به گزارش خبرگزاری کُردپرس، دکتر عبدالرحمان آداک، استاد زبان و ادبیات کُردی از کشور ترکیه در پنل تخصصی کنگره مشاهیر کرد گفت: تشکر ویژه می کنم از استاندار کردستان و رئیس دانشگاه کردستان و مسئولین اداره فرهنگ و ارشاد که این کنگره بین المللی را اجرا کردند که به راستی کاری بزرگ است.
او افزود: راه اندازی گروه زبان و ادبیات کردی در دانشگاه کردستان در ایران و دانشگاه ماردین در ترکیه کاری بسیار ارزشمند است و در حال حاضر اساتید و دانشجویان این دو دانشگاه روابط نزدیکی با یکدیگر دارند.
آداک با اشاره به سیر تاریخی زبان کردی گفت: تا قبل از صد سال پیش کُردها از نظر هویتی حالتی جدا از هم داشتند، اما بعد از تولد ادبیات کردی و در طول صد سال گذشته کردها از نظر فرهنگی و هویتی احساس نزدیکی بیشتری نسبت به یکدیگر دارند.
این استاد دانشگاه عنوان کرد: هورامی و کرمانجی شباهت بیشتری به یکدیگر دارند حتی هر دو لهجه در سده ی ۱۶ میلادی با آنها شعرهای کلاسیک نوشته شده است. اولین شعر به کرمانجی یک قطعه مدیحه است که توسط حمیدیه برای امیر آمدی نوشته شده است. کرمانجی در سده ۱۷ میلادی شاعر بزرگی چون ملای جزیری را دارد، بعد از وی کسانی چون میرعمادالدین حکاری به کرمانجی شعر سرودند، بعدها احمد خانی متولد می شود که تاثیر بزرگی بر زبان و ادبیات کردی داشته است.
او خاطرنشان کرد: اما مهم ترین رویداد در ادبیات لهجه کرمانجی شکل گرفتن مدارس مدرن توسط شیوخ خالدی در شهرهای کردنشین زیر سلطه عثمانی ها بود. این شیوخ همراه با روابط سیاسی که با عثمانی ها داشتند، توانستند با ایجاد این مدارس تاثیر بزرگ و تاریخی در توسعه و آموزش لهجه کرمانجی در ترکیه داشته باشند.

تمنا و انتقام محتوای بسیاری از اشعار کردی درباره زنان است

کردستان موکریانی، ادیب و پژوهشگر زبان کردی هم در این نشست با اشاره به این مطلب که می توان شعر کردی را به چند بخش تقسیم کرد، گفت: مدح کردن، تمنا کردن، ترساندن و انتقام گرفتن محتوای اصلی شعرهای بسیاری از شاعران کرد درباره زنان است.

او افزود: تا سال ۱۹۶۱ میلادی بجز مستوره اردلان تنها مردان به زبان کردی شعر سرودند. از این تاریخ به بعد وارد دنیای شعر سرودن زنان کرد می شویم.

موکریانی اشاره کرد که سود جستن از طبیعت، موضوعات سیاسی و نگاه جنسیتی در شعر شاعران مرد بسیار واضح است، در جامعه کردی متاسفانه بیشتر اوقات دوست داشتن و عشق ورزیدن سلاحی است که بر ضد زنان بکار می رود.

این پژوهشگر زبان کردی افزود: نگاه زمینی در شعر نالی نسبت به مستوره به وضوح دیده می شود که بعدها این شیوه شعری در شعر وفایی و قباد جلی زاده وضوح بیشتری پیدا می کند.