کردپرس: هنگامی که‌ دومین چهره قدرتمند اتحادیه میهنی کردستان "نوشیروان مصطفی" در سال 2006 با تأسیس کمپانی رسانه ای "وشه" جدا شدن خود از این حزب بزرگ و تأثیرگذار در تاریخ مبارزات سیاسی و نظامی کُردهای عراق را اعلام و در قدم بعدی، جنبشی به نام "تغییر" را بنیاد نهاد، کسی فکر نمی کرد این جریان با مطالبات و خواسته های رادیکالی، به سرعت معادلات در عرصه سیاسی اقلیم کردستان را تغییر داده و به بازیگر دوم میدان سیاسی اقلیم تبدیل شود. پس از پیروزی در دو دور انتخابات پارلمانی اقلیم کردستان در سال های 2009 و 2013 و ایستادن در جایگاه‌ دوم و پیشی گرفتن از اتحادیه‌ میهنی، ستاره‌ اقبال جنبش تغییر در سپهر سیاسی اقلیم کردستان در انتخابات مجلسین عراق و اقلیم کردستان در سال 2018 رو به‌ افول نهاد و بیش از 50 درصد آرا و کرسی های پارلمانی خویش را از کف داد. غیاب نوشیروان مصطفی و رویکرد محافظه‌ کارانه‌ رهبری جدید حزب که‌ از طیف رهبران کهنه‌ کار حزب مادر بودند و از سوی دیگر، شکست های حزب در تحقق اکثریتی اهداف و شعارهای اصلاح طلبانه‌ پس از تجربه‌ مشارکت در قدرت؛ دو عامل اصلی این تنزل جایگاه‌ بودند که‌ جدایی برخی از کادرهای برجسته‌ و از سوی دیگر، افزایش انتقادات داخلی را به‌ دنبال داشت. شهریور ماه‌ سال جاری و برای دومین بار پس از مرگ موسس حزب، انتخابات داخلی در جنبش تغییر برای انتخاب رهبری و مسئولان و اعضای نهادهای تصمیم گیری برگزار شد. نکته‌ قابل تامل در این انتخابات، انتخاب مجدد عمر سید علی برای رهبری حزب بود. گفتگو بر سر انتخابات داخلی اخیر جنبش تغییر پس از فراز و فرودهای این حزب در عرصه‌ سیاسی اقلیم کردستان، مانیفست و رویکرد این حزب در مقطع کنونی به‌ ویژه‌ در ارتباط با حضور در قدرت، آینده‌ اصلاح طلبی در ساختار حاکمیت و موضع جنبش تغییر در خصوص دور جدید مذاکرات میان اربیل و بغداد در راستای حل اختلافات و همچنین شفافیت در حوزه‌ نفت، محورهای گفتگوی خبرگزاری کردپرس با عدنان عثمان رئیس مجمع ملی جنبش تغییر به‌ عنوان عالی ترین نهاد تصمیم گیری این حزب است که‌ در ادامه‌ می خوانید:

کردپرس: پس از از فراز و نشیب هایی که جنبش تغییر طی دو سال اخیر به ویژه در انتخابات مجلسین عراق و اقلیم کردستان و وجود برخی اختلافات داخلی در این حزب به خود دیده، ارزیابی شما از انتخابات اخیر رهبری و مراکز تصمیم گیری جنبش که مدیریت حزب طی دوره دو ساله آینده را مشخص کرد، چیست و این انتخابات می تواند چه تغییری ایجاد کند؟

عدنان عثمان: اهمیت انتخابات اخیر برای تعیین رهبری و مسئولین حزبی در مراکز و نهادهای تصمیم گیرنده در آن است که جنبش تغییر تنها حزب سیاسی اقلیم کردستان می باشد که بر اساس اساسنامه و برنامه کاری مشخص شده رهبری خود و به ویژه اعضای مرکز اجرایی را از طریق انتخابات تعیین می کند و این روند هر دو سال یک بار و بر اساس قانون، مشخص شده است. ما تنها حزب در اقلیم کردستان هستیم که به اساسنامه خود برای تغییر رهبری از طریق انتخابات در مدت زمان مشخص شده پایبند بوده ایم و از زمان درگذشت نوشیروان مصطفی موسس و رهبر فقید حزب، دو بار در سال های 2017 و 2019 انتخابات داخلی را به صورت شفاف برگزار کرده ایم و کادرها و مسئولین را تغییر داده ایم. این مهم موید وجود ثبات سیاسی در این حزب و تضمین انجام تغییرات از طریق قوانین داخلی و انتخابات می باشد.

از سوی دیگر، انتخابات اخیر اشاره ای است به آن که جنبش تغییر علیرغم همه فراز و فرود ها و همچنین انتقادات و خصومت هایی که از طرف ها و طرق مختلف تجربه کرده ، توانسته است همچنان در عرصه سیاسی حضور فعال و پویایی داشته باشد و همزمان با فعالیت به عنوان اپوزیسیون و همچنین حضور در دولت، از نوسازی داخلی و نوگرایی غافل نبوده است.

کردپرس: طی دو سال اخیری که اشاره کردید، جنبش تغییر در انتخابات مجلسین عراق و اقلیم کردستان شاهد کاهش آرا و کرسی بود و همین مسئله هم انتقادات داخلی بسیاری به دنبال داشت، آیا انتخابات اخیر می تواند زمینه را برای احیا جایگاه پیشین حزب در عرصه سیاسی اقلیم کردستان و عراق فراهم نماید؟

عدنان عثمان: این که جنبش تغییر در انتخابات مجلس عراق و پارلمان اقلیم کردستان با کاهش آرا و کرسی ها مواجه شد، یک واقعیت است، اما نباید این مهم را از نظر دور داشت که این موضوع تنها برای جنبش تغییر نبود، بلکه برای همه احزاب و جریان های سیاسی اقلیم کردستان پیش آمد و دلیل آن هم نگرانی های شهروندان اقلیم کردستان از روند دموکراسی و تحقق مطالبات می باشد و این مسئله دغدغه اکثریت شهروندان اقلیم کردستان است و در میزان مشارکت در انتخابات و نتایج آن، تاثیرگذار بود. ما به عنوان جنبش تغییر این پیام را اشاره ای بسیار مهم برای تجدید نظر در برنامه کاری، مانیفست، شعارها و دیگر موضوعات مرتبط دانستیم و به فرصتی برای احیا جایگاه و تبدیل شدن به حزبی که تبلور مطالبات اکثریت مردم باشد و حزبی که مردم، خود را از آن بدانند کردیم. حزب ما با نمایندگی مطالبات افکار عمومی به امید شهروندان از اقشار و طبقات مخلتف تبدیل خواهد شد. این مسئله نزد ما از اهمیت بسزایی برخوردار بود و رهبران منتخب در انتخابات داخلی اخیر بر این مبنا یعنی آشتی دادن جنبش تغییر با اعضا و هواداران و پایگاه اجتماعی آن و احیا مجدد جایگاه حزب در عرصه سیاسی و تحقق اهداف و برنامه های تعیین شده فعالیت خواهند کرد.

کردپرس: شرایطی که موجب تنزل آرا و کرسی های جنبش تغییر در دو انتخابات پارلمانی اخیر در عراق و اقلیم کردستان شد موجب بروز نارضایتی و انتقادهای داخلی این حزب شد، پس از انتخابات رهبری حزب، طیف منتقد و ناراضی چه جایگاهی در تصمیم گیری و آینده این حزب دارند؟

عدنان عثمان: منتقدین و نارضیان به چند دسته تقسیم می شوند. گروهی از آنان منتقدین و ناراضی های داخلی جنبش تغییر هستند، آن هایی که هنوز بخشی از بدنه حزب بوده و بر این باورند که این حزب قادر به نمایندگی مطالبات و تحقق اهداف آن ها نیز خواهد بود و همزمان دارای انتقادات و گله هایی هستند که بدون شک با آن ها گفتگو خواهد شد و برای رفع نگرانی های آن ها و رفع موارد انتقادی و تدوام فعالیت سیاسی مشترک در آینده نیز تلاش خواهد شد.

از سوی دیگر، آرزوی موفقیت برای عزیزان و دوستانی داریم که از جنبش تغییر جدا شده و راه دیگری در پیش گرفته اند و امیدواریم بتوانیم همکاری و اقدامات مشترک داشته باشیم.

کردپرس: جنبش تغییر علیرغم انتقادات تند گذشته، تصمیم به حضور در دولت ائتلافی اقلیم کردستان گرفت که از سوی حزب دمکرات کردستان (پارتی) و به نخست وزیری مسرور بارزانی تشکیل شد. عواملی که جنبش تغییر را به اتخاذ این تصمیم در مقطع کنونی سوق داد چه بود به ویژه در روابط با حزب دمکرات کردستان؟

عدنان عثمان: کابینه نهم اقلیم کردستان بر اساس طرح و برنامه ای اصلاحی و انجام تغییرات در این راستا تشکیل شده است و این موضوع مهمی نزد جنبش تغییر است. از سوی دیگر، اراده ما به عنوان جنبش تغییر وجود دولتی قدرتمند است که قادر به پاسخگویی به مطالبات و خواست شهروندان اقلیم کردستان و انجام اصلاحات ریشه ای باشد. مشارکت ما در دولت نهم، فعال و پویا خواهد بود و با همه توان و به تمام معنا در دولت حضور خواهیم یافت. سیاست جنبش تغییر بر این مبنا نیست که همزمان در دولت حضور داشته باشیم و خود را اپوزیسیون هم بدانیم. به تمام معنا و با همه توان و نیرو در دولت خواهیم بود و برای تحقق اهداف و اجرایی شدن برنامه آن تلاش خواهیم کرد. به ویژه اجرایی شدن برنامه های اصلاحی و انجام اصلاحات و تغییرات ریشه ای در چارچوب تحقق مطالبات شهروندان اقلیم کردستان. ما با تمام توان با این رویکرد در کابینه حضور یافته ایم و امیدواریم دیگر احزاب تشکیل دهنده دولت ائتلافی نیز همان رویکرد را داشته باشند.

کردپرس: پیشتر و در کابینه هشتم اقلیم کردستان هم جنبش تغییر در دولت حضور یافت و در نهایت با اعلام نا امیدی از تحقق اهداف اصلاحی و تنش ها با حزب اصلی تشکیل دهنده دولت، از آن خارج شد و بار دیگر به جمع احزاب اپوزیسیون پیوست. شروط شما برای باقی ماندن در دولت جدید چیست و در صورت ایجاد شرایط مشابه باز هم حاضر به اتخاذ چنین تصمیمی هستید؟

عدنان عثمان: جنبش تغیر امتحان خود را در این باره پس داده و در صورت احتمال عدم تحقق اهداف، سرنوشت مشارکت در دولت و تصمیم گیری در این باره و واکنش ما مشخص است زیرا پیشتر همین تجربه را داشته ایم. در مقطع کنونی بهتر آن است که خوشبین باشیم و از احتمال اجرایی شدن پروژه اصلاحات و تحقق اهداف اصلاحی صحبت کنیم، به احتمالات منفی نیندیشیم. تحقق اهداف اصلاحی موضوعی حزبی نیست و در راستای تحقق منافع همه ساکنان اقلیم کردستان، تحقق ثبات و امنیت و توسعه و رسیدن به جامعه ای سالم، پیشرفته و دمکرات است. به همین دلیل امیدوارم همه احزاب سیاسی با این رویکرد و در راستای تحقق اهداف اصلاحی فعالیت کنند و به احتمالات بد نیندیشند و نسبت به آینده خوشبین بود.

کردپرس: هم اکنون مذاکراتی میان دولت اقلیم کردستان و دولت مرکزی عراق بر سر مسائل مورد اختلاف به ویژه موضوع بودجه در جریان است. ریشه اختلافات مالی میان اقلیم کردستان و دولت مرکزی عراق را در چه می دانید و ارزیابی شما از دور جدید گفتگوهای فی مابین چیست؟

عدنان عثمان: مشکلات و اختلافات میان اقلیم کردستان دارای دلایل بسیاری هستند. بخشی از آن مربوط به مشکلات قانونی به ویژه در ارتباط با قانون اساسی است. مشکل اساسی دیگری که وجود دارد حاکم بودن عقلانیت مرکز گرا در بغداد می باشد و این که هنوز تفکر فدرالی و اعتراف به فدرالیسم اقلیم ها در عراق پذیرفته نشده است. اما در مقطع کنونی آن چه از اهمیت برخوردار است، تشکیل کمیته های تخصصی از سوی اقلیم کردستان و دولت مرکزی عراق برای حل و فصل و پایان دادن به اختلافات در حوزه های مختلف است. چنین اقدامی برای پایان دادن به اختلافات بسیار مهم است. پیش تر سفرهایی از سوی هیئت های دو طرف انجام می شد و پس از آن مذاکرات بدون حصول هیچ نتیجه ای به پایان می رسید، اما هم اکنون شاهد تشکیل مجموعه ای از کمیته های تخصصی در خصوص مسائل مورد مناقشه هستند و اگر به فعالیت خود ادامه دهند امید به حصول نتیجه و توافق نهایی وجود دارد.

موضع رسمی جنبش تغییر، تاکید بر ضرورت حل و فصل اختلافات اقلیم کردستان با دولت مرکزی عراق است. پایان داد به اختلافات بر زندگی و سرنوشت مردم اقلیم کردستان و شهروندان عراق تاثیر مستقیمی دارد.

کردپرس: بر اساس قانون بودجه 2019 عراق اقلیم کردستان باید روزانه و در مقابل دریافت سهم بودجه تعیین شده 250 هزار بشکه نفت را تحویل دولت مرکزی عراق دهد، اما تاکنون و علیرغم نزدیک شدن به پایان سال و پایبندی بغداد به قانون بودجه، اربیل یک بشکه نفت را هم تحویل نداده است. این موضع را چگونه ارزیابی می کنید؟

عدنان عثمان: دولت اقلیم کردستان خود را پایبند قانون بودجه 2019 عراق کرده است و باید این قانون را اجرایی کند. بدین معنی که بندهای آن که تحویل روزانه 250 هزار بشکه نفت به بغداد می باشد را اجرایی کند. در مقابل، دولت مرکزی عراق هم که بر اساس قانون مذکور باید حقوق کارمندان دولت در اقلیم را پرداخت نماید، باید پایبند این قانون باشد. شاهدیم که بغداد کم و بیش پایبند قانون بودجه بوده است. در صورت وجود مشکل یا ایرادی در اجرای این قانون نیز باید هر دو طرف از طریق مذاکره در راستای حل آن بکوشند. تاکید ما بر لزوم پایبندی به تمامی توافق های منعقد شده میان اربیل و بغداد است.

کردپرس: طی چند سال اخیر و به ویژه در دورانی که جنبش تغییر اپوزیسیون بود، یکی از انتقادات به حاکمیت اقلیم کردستان ، نبود شفافیت در درآمدهای نفتی و درآمدهای گمرکی و داخلی بود. هم اکنون و در دولت جدید آیا شما که در بدنه قدرت حضور دارید، به آمار و اطلاعات درآمدهای نفتی و غیر نفتی دسترسی دارید و تغییری در این باره روی داده است؟

عدنان عثمان: مشکلات و مسائل مربوط به نفت و درآمدهای نفتی و دیگر درآمدهای داخلی اقلیم کردستان بسیار و مباحث زیادی درباره آن مطرح است. هم اکنون دو رویکرد برای شفاف سازی در موضوع درآمدهای نفتی و غیر نفتی اقلیم کردستان وجود دارد. اول آن که تمامی درآمدها به حساب وزارت دارایی واریز شده و به صورت شفاف همگان از جزئیات آن اطلاع داشته باشند و رویکرد دوم نیز واریز این درآمدها به صندوق درآمدهای نفتی است. این صندوق علیرغم مصوبه مجلس برای آن اما هنوز تاسیس نشده است. هر یک از موارد مذکور محقق شود اقدام بزرگی در راستای شفاف سازی در درآمدهای نفتی و چگونگی هزینه کرد آن انجام شده است.

کردپرس: به عنوان آخرین سوال در مقطع کنونی و در میانه معادلات و تحولات سیاسی در اقلیم کردستان چه تعریفی از هویت و ماموریت سیاسی جنبش تغییر دارید؟

عدنان عثمان: جنبش تغییر بر اساس ایدئولوژی خاصی تاسیس نشده است، بلکه جریانی اصلاحی در اقلیم کردستان عراق می باشد و تمرکز فعالیت های این جنبش بر تحقق این هدف است. به عنوان نیرویی اصلاحی در راستای بهبود رفاه اقتصادی شهروندان و حل و فصل مسائل و مشکلات مردم اقلیم کردستان و تقویت جایگاه اقلیم کردستان در تمامی زمینه ها و از سوی دیگر؛ تقویت نهادهای حاکمیتی و دمکراتیک تلاش می کنیم و به فعالیت های خود در این چارچوب ادامه خواهیم داد.

مصاحبه‌ : حسن صالحی سرویس عراق و اقلیم کردستان خبرگزاری کردپرس