یکی از مهمترین موضوعاتی که در مسائل داخلی ترکیه باید همواره به آن پرداخته شود مسئله کردهای ترکیه و سیاست های حاکمیت سیاسی ترکیه در برخورد با کردهای این کشور است. حاکمیت سیاسی ترکیه و بسیاری از جریان های سیاسی در غرب این کشور کردهای ترکیه را به دو بخش تقسیم می کنند. کردهای حامی PKK، تجزیه طلب و چپ که غالباً طرفدار حزب دموکراتیک خلق ها (HDP) بوده و کردهای راست محافظه کار و دین داری که از حزب حاکم آک پارتی و در بخش های کوچک نیز از حزب اسلام گرای کردی هدی – پار حمایت می کنند. سیاست های ترکیه نیز بر این اساس تقسیم بندی می شود. سال 2019 میلادی یکی از سال هایی بود که این تقسیم بندی به اوج خود رسیده و سیاست های دوقطبی کردن جامعه در این سال به شدت بالا بود. یکی از مهمترین اتفاقاتی که در سال 2019 میلادی در ترکیه رخ داد انتخابات شهرداری های 31 مارس بود و مهمترین تحولی که در این انتخابات رخ داد شکست حزب حاکم عدالت و توسعه (AKP) در انتخابات شهرداری ها در کلانشهرهای مهمی همچون استانبول، آنکارا، آنتالیا، مرسین و آدانا بود که کردهای جریان وابسته به HDP نقش بسزایی در این شکست داشتند. اگرچه حزب عدالت و توسعه و مؤتلف کوچکش حزب حرکت ملی ترکیه (MHP) توانستند بالاترین درصد آراء را در این انتخابات به دست آوردند ولی شکست ائتلاف حاکم ترکیه تحت عنوان ائتلاف جمهور در متروپل های ترکیه در واقع می تواند به عنوان آغاز فروپاشی حاکمیت 17 ساله حزب عدالت و توسعه در ترکیه به حساب آید. تلاش های حاکمیت سیاسی ترکیه برای فرار از این شکست با بهانه برخی تخلفات و برگزاری مجدد انتخابات نیز نتوانست کمکی به آک پارتی کند. AKP که در انتخابات 31 مارس شکست را در حوزه انتخاباتی استانبول نپذیرفته بود با کمک شورای عالی انتخابات ترکیه نتایج به دست آمده را ملغی اعلام کرده و در انتخابات مجدد استانبول شکست سخت تری را متحمل شد.

مهمترین مسئله ای که به نوعی سرنوشت انتخابات را نیز تعیین کرد حمایت حزب کُردی HDP از ائتلاف اپوزیسیون تحت عنوان ائتلاف ملت در برابر ائتلاف جمهور بود. حزب HDP که از آن می توان به عنوان سومین حزب بزرگ ترکیه نیز یاد برد با شش میلیون رایی که در انتخابات دارد به عنوان یکی از تاثیرگذارترین مولفه های انتخاباتی در ترکیه به حساب می آید که از آن به عنوان "حزب کلید" نیز یاد می شود. این حزب برای اولین بار در انتخابات 31 مارس 2019 میلادی رسماً با اعلام حمایت خود از نامزدهای اپوزیسیون از معرفی نامزد انتخاباتی در کلانشهرهای غرب ترکیه خودداری کرده و از تمام هواداران خود خواست تا به نامزد اپوزیسیون در برابر نامزد حزب حاکم رای بدهند. حمایت HDP از نامزدهای حزب جمهوری خواه خلق ترکیه (CHP) یک پدیده نوین در عرصه سیاسی ترکیه بود که پیام آور تغییرات گسترده در آینده سیستم حزبی در ترکیه است.

بعد از آن که ابزار زندان امرالی و مطرح کردن برخی آزادی ها برای عبدالله اوجالان رهبر دربند PKK به منظور بازگرداندن حمایت کردهای به خصوص کردهای استانبول در انتخابات شهرداری ها نتیجه ای برای حاکمیت سیاسی به همراه نداشت؛ سیاست های خشن و امنیتی – پلیسی ترکیه علیه کردهای حامی HDP و این حزب نیز آغاز شد. HDP که در انتخابات 31 مارس موفق به کسب 70 شهرداری از جمله 8 مرکز استان شده بود در روند پیش رو در کمتر از یک سال، 31 شهرداری خود را با تعیین سرپرست های حکومتی از دست داد. 31 شهرداری که از این حزب در استان های شرق و جنوب شرق ترکیه پیروز انتخابات شده بودند به خصوص شهردارهای سه کلانشهر مهم دیاربکر، ماردین و وان با اتهامات مختلف دستگیر، بازداشت، زندانی و در نهایت با حکم وزارت کشور ترکیه برکنار شده و به جای آنان سرپرست های حکومتی اداره شهرداری ها را برعهده گرفتند. در کنار این فعالان مدنی – سیاسی کرد ترکیه در سال 2019 میلادی به خصوص بعد از انتخابات محلی تحت فشارها بسیار شدید پلیسی قرار گرفته و صدها تن از فعالان سیاسی – مدنی کرد ترکیه دستگیر، بازداشت و زندانی شدند. به نوعی که پروین بولدان، رئیس مشترک این حزب در اظهارات اخیر خود از زندانی بودن تقریباً نیمی از اعضای HDP خبر داده (روزنامه دیوار، 4 دسامبر 2019).

فشارها در اواخر سال 2019 میلادی علیه کردها به حدی اوج گرفت که حتی موضوع کناره گیری کامل حزب HDP از پارلمان ترکیه نیز مطرح شد. یکی از پدیده هایی که از چند سال اخیر در اولویت سیاست های دولت ترکیه در خصوص مسئله کردهای داخل ترکیه قرار گرفته و در سال 2019 میلادی به بالاترین حد ممکن رسید ایجاد قطب بندی های شدید میان کردهای ترکیه بود. کردهای چپ – سکولار در برابر کردهای راست محافظه کار، کردهای تجزیه طلب حامی PKK در برابر کردها وطن پرست حامی آک پارتی و ... مفاهیمی هستند که در سال 2019 میلادی مرز بندی هایش بسیار پر رنگ تر از هر زمان دیگر بود. در کل سیاست های قطب بندی کردها در ترکیه که در سال 2019 میلادی از سوی حاکمیت در دستور کار قرار گرفته بود با موفقیت پیش رفت و حتی تظاهرات محدودی که بعد از برکناری سه شهرداری کلانشهر کرد ترکیه در برخی شهرهای کردنشین ترکیه و شهرهای استانبول - آنکارا – ازمیر به وجود آمد نتوانست تحول بسیار مهمی در عرصه سیاست داخلی ترکیه خلق کند و با ایجاد موج اعتراض های مردمی کرد در دیاربکر مقابل ساختمان مرکزی HDP که از خانواده های کرد محافظه کار و راست گرا استفاده شده بود توانست آنتی تزی در برابر تظاهرات و اعتراضات پنج روزه کردهای چپ گرا و حامی HDP به برکناری شهرداران دیاربکر – وان – ماردین ایجاد کند.

با آغاز عملیات نیروهای مسلح ترکیه به شرق فرات در اواخر سال 2019 میلادی موج سرکوب های داخلی علیه کردها را نیز تشدید کرد به نوعی که جریان های مدنی – سیاسی کرد ترکیه حتی اجازه قرائت بیانیه را پیدا نکرده و حلقه محاصره در داخل ترکیه همزمان با پیشروی نیروهای نظامی ارتش ترکیه به مواضع کردها در شمال سوریه علیه کردها نیز تنگ تر شد.

خبرگزاری کردپرس/سرویس ترکیه