«سردار فتوحی»در گفت و گو با کُردپرس با بیان این‌ مسئله که ماهیت کولبری از چه می آید، توضیح داد: نمی توان گفت کولبری علت است یا معلول. کولبری هم ناشی از عوامل متعدد، و هم دارای پیامدهای زیادی است. مهمترین عوامل آن را می توان به فقر، بیکاری، ناخودآگاه تاریخی گروه های قومی، اختلاف قیمت‌ها در دو سوی مرز و ... را نسبت داد.

این‌مدرس دانشگاه با اشاره به پیامدهای کولبری خاطر نشان کرد: پیامد کولبری هم علاوه بر پیامدهای فردی از جمله بیماری ها، فشارهای جسمی و روانی و ... دارای پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی نیز می باشد.

وی ادامه داد:پیامدهای اجتماعی مانند نگرش منفی سایر استان ها نسبت به مناطق و استان های کولبرنشین و همچنین نهادینه شدن فقر؛ پیامدهای اقتصادی مانند قاچاق و در نهایت پیامدهای سیاسی همچون مرزشکنی، مقاومت در برابر گفتمان رسمی از طریق مرز و بی توجه به مسائل سیاسی کشور است.

دکتر فتوحی ضمن اشاره به چگونگی عبور از اقتصاد کولبری گفت:کولبری از آنجایی که با مرز سروکار دارد باید از دو بعد داخلی و خارجی مورد توجه قرار گیرد: از بعد داخلی زمانی که فقر و بیکاری در جامعه زیاد باشد و زندگی و مرگ بهم نزدیک شود یا به عبارتی مرز بین مرگ و زندگی کمرنگ شود، مردم هم به مرزهای جغرافیایی(کشوری) نزدیک می شوند. زیرا تاکنون مرزهای ما، آشتی بین مرگ و زندگی بوده اند و کولبرها سوژه های این آشتی هستند.

وی تصریح کرد:از بعد خارجی می توان به مقایسه ها پرداخت، آیا تفاوت قیمت داخل و خارج کشور آنقدر هست که فرد به خودش مشقت دهد و کالایی را بر دوش حمل کند، هر چه قیمت اجناس داخلی و خارجی بیشتر متفاوت باشد اقتصاد کولبری غنی تر می شود.لذا گذشتن از اقتصاد کولبری در درجه اول باید از فقر و بیکاری، و در ثانی باید از اختلاف بالای قیمت ها در بازارهای داخلی و خارجی بگذریم.

این مدرس دانشگاه در پاسخ به این‌سوال که ، با توجه به آن که توسعه مسیر همه جانبه ای است، عبور از اقتصاد کولبری نیازمند چه پیش زمینه هایی در کشور است،توضیح داد:باید به دو عامل مهم تفاوت و سیالیت توجه شود: کولبری همان حمل و نقل کالاها از کشور به کشور دیگر است، یعنی اقتصاد سیال است و یکجانشین نیست. برای ثبات و یکجانشینی لازم است توجه به پتانسیل های بومی استان های مرزی از جمله کشاورزی و دامداری شود، صنایع را ایجاد کرد.

فتوحی افزود: همچنین باید به تفاوت ها نیز توجه کرد، تفاوت استان های مرکزی با استان های مرزنشین، تفاوت قیمت کالاهای ایرانی با کشورهای همسایه. هر چقدر تفاوت بیشتر باشد یعنی بیشتر اقتصاد کولبری را تشویق می کنیم. تفاوت استان های مرکزی با استان های مرزی توقعات را بالا می برد و احساس متعلق نبودن را به مرزنشینان می دهد.