کردپرس: تیراندازی به دیپلمات های تُرک در یکی از رستوران های شهر اربیل مرکز اقلیم کردستان عراق در روز چهارشنبه ١٧ جولای ٢٠١٩ / ٢٦ تیر ماه ١٣٩٨ که موجب کشته شدن سه تن و در این میان معاون سرکنسول ترکیه شد، رویدادی بود که صحنه سیاسی اقلیم کردستان را در روزهای آرامش پس از تشکیل دولت جدید، دچار التهابی سیاسی با ماهیتی متفاوت کرد. تیراندازی به یک هیئت دیپلماتیک خارجی و آن هم کشوری همچون ترکیه که دارای روابط درهم تنیده سیاسی، اقتصادی و امنیتی با اقلیم کردستان است و در شهری همچون اربیل و رستورانی که ویژه دیپلمات ها و سیاسیون داخلی و خارجی با تدابیر ویژه امنیتی است بر پیچیدگی موضوع و ابهامات آن افزوده است.

از سوی دیگر، حضور برادر زاده نچیروان بارزانی رئیس اقلیم کردستان در محل حادثه و گزارش های برخی رسانه ها مبنی بر دست داشتن وی در این رویداد در حالی که پ.ک.ک مظنون همیشگی حمله به منافع ترکیه در منطقه در دقایق اولیه هر گونه ارتباط با آن را تکذیب کرد، به سوالات بسیاری درباره چند و چون ماجرا دامن زد.

ماهیت رویداد اربیل و ابهامات آن، تبعات سیاسی این رویداد برای اقلیم کردستان، احتمالات مربوط به دست داشتن حزب یا جریان سیاسی خاص در اقلیم کردستان در این رویداد و این که چه کس یا کسانی متنفع و زیانمند این عملیات هستند و برخی موضوعات مرتبط دیگر، محورهای مصاحبه کردپرس با سرکوت شمس الدین نماینده کُرد مجلس عراق می باشد که در ادامه می خوانید:

لزوم شفایت در پرونده حمله به دیپلمات های ترکیه در اربیل

سرکوت شمس الدین نماینده مجلس عراق در گفتگو با کردپرس در خصوص تیراندازی به کارکنان سرکنسولگری جمهوری ترکیه در اربیل و ابعاد این واقعه به کردپرس، گفت: موضوع حذف فیزیکی و اقدامات تروریستی در دنیای معاصر به ویژه در مقطع کنونی به امری معمولی تبدیل شده است و روزانه شاهد آن هستیم و اخبار و گزارش های آن را در اقصی نقاط جهان آن به گوش می رسد و اقلیم کردستان و اربیل نیز از این امر مستثی نیست. آن چه که هم اکنون نزد افکار عمومی کردستان و رسانه ها و نمایندگان مردم در مجلس حائز اهمیت است و به آن انتقاد وارد است و شخصا از آن انتقاد دارم، روند تحقیقات و نبود شفافیت در تحقیقات و نتایج آن است. پیشینه ای که ما از نیروهای امنیتی اقلیم کردستان داریم، پرده پوشی واقعیات چنین رویدادهایی است. این اعتماد نزد ما و افکار عمومی به نتایج تحقیقات و شفافیت های آن و اعلام دلایل و عوامل اصلی این رویدادها و عدم سیاسی کردن آن و بررسی پرونده به صورت شفاف و با نگاهی ملی وجود ندارد.

خطرناک بودن تاثیرات و تبعات سیاسی و دیپلماتیک رویداد اربیل

مسئله دیگر که نماینده مجلس عراق به آن اشاره کرد خطرناک بودن تاثیرات و تبعات سیاسی و دیپلماتیک این رویداد می باشد، وی گفت: این واقعه می تواند بر روابط خارجی و دیپلماتیک عراق و اقلیم کردستان با کشورهای خارجی و در این میان با ترکیه تاثیر بگذارد. عدم تامین حفظ امنیت جانی دیپلمات های خارجی از جمله دیپلمات های کشورهای همسایه، کشورهای اروپایی و آمریکایی و اروپایی در اربیل و به صورت کلی عراق و اقلیم کردستان و چنین رویدادهایی، خطری جدی را متوجه اقلیم می کند و اگر به صورت شفاف به ما اعلام نکنند که دلیل و عامل اصلی این رویداد چه بوده است تاثیرات و تبعات منفی آن بسیارخطرناک تر خواهد بود.

متهم کردن برادرزاده نچیروان بارزانی و تبعات امنیتی نزاع های درون حزبی پارتی

تنها یک روز پس از وقوع تیراندازی در اربیل و کشته شدن دیپلمات های ترکیه و در حالی که دیار دنیر، مسئول اطلاع رسانی نیروهای مدافع خلق (HPG) شاخه نظامی حزب کارگران کردستان (PKK) هر گونه ارتباط با این حمله را رد کرده بود، برخی رسانه های غیر رسمی، بدون ارائه مدارک و مستندات، متین دلووان بارزانی برادر زاده نچیروان بارزانی رئیس اقلیم کردستان را عامل کشته شدن دیپلمات های ترکیه در اربیل معرفی کردند.

بر اساس این گزارش ها، متین بارزانی از حضور دیپلمات های ترکیه در رستوران بی اطلاع بوده است و پس از درگیری لفظی با چند تن دیگر، اقدام به شلیک کرده و دو کارمند و معاون سرکنسول ترکیه در این تیراندازی کشته شده اند و وی نیز فراری شده است. علیرغم بیانیه رسمی متین بارزانی و تکذیب این اخبار و تاکید بر پیگیری قضایی آن، اما بحث ها پیرامون این موضوع هنوز در رسانه های غیررسمی اقلیم داغ است.

سرکوت شمس الدین درباره احتمال مذکور و این که حمله به دیپلمات های ترکیه در اربیل ارتباطی با نزاع های سیاسی و درون حزبی در اقلیم کردستان داشته باشد، گفت: دلیل این امر که من بر انجام تحقیقات شفاف و بی طرفانه تاکید دارم این است که قضاوت زودهنگام و بر اساس احتمال ها و فرضیات سیاسی و جناحی در این رویداد صورت نگیرد. تاکید دارم که باید تحقیقات بی طرفانه و کاملا عراقی و با مشارکت اقلیم کردستان باشد، زیرا واقعیت این است که کشمکش میان دو جناح در حزب دمکرات کردستان (پارتی) به رهبری مسرور بارزانی و نچیروان بارزانی، کشمکش و مناقشه ای آشکار و واضح است که هیچ کس نمی تواند آن را انکار و مخفی کند. کشمکش ها بر سر پرونده های امنیتی و مسائل حاکمیتی و همچنین پرونده نفتی اقلیم کردستان و مدیریت روابط با بغداد جدی و تند است و این کمشکش و مناقشه، موجب ایجاد خلا امنیتی شده است و پیش تر این پیش بینی بود که این خلا امنیتی تاثیرات و تبعاتی خواهد داشت و تاثیرات منفی آن بر سر امنیت اقلیم کردستان محرز است. برای مثال باید اشاره کنم هم اکنون که من با شما مصاحبه می کنم شورای امنیت اقلیم کردستان فاقد ریاست است و وضعیت مدیریتی آن بلاتکلیف می باشد. این نهاد مهم بر اساس قانون، وابسته به ریاست اقلیم کردستان است که هم اکنون نچیروان بارزانی تصدی آن را بر عهده دارد، اما هم اکنون هیچ نوع هماهنگی ای با ریاست اقلیم کردستان ندارند و حتی ریاست اقلیم کردستان در جریان تحرکات و فعالیت ها و بیانیه های منتشر شده این نهاد امنیتی نیست و هماهنگی و ارتباط کاری آن ها در مقطع کنونی با مسرور بارزانی نخست وزیر می باشد که پیش تر رئیس شورای امنیت اقلیم کردستان بوده است. هم اکنون شاهد آشفتگی جدی به دلیل کشمکش و مناقشه این دو شخصیت (نچیروان و مسرور) و دو جناح تحت رهبری آن ها در حزب دمکرات کردستان هستیم. وضعیت کنونی عاملی است که زمینه را برای رویداد ٢٦ تیرماه اربیل و رویدادهای مشابه دیگر فراهم کرده است و حتی بر تحقیقات صورت گرفته از این رویدادها و رویدادهای دیگر تاثیرگذار خواهد بود.

اگر به موضوع مباحث مطرح شده در خصوص ارتباط متین بارزانی برادرزاده نچیروان بارزانی با پرونده حمله به دیپلمات های ترک در اربیل بپردازیم، وی در صفحه شخصی خود در فیسبوک گفته است که در محل ترور حضور داشته و این حضور نیازی به ارائه سند و مدرک ندارد، اما این که آیا چه ارتباطی با این رویداد دارد و آیا مشارکتی در آن داشته است یا خیر، سوالاتی است که باید با ارائه مدارک درباره آن سخن گفت و بر این مدارک و به ویژه تصاویری که دوربین ها در محل ضبط کرده اند تکیه کرد و این ها در چارچوب تحقیقات ملی بی طرفانه باشد تا به سوالات مربط به احتمال ارتباط وی با این رویداد پاسخ داده شود.

چه کسی از رویداد اربیل نفع می برد؟

رویدادهای سیاسی و امنیتی در اقلیم کردستان به دلیل موقعیت سیاسی خاص و وجود بازیگران سیاسی داخلی و خارجی با منافع متضاد در آن، ابعاد پیچیده ای به خود می گیرد. در مقطع کنونی تشدید درگیری و تنش های سیاسی و نظامی میان پ.ک.ک و ترکیه از سویی و کشمکش های سیاسی میان احزاب و جریان ها در اقلیم کردستان از سوی دیگر و نوع و ماهیت واکنش ها در اربیل، سلیمانیه، قندیل و آنکارا به خبر حمله به دیپلمات های ترک، پیچیدگی این رویداد و بررسی ابعاد آن را پیچیده و دشوار کرده است. سرکوت شمس الدین نماینده مجلس عراق در پاسخ به این این سوال که چه کسی از رویداد اربیل متنفع می شود، گفت: هر نوع اقدامی که موجب ضربه زدن به روابط سیاسی و دیپلماتیک اقلیم کردستان با جامعه جهانی و در این میان کشورهای همسایه و به ویژه ترکیه و ایران شود زیان رساندن به مردم اقلیم کردستان است. شاید شخصیت ها و احزاب و جناح هایی در برخی از این احزاب باشند که از این رویداد و حوادث مشابه متنفع شوند، اما اقلیم کردستان و مردم اقلیم ضررمند اصلی خواهند بود.

هر شخص و حزبی که منافع آن در وجود ثبات و امنیت اقلیم کردستان نباشد، از رویداد اربیل و رویداهای مشابه که موجب ایجاد تنش ها و تشدید کشمکش های سیاسی و ایجاد مشکلات جدی امنیتی می شود نفع خواهد برد. در این میان باید اقلیم کردستان و نهادهای حاکمیتی آن اجازه ندهند هیچ شخص، حزب و جریانی از چنین رویدادهای متنفع شوند و در مقابل، ضرر آن متوجه مردم اقلیم کردستان شود.

تاثیر رویداد اربیل بر روابط اقلیم کردستان و ترکیه

سرکوت شمس الدین درباره احتمال تاثیر رویداد اربیل بر روابط اقلیم کردستان و ترکیه گفت: تاکنون نشانه ای از تاثیر منفی رویداد بر روابط اقلیم کردستان و آنکار دیده نمی شود. اگر روند تحقیقات و تحولات آینده به سمت و سوی خاصی برده نشود و پرونده به دور از تاثیرات سیاسی و به عنوان مسئله ای ملی بررسی شود و عاملان اصلی حادثه دستگیر و تحویل نهاد قضایی شوند، احتمالا تنشی در روابط پیش نخواهد آمد، اما اگر تلاش هایی برای پرده پوشی، پنهانکاری و مخفی نگه داشتن واقعیات صورت گیرد، احتمالا نه تنها ترکیه بلکه ایران و دیگر کشورهایی که دارای روابط همه جانبه با اقلیم کردستان هستند، اعتماد خود به امنیت اقلیم کردستان را از دست می دهند.

احتمال دست داشتن پ.ک.ک در حمله به دیپلمات های ترک در اربیل

طی روزهای اخیر حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) از کشته شدن شماری از رهبران و کادرهای برجسته این حزب در نتیجه بمباران های صورت گرفته از سوی ارتش ترکیه خبر داد و پیش تر نیز بر انتقام گیری از عوامل حملات و کشته شدن اعضای خود در اقلیم کردستان تاکید کرده بود. در رویداد اربیل نیز هر چند یکی از مقامات نظامی این حزب هر نوع ارتباط با حمله را تکذیب کرد، اما هنوز هم این حزب در مظان اتهام می باشد، سرکوت شمس الدین در پاسخ به سوال کردپرس در خصوص احتمال انجام این عملیات از سوی این حزب و عدم قبول مسئولیت آن به دلیل حساسیت و تبعات منفی آن، گفت: آن چه که به صورت رسمی از سوی پ.ک.ک مطرح شده است، رد هر گونه ارتباط با حمله به دیپلمات های ترک در اربیل است. پ.ک.ک با این ویژگی شناخته شده است که اگر اقدامی انجام دهد مسئولیت آن را بر عهده خواهد گرفت و منکر آن نخواهد شد و دلایل انجام عملیات های مختلف و همچنین پیام های آن را اعلام خواهد کرد. فعالیت پ.ک.ک این گونه است و در عملیات اربیل، پ.ک.ک ارتباط با آن را رد کرده است. بار دیگر تاکید می کنم که باید تحقیقات جامع و ملی و به دور از دخالت های سیاسی در خصوص این رویداد انجام شود و مدارک و مستندات منتشر شوند تا واقعیات و ابعاد و عوامل این عملیات آشکار گردند و بر این اساس موضع گیری شود . در مقطع کنونی نمی توان پ.ک.ک را مسئول این رویداد دانست و یا در خصوص عدم ارتباط آن با حادثه سخن گفت. هم اکنون پ.ک.ک و ترکیه در درگیری و تقابل جدی نظامی هستند و هر دو طرف از هر فرصتی و در هر مکانی به دنبال ضربه زدن به یکدیگر هستند، اما در ارتباط با رویداد اربیل نمی توان پ.ک.ک را عامل آن دانست تا هنگامی که تحقیقات به پایان نرسد و مدارک آشکار نگردد.

مصاحبه : حسن صالحی سرویس عراق و اقلیم کردستان خبرگزاری کردپرس