به گزارش کردپرس، ترکیه و آمریکا بعد از ماهها بن بست مذاکرات، بر سر ایجاد مرکز عملیاتی برای هماهنگی در ایجاد منطقه امن به طول 250 مایل در طول مرزهای جنوبی سوریه با ترکیه موافقت کرده اند. بیشتر مناطق مذکور تحت کنترل نیروهای کرد سوریه است که ترکیه آنها را سازمانی تروریستی دانسته است. با این حال، آنها نقش مهمی در مبارزه به رهبری آمریکا با داعش در سوریه داشته اند. ترکیه در چند سال اخیر دو عملیات نظامی را برای دور کردن نیروهای کرد موسوم به یگان های مدافع خلق یا YPG از مرزهای ترکیه انجام داده است و رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه گفته است که انجام سومین عملیات نظامی با وجود استقرار نیروهای آمریکا در این مناطق، علیه نیروهای کرد نزدیک است. به نظر می رسد که بیشتر تنش ها میان آمریکا و ترکیه به دنبال توافق اخیر در حال حل شدن است. اما در واقعیت اختلافات بیشتر شعله ور خواهد شد. زیرا عملی شدن هر توافقی در شمال شرق سوریه مستلزم تامین دائمی منافع امنیتی آمریکا و ترکیه و رسیدگی به مسائل کردها است. توافق اخیر نمی تواند همه این مسائل را حل کند.

با این که جزئیات توافق اعلام شده توسط دو کشور از جمله این که چه کسی مسئول کنترل منطقه امن بوده و یا عمق آن چه قدر است، هنوز معلوم نیست اما خلوصی آکار، وزیر دفاع ترکیه گفته است موضع آمریکا در حال نزدیک تر شدن به رویکرد ترکیه نسبت به موضوع ایجاد منطقه امن در شمال شرق سوریه است. ترکیه از مدتها قبل برای ایجاد منطقه امن به عمق 20 مایل در شمال سوریه و در راستای محدود کردن دسترسی نیروهای YPG به این منطقه و کنترل آن توسط دولت ترکیه تلاش کرده است. اگر این ها پارامترهای طرح ایجاد منطقه امن توسط آمریکا و ترکیه باشد، این مسئله به جای این که مشکلات موجود را حل کند باعث ایجاد مشکلات بیشتری برای طرفین درگیر خواهد شد.

مناطق امن عموما به منظور حفاظت از مردم در منطقه مورد منازعه ایجاد شده و این مناطق عمدتا باید بی طرف، عاری از نظامیان و برای اهداف انسان دوستانه باشد. ایجاد منطقه ای امن به عمق 20 مایل در شرق رود فرات، اهدافی مغایر را دنبال می کند و احتمالا 90 درصد جمعیت کردهای سوریه را در شرق رود فرات آواره کرده و وضعیت چالش برانگیز انسانی موجود را بدتر می کند. این مسئله همچنین فضای لازم را برای افزایش تقابل که این مسئله نیز زمینه اعزام نیروی بیشتر نظامی را فراهم می کند، ایجاد خواهد کرد.

ایجاد منطقه امن به منافع آمریکا نیز صدمه خواهد زد. ایالات متحده آمریکا برای جلوگیری از ظهور دوباره داعش، محافظت از متحدان ائتلاف مبارزه با داعش در این منطقه و نیز مقابله با نفوذ برخی کشورها در سوریه تلاش کرده است. نیروهای کرد سوریه موثرترین نیرو در سوریه ، درمبارزه با داعش بوده اند. حضور نیروهای کرد در این مناطق ثبات و استقرار دولت محلی را که از عوامل کلیدی برای جلوگیری از بازگشت داعش هستند تقویت کرده و کنترل کردها بر این مناطق، زمینه ها، تحرکات و امکاناتی را که داعش برای رسیدن به اهدافش از آنها استفاده می کند از بین می برد. ایجاد منطقه امن که نیروهای کرد را از این منطقه بیرون خواهد کرد، تمام تلاش های فوق را مختل خواهد کرد.

ترکیه تمایل زیادی به جلوگیری از استفاده از مرزهایش برای حمله به شهروندان این کشور دارد. آنکارا ادعا می کند که حضور نیروهای کرد در این مناطق تهدیدی برای ترکیه محسوب می شود. درست است که حوادثی در طول مرز اتفاق می افتد اما اینها تاثیر ناجیزی دارند و شواهدی هم در دست نیست که نشان دهد این مناطق به عنوان سکویی برای حمله به ترکیه استفاده می شود. آمریکا با کمک حضور نیروهای ائتلاف در این مناطق، قادر به اعمال نفوذ زیادی روی نیروهای کرد بوده و نسبت به تامین امنیت مناطق مرزی ترکیه اطمینان حاصل خواهد شد.

مردمان شمال شرق سوریه نیز منافعی از جمله رهایی از سالها تقابل، حفظ شدن در برابر حملات و یافتن فرصتی برای زندگی در آرامش دارند. آواره کردن مردم کرد در این مناطق، نه تنها باعث محروم کردن آنها از این حقوق می شود بلکه باعث ایجاد تقابل بیشتری خواهد شد.

آنچه مورد نیاز است ایجاد منطقه امن نیست بلکه برقرای مکانیسم های حفظ امنیت پایدار است که نگرانی های خاص همه طرفین را برطرف کرده و ساختاری را ایجاد کند همزمان با اجرای عملیات نظارت و کنترل، زمینه برقراری دیالوگ و گفتگو میان همه طرفین را فراهم کند. این امر طرح کاملی نیست و همه طرفین رضایت کامل از این اقدامات را نخواهند داشت اما این تنها راه عملی در این مسیر است. طرح مذکور باید شامل فراهم کردن زمینه نظارت و کنترل مشترک مناطق از سوی نیروهای کرد، انتقال سلاح های سنگین به فاصله ای امن و دورتر از مرزهای ترکیه و سوریه و منحل کردن موقعیت های امنیتی ایجاد شده در طول مرز باشد. ترکیه باید از اصرار بر استقرار دائمی نیروهای نظامی در مرز خودداری کند و همکاری نزدیکی با ائتلاف به رهبری آمریکا در زمینه اجرای گشت های مشترک، نظارت و ایجاد پست های بازرسی در نقاط حساس در مرز داشته باشد.

ایالات متحده آمریکا و ائتلاف باید از نفوذ خود استفاده کنند و شرکای قابل اعتمادی باشند تا منافع همه طرفین حفظ شود. مسائل بسیار زیادی وجود دارد که باید به همه آنها رسیدگی شود. از جمله این مسائل، لزوم بازگشت آوارگان سوری از ترکیه است که امکان آن وجود دارد اما باید قبل از هر چیزی مکانیسم های امنیتی لازم ایجاد شود. ما تحقق این امر را در منبج و نیز تل رفعت مشاهده کردیم که در آن، ائتلاف با همکاری با روسیه زمینه اطمینان یافتن از تحویل کمک های انسان دوستان به کمپ های آوارگان را فراهم کرد. هیچ کدام از این مدلها کامل نیستند اما این طرح ها امتحان خود را پس داده و محیطی امن و باثبات ایجاد می کند و فرصتی برای دیپلماسی فراهم می کند که راه حلی های سیاسی بلندمت را دنبال کند.

اما راه حل ایده آل برای حل معضل امنیتی که همه طرفین درگیر آن هستند، تلاش ترکیه برای حل صلح آمیز مسئله داخلی کردهای این کشور است. ممکن است به دلیل ضعف های رجب طیب اردوغان در انتخابات و کمک جستن وی از ناسیونالیستها، زمان برای حل این مسئله فرا نرسیده باشد اما ایالات متحده آمریکا باید فعالانه به تلاش های دیپلماتیک در جهت ترغیب طرفین به درپیش گرفتن راه حل صلح آمیز بپردازد.

منبع: مجله نشنال اینترست

نویسندگان: گونول تول، مدیر مرکز مطالعات ترکیه در اندیشکده خاورمیانه و ژنرال جوزف وتل، فرمانده پیشین ستاد فرماندهی مرکزی نیروهای آمریکا

کد خبرنگار: 40101