خبرگزاری کردپرس، سرویس سوریە - افشین غلامی: در حالی هشتمین سال از جنگ سوریه را سپری می‌کنیم که ارتش سوریه ۶۵ درصد از خاک سوریه را بە کنترل خود در آوردە و کُردها نیز که توسط آمریکا حمایت و تجهیز می‌شوند بر ۲۹ درصد از شمال و شرق سوریه احاطه یافته‌اند. آنچه که مشخص است دولت مرکزی به کمک متحدین دست بالا در اتفاقات میدانی سوریه را دارد و مصر است تا همه در قضیه ادلب و هم در بازگرداندن مناطق دیگر به حاکمیت دمشق، از تمام امکانات خود استفاده نماید. در سوی دیگر به نظر می‌رسد منازعه سوریه در بستر یک جنگ کلانتر و سیستمی قرار گرفته و ائتلاف به رهبری آمریکا در مقابله با روسیه و متحدین از سلاح‌های متفاوت سیاسی همچون گروههای معارض کمک بگیرد. در این میان، نقش ترکیه و کُردها در این منازعه پررنگتر از همه است و هر یارگیری بلند مدتی منجر به تکمیل پازل سیاسی سوریه پس از جنگ می‌شود. در خصوص موقعیت کنونی سوریە، گفت‌‌وگویی با محسن پاک‌آیین سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان و تایلند انجام داده‌ایم. پاک‌آیین که در دهه ۶۰ معاون اداره آمریکا در وزارت خارجه بود معتقد است: پشتیبانی کاخ سفید از شبه نظامیان کُرد سوریه حاکی از برنامه ریزی های بلند مدت آمریکایی ها برای این منطقه است. این دیپلمات کارکشته، احتمال تجزیه مناطق کُردنشین سوریه از سوی آمریکا را یک راهبرد ایالات متحده بیان می کند که با توجه به شرایط منطقه وقوع آن کم احتمال است اما کُردها را نسبت به آمریکا بی اعتماد می‌داند و معتقد است که بازگشت کُردها به دولت مرکزی به نفع کُردها است...
مشروح این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید:
کُردپرس - پس از ۸ سال از وقوع جنگ سوریه، دو سوم خاک این کشور توسط ارتش و نیروهای مقاومت آزاد شد، اما کارشناسان معتقدند این به معنی آن نیست که سرنوشت مناطق دیگر که تحت کنترل دولت مرکزی نیست، تعیین تکلیف شود، چرا که دخالت قدرت خارجی عامل اصلی ادامه منازعه است. با این حساب آینده این بلاتکلیفی چه خواهد بود؟
وضعیت امنیتی سوریه پیچیده شده است و این کشور از دخالت نیروهای بیگانه و بخصوص آمریکا که حامی اصلی داعش است رنج می برد. بدون قطع، با دخالت آمریکا و اسرائیل احتمال استقرار صلح و ثبات و آرامش ضعیف است. همانگونه که پیش بینی می شد راه حل نظامی برای حل بحران سوریه کارآمد نبوده و تلاش دشمنان دمشق برای سقوط دولت سوریه و فروپاشی آن ناکام مانده است. در چنین شرایطی بنظر می رسد میز گفتگو و توافقی سوری - سوری البته بدون حضور نمایندگان گروههای تروریست، می تواند آرامش کامل را به ملت سوریه بازگرداند.
کُردپرس - بخشی از این بلاتکلیفی که شرح آن رفت، حاصل حضور آمریکا در خاک سوریه است، به نظر شما ایالات متحده بدنبال طرح تجزیه خاک سوریه است یا راهبرد قدیمی کاخ سفید مبنی بر حمایت از دولت‌های فدرالی ضعیف و وابسته در دستور کار این کشور قرار گرفته است؟
بله خطر تجزیه سوریه و بخصوص مناطق کُردنشین شمال سوریه وجود دارد و یکی از راهبردهای آمریکا نیز همین است. پشتیبانی کاخ سفید از شبه نظامیان کُرد سوریه حاکی از برنامه ریزی های بلند مدت آمریکایی ها برای این منطقه است. راهبردهای آمریکا در سوریه نیازمند بررسی و رصد دقیق است و حامیان سوریه از جمله ایران و روسیه برای شناخت این راهبردها و اتخاذ تدابیر لازم، باید بیشتر رایزنی کنند.
کُردپرس - آمریکا سرمایه‌گذاری هنگفتی در شمال و شرق سوریه انجام داده. برخی معتقدند ایالات متحده قصد خروج از سوریه را ندارد و سوریه به همراه عراق تبدیل به یکی از پایگاه‌های مهم آمریکا در غرب آسیا خواهد شد. نظر شما در این رابطه چیست؟
ما شاهد اظهارات ضد و نقیض از سوی آمریکا در این باره هستیم. در ماه های گذشته، آمریکایی ها گفتند که به دنبال خروج نیروهای خود از سوریه هستند. از سوی دیگر، کاخ سفید اعلام کرد که تا زمان حضور نیروهای ایران در سوریه ، آمریکا نیروهایش را حفظ خواهد کرد. این تناقض ها در مواضع آمریکا، مشکوک و مبهم است و شاید قصد دارند با این اظهارات، بقیه بازیگران را به خطای محاسبه دچار کنند. من بعید می دانم آمریکا بطور کامل از سوریه خارج شود، بلکه با یک اقدام تاکتیکی با خروج بخشی از نیروها، فضا را برای کنشگری ترکیه در شمال سوریه بیشتر می کند. آمریکا امیدوار بود افزایش اقدامات ترکیه در شمال سوریه منجر به شکاف میان ترکیه و ایران و روسیه شود. البته رایزنی های ایران و روسیه و ترکیه نشان می دهد که نسبت به تاکتیک های آمریکا هشیار هستند.
کُردپرس - در این میان جایگاه کُردها را چگونه می‌بینید. آن‌ها به همراه ائتلاف به رهبری آمریکا بر ۲۹ درصد از خاک سوریه و شاهرگ‌های حیاتی اقتصاد سوریه دست پیدا کرده‌اند، آیا آمریکا با برگ کُردی موفق به ایجاد منطقه‌ای مانند اقلیم کُردستان عراق در سوریه می‌شود و به حضور خود در سوریه مشروعیت می‌بخشد؟
با توجه به تجربه ناکام تجزیه اقلیم کُردستان از عراق به نظر نمی رسد که کُردهای سوریه که دارای شرایطی بسیار متفاوت با کُردهای عراق هستند، به دنبال تجزیه طلبی باشند. آمریکا در اقلیم کردستان عراق به کمک کُردها نیامد و بعد از اشغال عفرین توسط ارتش ترکیه نیز آمریکا درخصوص منبج با ترکیه توافق کرد. لذا آمریکا مورد اعتماد کُردها نیست و من احتمال تجزیه سوریه را قوی نمی بینم.
کُردپرس - ترکیه به بهانه مبارزه با تروریسم و جنگ با گروههای کُرد وارد خاک سوریه شد و در حال حاضر بخشی از خاک سوریه را در دست دارد. با وصف آن که آمریکا و روسیه در این قضیه مخالفت رسمی با حضور ترکیه در خاک سوریه ندارند، این می‌تواند حاوی چه پیامی باشد؟
کُردها به آمریکا اعتماد ندارند، ترکیه را دشمن خود می دانند و نسبت به سیاست های روسیه در حمایت از خود مردد هستند، لذا بنظر می رسد که گفتگو و حتی معامله با دولت بشار اسد را دنبال نمایند. طبعا دولت سوریه نیز از این اقدام استقبال خواهد و آن را در مسیر تثبیت ثبات و آرامش در کشور تلقی خواهد کرد.
کُردپرس - حال به این موضوع مهم بپردازیم. با وصف حمایت ترکیه از برخی گروههای معارض،آیا می‌توانیم بگوییم که (سناریوی اسکندرون) تکرار می‌شود و بخشی از خاک سوریه دوباره به ترکیه الحاق می‌گردد؟
زود است در این زمینه اظهار نظر نمود.
کُردپرس - چقدر احتمال مذاکره میان کُردها - دولت مرکزی سوریه و روسیه وجود دارد؟ آیا آمریکا آن را می‌پذیرد؟
سابقه مذاکرات کُردهای سوریه و دولت مرکزی با وساطت طرف روسی در مورد فرودگاه حمیمیم وجود دارد. روسیه دارای این ظرفیت می باشد و ممکن است در آینده شاهد مرحله جدیدی از تفاهمات و توافقات کُردها با دولت مرکزی با وساطت روسها باشیم. دشمنی ترکیه با کُردها موجب هوشیاری کُردها و تلاش برای یافتن متحد بیشتر شده و از سوی دیگر آمریکا نیز دیگر اعتبار گذشته را در میان کُردها ندارد،لذا ممکن است کُردها پیشنهادهای دمشق، تهران، مسکو برای بازگشت به دولت مرکزی را بپذیرند.
کُردپرس - با وصف آن که جمهوری اسلامی همواره ارتباط مناسبی با کُردها در منطقه داشته و رابطه ایران با دولت سوریه نیز یک رابطه استراتژیک است آیا ایران می‌تواند همین نقش را در سوریه ایفا کند و تبدیل به میانجی گفت‌وگو میان دولت سوریه و کُردها شود؟
با توجه به نوع روابط ایران با سوریه، ترکیه و عراق و نظر به حضور میلیونها کُرد در ایران بنظرم، تهران بی طرف باشد و از دخالت و اتخاذ موضعی خاص در قبال کُردهای سوریه و شرق فرات خودداری کند.
نظر شما