اینها سوالاتی است که برای کسانی که به فضای سیاسی حاکم بر شهر ارومیه آشنا نباشند پاسخ به آن سخت است، اما واقعیت حاکم بر این کنش و واکنش‌های سیاسی چیست؟

ارومیه و استان تابعه‌اش به دلیل برخورداری از گروه‌های جمعیتی با ویژگی‌های نژادی، زبانی، مذهبی متنوع و گوناگون به رنگین کمان اقوام و مذاهب معروف است. معمولا تنوع و گوناگونی در هویت‌ها به دنبال خود تساهل و تسامح می‌آورد اما سیاسی شدن امر و تسلط و هژمونی چندین ساله یک هویت بر سایرین به نوعی تبدیل به تضاد و تقابل شده است.

امروز در مراسمی که به میزبانی شهرداری و اعضای شورای شهر ارومیه در تجلیل از خبرنگاران برگزار شد، آقای مهندس محمدخالد حاتمی یکی از چند عضو کُرد شورای شهر ارومیه که به زبان ترکی آذری مسلط نیست از شهردار ارومیه می‌خواهد که به علت حضار کُرد و برخی غیر آذری زبانان دیگر در سالن به زبان فارسی سخنرانی کند، اما شهردار با بیان اینکه برایش سخت است برخی از جملات را به فارسی بگوید از این درخواست بجا سرباز می‌زند. اما چگونه است که شهردار کلانشهری همانند ارومیه قادر به تکلم به زبان رسمی کشور یعنی فارسی نیست؟ وی در ملاقات با مقامات کشوری با مدیران کلان کشوری و وزرا و استاندار بعنوان عالی‌ترین مقام اجرائی در استان به چه زبانی سخن می‌گوید؟ چرا وی بر گویش به زبان ترکی (و نه آذری) تاکید می‌کند؟ اینها سوالاتی است که برای کسانی که به فضای سیاسی حاکم بر این شهر آشنا نباشند پاسخ به آن سخت است.

اما واقعیت حاکم بر این کنش و واکنشهای سیاسی چیست؟

واکاوی جریانات قومی و مذهبی و تحلیل و تجزیه آن خود سر درازی دارد که ریشه در تحولات حاکم بر این منطقه در طول چند قرن گذشته دارد به طور خلاصه می‌توان گفت که جریانات قومی و مذهبی معاصر از زمان صفویه تاکنون دستخوش ناآرامی و تلاطم بوده است. اما رفتار شهردار اورمیه در این برهه که چند ماهی به انتخابات مجلس شورای اسلامی مانده است دور از انتظار نیست. ساکنان اورمیه نیک میدانند که روح‌الله حضرتپور فرزند محمد حضرتپور شهردار فعلی تنها با تکیه بر احساسات قوم‌گرایانه‌ای که ماه ها بر آن دامن زده می‌شد توانست به مجلس راه یابد و فاقد هرگونه فاکتور دیگری نظیر قدرت بیان، مدرک دانشگاهی و یا سابقه اجرایی و سیاسی قابل ملاحظه بود و اکنون پس از چهار سال حضور در مجلس کارنامه وی به سختی مورد قبول رأی‌دهندگان خواهد بود. اما دامن زدن به این احساسات شوونیستی قومی و زبانی تنها برای حفظ قدرت شهردار و فرزندش انجام می‌شود.

استفاده ابزاری از احساسات قومی و زبانی چندیست دستمایه اهداف سیاسی برخی چهره‌ها و شخصیت‌ها شده است که نمونه دیگر آن چندی پیش در ماجرای پرسنل اورژانس یکی از بیمارستان‌های ارومیه و پشتیبانی ناسنجیده و عجولانه یکی از نمایندگان مجلس از جریان قومگرا خودنمایی کرد و یا در جایی دیگر و در یک گردهمایی کشوری به دانش‌آموزان کُرد استان پوشش آذری تحمیل شد و موجی از احساسات منفی ایجاد کرد.

بدون شک هزینه این اقدامات ناسنجیده بر دوش مردم شهر ارومیه سنگینی خواهد کرد و نتایج آن سال‌ها گریبانگیر امنیت و توسعه شهر و منطقه خواهد بود. بدون شک همه زبان‌ها و هویت‌ها شایسته احترام و تکریم‌اند تکلم به زبانهای مختلف نه تنها نشانه ضعف زبان مادری نیست بلکه می‌تواند نشانه توانمندی و فراست انسان باشد اما آنچه که توسط مسئولان شهر ارومیه به فراموشی سپرده شده است همین اصل احترام و تکریم سایر زبان‌ها و هویت‌هاست که به تفرقه و شکاف میانجامد و اگر قرار باشد هر کسی به زبان مادری خود سخن بگوید یقینا هیچ تفاهم و همدیگرپذیری شکل نخواهد گرفت و آنچه‌مسلم است این است که این روال و رویه، کیان و یکپارچگی کشور را نشانه گرفته است.