عنوان کنفدرالیسم دموکراتیک خوانده می شود. این نوع مدیریت برگرفته از فمینیسم، اکولوژی و دموکراسی است که ساکنان مناطق سابقا تحت کنترل داعش در آن منطقه به آن امید بسته اند.

اگرچه مقامات آمریکا هرگز از این نوع خیزش در شمال سوریه حمایت نکرده اند اما از آنها در مبارزه و بیرون راندن داعش حمایت کرده اند. دولت بروکراسی محور آمریکا در طول جنگ با داعش به تمجید و تشویق از نیروهای کردمحور موسوم به نیروهای سوریه دموکراتیک یا SDF به عنوان تنها نیروی موثر در مبارزه با داعش پرداخته است. ژنرال ریمون توماس اوایل سال جدید میلادی درباره نیروهای سوریه دموکراتیک به کنگره آمریکا گفت: نیروهای سوریه دموکراتیک نیرویی فوق العاده است که بیشترین مبارزه را در سوریه انجام داده و بیشترین قربانی را نیز در این راه داده است.»

اما نیروهای کرد سوریه که در مبارزه با داعش فوق العاده ظاهر شدند با تهدیدهای جدی روبه رو هستند که مهم ترین آنها از طرف دولت مرکزی سوریه و نیز اردوغان رییس جمهور ترکیه است که آنها را تروریست می خواند.

طبیعتا سولاتی درباره اهداف ترکیه مطرح می شود: چرا مقامات ارشد دولت ترامپ از انقلابیون چپ در برابر ترکیه متحد عضو ناتوی آمریکا حمایت می کنند؟ و چرا سیاست خارجی آمریکا با وجود این که داعش شکست داده شده است همچنان خواهان ادامه حضور این کشور در سوریه برای حمایت از کردها است؟

به گفته مقامات آمریکایی، آنها به نیروهای کرد برای اطمینان از شکست کامل داعش نیاز دارند. آنها هشدار می دهند که اگر ایالات متحده آمریکا همکاری خود را با نیروهای کرد متوقف کند داعش خود را دوباره سازماندهی کرده و بخش هایی را از شمال سوریه تصرف خواهد کرد. آنها می گویند خروج آمریکا از سوریه برخی قدرت های خارجی در سوریه را جسورتر خواهد کرد.

اما مقامات آمریکایی به دنبال اهداف بلندپروازانه تری در سوریه هستند. تا زمانی که نیروهای آمریکا در سوریه حضور داشته باشند ترامپ از این برای داشتن جای پایی در سوریه استفاده می کند. ترامپ به جای این که بخواهد از ماندن در سوریه برای حمایت از کردهای سوریه برای تحقق رویای ایجاد منطقه دموکراتیک و خومختار در شمال سوریه استفاده کند از جنبش روژاوا در شمال سوریه برای براندازی رژیم در این کشور استفاده می کند.

نقش ترکیه

مقامات کرد می خواهند برنامه ژئوپلتیک خود را در شمال سوریه پیاده کنند اما دولت ترکیه بزرگترین مانع بر سر اجرای پروژه آنهاست. اگرچه ترکیه هم به دنبال براندازی رژِیم در سوریه بوده اما اولویت آنها نابودی جنبش روژاوا بوده است.

ترکیه در ماه ژانویه 2018 منطقه عفرین یکی از کانتون های کردنشین روژاوا را تصرف کرد. نیروی دفاعی به رهبری ارتش ترکیه ظرف 8 هفته جنگ که در آن صدها غیرنظامی کشته شده و 800 تن از نیروهای کرد -که از این منطقه دفاع می کردند- جان خود را از دست دادند این منطقه را کنترل کرد. صدها هزار نفر از جنگ فرار کردند و به دفعات حقوق بشر در این جنگ نقض شد.

پیرو اعلام ترامپ برای خروج نیروهای آمریکا از سوریه در ماه دسامبر 2018، دولت ترکیه خود را برای حمله دوباره به روژاوا آماده کرد. اردوغان رییس جمهور ترکیه قول داد نیروهای کرد را از این منطقه پاک سازی کند.

برخی مقامات آمریکایی هشدار دادند که کردها قتل عام خواهند شد. برت مک گورک نماینده آمریکا در ائتلاف مبارزه با داعش در یادداشتی در روزنامه واشنگتن پست نوشت: هر گونه حمله ترکیه به شمال شرق سوریه زمینه بروز آشوب و بازگشت تروریست ها را فراهم خواهد کرد.»

دونالد ترامپ که چنین هشدارهایی را از دیگر مقامات دولتش نیز شنید از تصمم خود برای خروج نیروها بازگشت. او سرانجام اقدام به تاخیر در خروج کرد و تصمیم به ادامه حضور برخی از نیروها کرد و به این ترتیب مانع دخالت نظامی مجدد ترکیه شد. رییس جمهور آمریکا با انتشار توییت هشدار آمیزی خطاب به ترکیه تهدید کرد که « اگر ترکیه کردهای سوریه را هدف قرار دهد آمریکا اقتصاد ترکیه را نابود خواهد کرد.»

با این حال، احتمال حمله ترکیه به کردها همچنان بالاست. در حالی که ترامپ پیشنهاد ایجاد منطقه امنی در شمال سوریه برای راضی کردن ترکیه را کرده است، بسیار ی از مقامات با اشاره به این که این پیشنهاد بهانه ای را به دست ترکیه خواهد داد تا با توجه بر لزوم خروج نیروهای کرد برای کنترل این منطقه اقدام کند همچنان نسبت به حمله ترکیه به این مناطق شک دارند.

گروه مطالعاتی وابسته به دو حزب عمده آمریکا و تحت حمایت کنگره در ماه می توصیه خود را خطاب به دولت ترامپ منتشر کرد و هشدار داد که باید منتظر حمله ترکیه باشد. این گروه مطالعاتی در گزارش خود ذکر کرد که « اگر مذاکرات ترکیه و آمریکا بر سر ایجاد منطقه امن موفقیت آمیز نباشد، بدون توجه به ماندن یا نماندن نیروهای آمریکا در سوریه می تواند به ایجاد زمینه لازم برای حمله ترکیه به این مناطق منجر شود.»

الیوت انجل، رییس کمیته روابط خارجی کنگره و نماینده مردم نیویورک در کنگره و در جلسه استماع آن گفت که منطقه امن مورد نظر تلاشی برای سرکوب کردهای سویه بوده است که شریک آمریکا در مبارزه با داعش بوده اند. برایت شرمن نماینده کنگره از کالیفرنیا نیز ضمن همراهی با وی گفت که « این مسئله ممکن است برای سرکوب کردهایی باشد که قلب نیروهای سوریه دموکراتیک را تشکیل می دهند.»

اکنون بسیاری از مقامات آمریکایی بر این نکته توافق دارند که ترکیه تهدیدی برای ثبات شمال شرق سوریه است. آنها هشدار داده اند که حمله ترکیه به منطقه روژاوا(شمال سوریه) یکی از بزرگترین تهدیدها برای امنیت و موجودیت کردهای سوریه است.

واکنش کنگره

ترامپ تحت فشار تهدیدهای ترکیه شخصا خطاب به رهبران کرد سوریه اطمینان داده است که « قرار نیست کردهای سوریه بمیرند.» مایک پمپئو، وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا با بیان این که دولت ترامپ در حال اطمینان بخشی به کردها برای حمایت و حفاظت از آنهاست، به کردها در این باره اطمینان داده است.

اما نه همه رهبران کنگره قانع شده اند. سناتور تامی داکورث از ویسکانسین و مارشا بلابرن در ماه ژانویه نامه ای به ترامپ نوشتند و از او خواستند « استراتژی جدیدی را برای کمک به امنیت کردها و روابط دیپلماتیک با شرکای کرد در پیش بگیرد.» تعدادی از سناتورهای آمریکا در ماه بعد همین درخواست را از جوزف ووتل فرمانده کل ستاد مرکزی ارتش آمریکا کردند و بر اهمیت در پیش گرفتن برنامه ای برای محافظت از کردهای سوریه تاکید کردند.

مارتین هاینریش، سناتوئر از نیومکزیکو گفت: « من از این که حرف های زیادی درباره لزوم کمک به شرکای کردمان می شود اما در عمل هیچ برنامه ای برای آن نداریم نگران هستم. وی هشدار داد پیامدهای عمل نکردن در باره لزوم حمایت از کردهای سوریه می تواند «از نظر اخلاقی بسیار بد باشد.» از آن زمان تعداد از مقامات دولت ترامپ اصرار دارند که به دنبال برنامه ای برای حمایت از کردهای سوریه هستند اما از بیان جزئیات آن خودداری کرده اند. همچنان که تعدادی از سناتورها به آن اشاره کرده اند مقامات دولت ترامپ به جای اجرای برنامه ای در جهت حمایت از کردها در خواست های آنها را پشت گوش انداخته اند.

انجل می گوید:« کردها را در معرض خطر قرار دادن بدترین کار ممکن از نظر اخلاقی است و از بسیاری جهات بدترین کار ممکن خواهد بود.»

استراتژی ترامپ

با وجود فشارهای کنگره، دولت ترامپ همچنان بر استراتژی خود در مورد سوریه که همان براندازی است چشم دوخته است. مقامات دولت ترامپ بر این باورند که اکنون که داعش شکست داده شده است آنها می توانند از شراکت خود با کردها برای جلوگیری از کنترل دوباره اسد بر شمال سوریه و همزمان فشار بر وی برای کنار رفتن از قدرت استفاده کنند.

رابرت کریم، از مقامات وزارت دفاع آمریکا سال گذشته به کنگره گفت: « در مورد روژاوا، ما به دنبال ایجاد کشور مستقل نیستیم. بلکه ما می خواهیم از پیروزی های نیروهای سوریه دموکراتیک به عنوان اهرم در جهت ایجاد دموکراتیک کردن (سوریه) استفاده کنیم.» ژنرال اسکات بندیکت هم چنین پیامی را داده و گفته است ایجاد ثبات در شمال سوریه « به طور کلی می تواند به عنوان اهرمی در جهت حل سیاسی بحران در سوریه استفاده شود.»

جیمز جفری، نماینده آمریکا در امور سوریه هم در جلسه استماع جداگانه دیگری این استراتژی را تایید کرد و گفت روژاوا به عنوان بخشی از اهرمی در جهت تلاش برای پیشبرد حل دیپلماتیک مفید است. او همکاری آمریکا با کردهای سوریه را تاکتیکی و موقتی توصیف کرد.

دیگر مقامات آمریکا هم استدلال می کنند که حضور آمریکا در شمال سوریه اهرم قدرتمندی در مقابل دولت بشار اسد در اختیار این کشور قرار می دهد. بر اساس گزارش گروه مطالعاتی سوریه که مورد تایید کنگره است، حضور نظامی آمریکا در شمال سوریه زمینه کنترل حدود یک سوم خاک این کشور را از طریق نیروهای دموکراتیک سوریه برای آمریکا فراهم می کند. این منطقه بویژه از این نظر که مخزن منابع با ارزش هیدروکرن، آب و منابع کشاورزی است مهم است.

وقتی جیمر جفری ماه گذشته وضعیت سوریه را با کنگره مرور کرد توضیح داد که عدم کنترل بشار اسد بر این منطقه جزئی حیاتی از استراتژی آمریکا است. جیمز جفری گفت: یا بشار اسد مذاکره را برای حل مسئله می پذیرد و یا ما به فشارهای اقتصادی، سیاسی و دیپلماتیک علیه وی ادامه خواهیم داد و بشار اسد کنترل دیگران را بر حدود 40 درصد خاک خود مشاهده خواهد کرد و بسیار به سختی خواهد توانست دوباره بر این مناطق دست پدا کند.

به عبارت دیگر دولت ترامپ به این نتیجه رسیده است که روژاوا مهم ترین ابزار برای براندازی و تغییر رژیم است و به نوعی استراتژی اتکا کرده که مانعی برای تهدید ترکیه و ایجاد منطقه خودمختار دموکراتیک در سوریه است.

این نوع استراتژی در استفاده از کردها آزمندانه و منفعت طلبانه است اما در حال حاضر، این نوع استراتژی از نظر واشنگتن برتری داشته و در اولویت قرار دارد.

منبع: مجله ژاکوبین

ترجمه: خبرگزاری کردپرس - سرویس جهان

کد خبرنگار: 40101