به گزارش خبرگزاری کردپرس، از ۳۶ بازارچه جدید مرزی که در کشور به تصویب هیئت وزیران رسیده است، دو بازارچه مرزی در استان ایلام وجود دارد که علاوه بر تسهیل تردد زوار به عتبات عالیات، نقش مهمی نیز در رونق اقتصادی استان خواهند داشت. بازارچه‌های چیلات و چنگوله که سال‌هاست تصویب شده‌اند، اما در مورد راه‌اندازیشان فقط صحبت می‌شود و قول‌هایی داده می‌شود، اما در عمل کاری صورت نمی‌گیرد و خبری از حضور فعالان اقتصادی و مبادلات در آن‌ها نیست. با اینکه مرز مهران سالانه تردد ۵ میلیون زائر و صادرات ۲ میلیارد دلار کالا را تجربه می‌کند. اما تمام ایلام، مهران نیست و مرز‌های دیگر هم می‌توانند رونق را برای این مناطق به همراه داشته باشند.

حتماً همه ایلام را با مهرانش می‌شناسند. نزدیک‌ترین مرز زمینی کشور به کربلای معلی که فقط ۳۰۰ کیلومتر است. بر اساس گزارش‌های موجود سالانه نزدیک به ۵ میلیون نفر از طریق مرز بین‌المللی مهران به عتبات عالیات تردد دارند که به تنهایی بیش از ۶۰ درصد از تردد‌های مرز‌های چندگانه کشور به سمت عراق را به خود اختصاص می‌دهد. ایلام با دارا بودن ۴۲۰ کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق یکی از استان‌های مرزی به شمار می‌رود که نقش مهمی در توسعه روابط اقتصادی و مرزی با استان‌های نوار مرزی کشور عراق به ویژه استان‌های واسط و میسان دارد. کمی آن طرف از مرز مهران، بازارچه مرزی و گمرک وجود دارد، تنها بازارچه‌ای که فقط صادرات به کشور عراق دارد آن هم از نوع تولید ایرانی.

با این شرایط مرز ۴۲۰ کیلومتری ایلام و این حجم مسافر و زائر، می‌طلبد که بازارچه‌های دیگری در مرز‌های این استان احداث و راه‌اندازی شود.

بازارچه‌هایی در حد اسم

چند سال پیش بود که دولت دو بازارچه و گذر مرزی چنگوله در شهرستان مهران و چیلات در شهرستان دهلران را برای رفع محرومیت‌زدایی، توسعه استان و استفاده از ظرفیت‌های مرزی برای تردد زوار و رونق تجارت تصویب کرد. تصمیم و اقدامی که مثل ده‌ها پروژه دیگر در حد اسم و حرف ماند. گفته می‌شود کار‌های ابتدایی این دو بازارچه در داخل ایران انجام شده، اما هنوز کشور عراق برای فعال شدن و راه‌اندازی بازارچه‌های مقابل این دو بازارچه هیچ کاری انجام نداده و عملاً باید گفت هنوز این بازارچه‌ها در خان اول مانده و پیشرفتی نداشته‌اند. با اینکه مسئولان استان‌های عراقی هم مرز ایلام و حتی مسئولان کشوری طی سال‌های گذشته محل‌های ایجاد این دو بازارچه مرزی را مشخص کرده‌اند ولی تا به امروز هیچ فعالیت فیزیکی در آن سوی مرز‌ها اتفاق نیفتاده و چنین به نظر می‌رسد که عراقی‌ها نگاه مثبتی به این پروژه ندارند.

این طرف آماده، آن طرف خبری نیست

چندی پیش معاون وزیر کشور با بیان اینکه ایلام از استان‌های اولویت‌دار برای توسعه بازارچه‌های مرزی است، بر عزم دولت برای توسعه بازارچه‌های مرزی آن تأکید کرده و گفته بود: «ایجاد مرز چیلات در شهرستان دهلران با توجه به امتیازات و موقعیت مناسب در دستور کار دولت است.»، اما نماینده دهلران در مجلس شورای اسلامی معتقد است، عراق راغب به ایجاد بازارچه چیلات دهلران نیست و می‌گوید: «سال‌هاست دو بازارچه مرزی در استان ایلام شامل چیلات و چنگوله به دلیل کم کاری طرف عراقی به نتیجه نرسیده است.» شادمهر کاظم‌زاده ادامه می‌دهد: «مرز چیلات دهلران از مهم‌ترین مرز‌های کشور برای تردد در زمان اربعین است که هم اکنون اقدامات بسیار خوبی در تکمیل زیر‌ساخت‌های این مرز انجام شده است.» وی با بیان اینکه تیر ماه سال ۹۶ هیئت دولت با ایجاد بازارچه چیلات موافقت کرده و تصویب مرز چیلات دهلران علاوه بر تسهیل تردد زائران اربعین، نقش بسیار مهمی در محرومیت‌زدایی منطقه دارد، می‌گوید: «تاکنون بیش از ۳۰۰ میلیارد ریال برای زیرساخت‌های چیلات هزینه شده و با توجه به پیگیری‌های دولت و مدیریت ارشد استان و مسئولان شهرستان امیدواریم مرز چیلات در اربعین امسال حداقل در یک مسیر رفت یا برگشت محل تردد زائران باشد.»

تلاش برای همکاری طرف عراقی

اما مرز چنگوله در شهرستان مهران نیز بودجه زیادی صرف خود کرده و تا به امروز بیش از ۱۵ میلیارد تومان برای توسعه زیرساخت‌های بازارچه آن هزینه شده است. در همین رابطه فرماندار مهران می‌گوید: «زیرساخت‌های مرز چنگوله از طرف ایلام تکمیل و آماده بهره‌برداری است، اما راه‌اندازی این مرز نیاز به پیگیری و احداث زیر ساخت از سوی دولت عراق است.» اسد قاسمی تأکید می‌کند: «راه‌اندازی مرز چنگوله زمینه اشتغال بیش از یک هزار نفر در شهرستان مهران ایجاد می‌شود.» به‌هرحال با نزدیک شدن به ماه محرم و بعد از آن اربعین حسینی و با توجه به آزاد شدن ویزا، پیش‌بینی می‌شود زائران زیادی قصد حضور در این راهپیمایی را داشته باشند که از همین الان باید مرز‌ها برای این امر آمادگی لازم را داشته و کمبود‌ها را رفع کنند. با شرایط موجود، استاندار ایلام اعلام کرده که تراکم جمعیت زیاد خصوصاً در پایانه برکت قابل پیش‌بینی است که نیازمند ساماندهی و برنامه‌ریزی مناسب دارد.

شهریار حیدری مدیر کل امور مرزی وزارت کشور نیز گفته: «ما در جلسات مربوطه، این امر را مطرح و پیگیری می‌کنیم و امیدواریم طرف عراقی آمادگی لازم را داشته باشد تا این مرز با توجه به شرایط و موقعیت مناسب و تحقق اهدافمان که یکی از آن‌ها گسترش روابط با کشور‌های همسایه است، محقق شود.» با این تفسیر مرز‌های چیلات و چنگوله با توجه به موقعیت استراتژیک هم برای منطقه و هم در بعد ملی قابل بهره‌برداری هستند و علاوه بر عبور و مرور، می‌توان به ایجاد فرصت در قالب بازارچه‌ها و پایانه‌های مرزی برای مناطق مرزنشین اشاره کرد.

*خبرنگار روزنامه جوان