به گزارش کردپرس، 22 آگوست، زادروز اوغور مومجو روزنامه نگار، پژوهشگر و نویسنده افشاگر اهل ترکیه است که تا آخرین لحظه زندگی اش دست از تحقیق و افشاگری بر نداشت و در سن 51 سالگی در مقابل خانه اش در آنکارا ترور شد. یادداشت زیر مختصری از زندگی و افشاگری های این روزنامه نگار پژوهشگر است.

اوغور مومجو کیست؟

اوغور مومجو، فرزند نادره و حق شناس مومجو، در 22 آگوست 1942 در قیرشهیر ترکیه به دنیا آمد. مومجو فرزند سوم خانواده ای با چهار فرزند بود. مومجو به مدرسه انقلاب آنکارا رفت و پس از پایان دبیرستان، در سال 1961 وارد دانشکده حقوق دانشگاه آنکارا شد. در سال 1962 با نوشتن مقاله ای با عنوان «سوسیالیسم ترکی» در روزنامه جمهوریت، برنده جایزه روزنامه نگاری یونس نادی شد.

جان دوندار روزنامه نگار جسور و افشاگر ترکیه، که در دوران بحران سوریه، ارسال سلاح به گروه های افراطی داعش و جبهه النصره توسط ترکیه را افشا کرده بود، درباره اوغور مومجو می گوید: «اوغور مومجو بی تردید بهترین روزنامه نگار پژوهشگر ترکیه بود.»

افشاگری های مومجو

مومجو در دوران حیات خود بسیاری از روابط پلید میان قدرت ها، احزاب، جماعت های بنیادگرا و باندهای مافیایی را افشا کرد. از مهمترین افشاگری های او، افشای رابطه میان مافیای سلاح و قاچاق با حکومت ترکیه، رابطه ترکیه با باند های بین المللی قاچاق در بلغارستان، روابط بین سازمان اطلاعات ملی ترکیه (میت) و حزب کارگران کردستان (PKK)، روابط پنهان ترکیه با عربستان، روابط جماعت های اسلامگرای افراطی و کردها، و بسیاری از دیگر از این رابطه ها بود. او همچنین درباره به قدرت رسیدن فارغ التحصیلان مدارس زنجیره ای «امام خطیب» هشدار داده بود. مدرسه ای که بعدها بسیاری از فارغ التحصیلان آن به دانشکده افسری رفتند و اداره امور نظامی ترکیه را بر عهده گرفتند. مدرسه ای که یکی از مهمترین فارغ التحصیلانش رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور فعلی ترکیه است.

مومجو سی سال پیش پشت پرده هایی از روابط قدرت را افشا کرد که روزنامه نگاران اکنون در حال افشای آنها هستند. او بسیار پیش از واقعه سوسورلوک این اتفاق را پیش بینی کرده بود. او در زمان اعدام های 12 ایلول (سپتامبر) زندان های مخوف حکومت را تجربه کرده بود.

مومجو تحقیقات گسترده ای را برای پیدا کردن عاملان ترور عبدی ایپکچی روزنامه نگار روزنامه ملیت انجام داد و با وجود این که دادگاه های حکومت کسی را به عنوان قاتل معرفی کردند، او با پافشاری تمام اعلام کرد که قاتلان دیگری وجود دارند و روابط باندهای دخیل در این ماجرا را افشا کرد.

مومجو پس از ماجرای سوء قصد به پاپ در ایتالیا در دادگاه حاضر شد و در شهادت خود رابطه بین مافیای ایتالیا با باندهای قاچاق سلاح در بلغارستان را توضیح داد. تمرکز تحقیقات مومجو بر مسئله قاچاق بین المللی سلاح و مواد مخدر بود. او نشان داد که چگونه باندهای قاچاق سلاح و مواد مخدر به طور همزمان هم با بلوک های سوسیالیست در رابطه هستند و هم با کشورهای عضو ناتو. او در یک برنامه تلوزیونی گفت: «مسئله این است، سلاح از بلغارستان به ترکیه می آید اما این سلاح ها در انواع مارک ها هستند. نوعی رابطه انترناسیونالیتی جدید در حال شکل گرفتن بین کشورهای غربی کاپیتالیست تولید کننده سلاح و بلغارستان وجود دارد. این رابطه یک بازار مبتنی بر ترور در سطح بین الملل ایجاد کرده است.»

او در یک سخنرانی درباره ترور گفت: «تمام گروه هایی که با ترور رابطه دارند با قاچاق هم رابطه دارند. فرقی ندارد که کدام گروه مرتکب ترور شوند، خواه راست گرایان ملی گرای افراطی ترک باشند، خواه چپ گرایان PKK باشند، اقدام به ترور یک جنایت بشری است و هیچ بهانه ای برای دفاع از آن وجود ندارد.»

رابطه بین میت و شکل گیری PKK

او مدتی طولانی به بررسی موضوع دست داشتن میت در شکل گیری PKK پرداخت. مدتی طولانی بر روی سرچشمه های آغاز مسئله کرد در ترکیه، و درگیری بین ترک و کرد پرداخت. به دوستان روزنامه نگارش گفته بود که دارد روی کتابی با این موضوع کار می کند و زمانی که کتاب به پایان برسد، یک بمب خبری منفجر خواهد شد. در قسمی از مقاله اش در رابطه با این موضوع نوشته است: «امروز در بین اعضای PKK خدا می داند چه تعداد مزدور وجود دارد. نه تنها مزدور میت، بلکه از انواع گروه ها...! در خاورمیانه مزدور است که می چرخد. خدا می داند که چه تعداد مزدور CIA در بین گروه های آزادی طلب کردی وجود دارد. وظیفه روزنامه نگار آشکار کردن حقیقت است. تلاش ما بررسی این است که نشان دهیم سرچشمه های مسئله کرد از کجا آغاز می شوند؟ برای مثال من می پرسم که عبدالله اوجالان کیست؟ PKK چگونه شکل گرفته است؟»

مومجو پس از تحقیقات فراوان متوجه شده بود که عبدالله اوجالان با کمک مالی وزارت دارایی در دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آنکارا تحصیل کرده بود. اوجالان در سال 1972 به دلیل پخش اعلامیه بازداشت شده بود و در جریان دادگاه توسط «باقی طوغ» دادستان نظامی وقت آزاد شده بود. مومجو برای بررسی این موضوع با خود باقی طوغ هم دیدار کرده بود. او حتی در بررسی هایش به پرسشی مهمتر رسیده بود، این که آیا پدرزن اوجالان یک کارمند میت بود؟ مومجو در یادداشت 8 ژانویه 1993 در روزنامه آیدینلیک نوشته بود: «در پشت پرده کسانی به دنبال راه انداختن دشمنی بین کرد و ترک، و گستردن یک دام خونین هستند.»

ترور اوغور مومجو و بسته شدن پرونده قتل او به عنوان «فاعل مجهول!»

او در پرسشی با عنوان «آیا از این نوع روزنامه نگاری نمی ترسی؟» گفت: «من هم از مرگ می ترسم اما ترس اجل را به تاخیر نمی اندازد.» مومجو مدتی پیش از ترور، بارها از سوی گروه های مختلف تهدید به مرگ شده بود. او مرگ خود را نیز پیش بینی کرده بود اما تا آخرین لحظه برای افشای حقیقت دست از تلاش بر نداشت.

اوغور مومجو در 24 ژانویه 1993 در جلوی در خانه اش در کوچه قارلی سوکاک در آنکارا به وسیله بمب کارگذاشته شده در خودروی شخصی اش ترور شد. بلافاصه پس از مرگش، گروه های نظامی به محل رفته و به جای بررسی محل ترور برای یافتن سرنخ از عاملان قتل، با جاروهای بزرگ شهرداری همه چیز را تمیز کردند. پس از این اتفاق خانواده مومجو از محمت آغار رئیس پلیس وقت خواستند تا عاملان ترور مومجو را افشا کند اما محمت آغار در جمله ای تاریخی گفت: «اگر یک آجر از این دیوار بکشم، همه دیوار خواهد ریخت!» و پرونده جنایت اوغور مومجو به عنوان جنایت «فاعل مجهول» بسته شد. محمت آغار پس از آن مدتی به عنوان وزیر کشور انتخاب شد، و سال ها پس از آن در دولت فعلی رجب طیب اردوغان دوباره به عنوان رئیس پلیس ترکیه مسئولیت پذیرفت.

28 سال پس از ترور مومجو، صدات پکر رئیس باند مافیایی که سال ها در خدمت حکومت ترکیه بود، در یکی از فیلم های افشاگری اش پرده از راز این قتل برداشت و گفت که محمت آغار رئیس پلیس وقت، مسئول مستقیم این قتل بوده است.

کتاب ها

از کتاب های مومجو می توان از «مجرمان و قدرتمندان، قاچاق سلاح و ترور، دیگ سحرآمیز سال های دهه 40، سرباز پیاده نظام، پرونده کُرد، طریقت-سیاست-تجارت، و قیام کردی-اسلامی» نام برد. کتاب آخر او پرونده ای درباره شکل گیری PKK بود که ناتمام ماند.

منابع:

مستند اوغور مومجو ساخته جان دوندار

مستند پرونده سوءقصد به اوغور مومجو - کانال 32 روز

کتاب پرونده کُرد نوشته اوغور مومجو

مقاله اوغور مومجو کیست؟ قاتلان او چه کسانی هستند-سایت خبرلر

مستند اوغور مومجو را برای این کشتند - رسانه اودا تی وی

مستند اوغور مومجو 1984 - BBC ترکی

ویدئوی هفتم افشاگری های صدات پکر- کانال رسمی صدات پکر

روزنامه جمهوریت

روزنامه سوزجو