به گزارش خبرنگار کردپرس، شورای نگهبان مهلت زمان آغاز تبلیغات انتخابات مجلس شورای اسلامی را از 23 بهمن ماه تا سی ام همان ماه اعلام کرده است. اما تبلیغات غیر مستقیم از ماه ها قبل به صورت نامحسوس شروع شده است.

بر اساس قانون انتخابات مصوب شده در مجلس، وزارت کشور مکلف است که پیش از صدور دستور شروع انتخابات از طریق استانداری‌ها، فرمانداری‌ها و بخشداری‌ها در تمامی مناطق کشور هرگونه تبلیغات انتخاباتی پیش از زمان مقرر در این ماده را مورد بررسی قرار داده و گزارش آن را به شورای نگهبان و مراجع قضایی ارسال کند.

همچنین انجام هر عمل تبلیغاتی پیش از زمان مقرر از طریق شبکه‌های اجتماعی و فضاهای مجازی نیز مشمول مجازات می‌شود.

مرزهای نامحدود فضای مجازی در تبلیغات انتخاباتی

اما فضای مجازی یکی از فضاهای فوق العاده مورد توجه کاندیداها است که در ماههای اخیر به صورت مستقیم محل تبلیغات کاندیداهای احتمالی شده است و حتی برخی افراد هم با عنوان فعالان رسانه ای، سیاسی، اجتماعی و.. در گروه های مختلف واتساپ، تلگرام، اینستاگرام و سایر فضاها اقدام به حمایت های مستقیم و غیر مستقیم از کاندیداهای مورد نظر خود می کنند.

با اینکه تبلیغات نامزدهای انتخابات مجلس شورای اسلامی در فضای مجازی و مجامع عمومی چون مراسم‌های ختم یا جشن ممنوع است اما اجازه نشست‌های خانوادگی و در منازل شخصی به دلیل تنور انتخابات گرم و فضای جامعه انتخاباتی صادر شده است.

ولی با این همه، رشد قارچ گونه کانال ها و صفحه های مجازی که همه ادعای بی طرفی و بی ادعایی دارند و سعی می کنند حمایت خود را به دلیل عدم شروع مهلت قانونی تبلیغات پنهان کنند، تبلیغات محسوب می شوند.

شیوه های عجیب برخی از نامزدهای انتخاباتی هم در این بحبوحه تبلیغات عجیب است، برای مثال گروه هایی در فضای مجازی برای یک نامزد ایجاد شده که هر کاربر می تواند به ازای اضافه کردن 200 تا 400 نفر مبلغی حدود 400 تا 800 هزار تومان دریافت کند.

یا گروه هایی که به طرق غیر مستقیم به تحلیل عملکرد و آنالیز نمایندگان ادوار می پردازند و به صورت کاملا نامحسوس آرای جمعی را در راستای اهداف و مقاصد خود و به شیوه تزریقی کنترل و هدایت می کنند.

در واقع سهولت راه اندازی، ارزان بودن، در دسترس بودن، گستردگی و فراگیری فضای مجازی این امکان را شکل داده که تبلیغات قبل از آلودگی بصری منظر شهری در فضای مجازی ساماندهی شوند.

در کنار همه فوایدی که فضای مجازی در اختیار کاندیداهای انتخاباتی قرار می دهد، مضراتی هم وجود دارد کما اینکه سرعت انتشار اخبار در فضای مجازی بسیار بالا است و امکان هر گونه خطا، انتشار شایعاتی هم وجود دارد و گاها بد اخلاقی های رسانه ایی و یا کانال های حامیان یکی از کاندیداها بر ضد دیگری می تواند علاوه بر شکل گیری یک تخلف انتخاباتی تا رد صلاحیت کاندیداها هم پیش برود.

این مسئله در انتخابات پیشین مجلس دهم مشهود بود به نحوی که در روزهای منتهی به انتخابات هفتم اسفند فقط در یک استان بیش از ۱۲ پرونده قضایی در خصوص تخلفات انتخاباتی در فضای مجازی تشکیل شده بود.

داوطلبان انتخابات آدرس پایگاه مجازی خود را اطلاع رسانی کنند

بر همین اساس سخنگوی ستاد انتخابات کشور اعلام کرده؛ همه داوطلبان انتخابات فعال در فضای مجازی که سایت و کانالی دارند، باید آدرس آن پایگاه‌های مجازی را اطلاع‌رسانی کنند، که البته کنترل این موارد به همین سادگی امکان پذیر نخواهد بود.

از سویی دیگر، بررسی تخلفات انتخاباتی در فضای مجازی بر عهده کمیته ایی متشکل از نمایندگان تام الاختیار وزارتخانه‌های کشور، اطلاعات، فرهنگ و ارشاد اسلامی و نیروی انتظامی و نمایندگان هیات های مرکزی نظارت بر انتخابات واگذار شده که مطابق دستورالعمل های صادره بر تبلیغات نامزدهای انتخابات در فضای مجازی نظارت می شود.

این کمیته پس از رسیدگی به گزارشات رسمی و مردمی از وقوع تخلف انتخاباتی، مراتب را به ستاد انتخابات کشور اعلام و ستاد مطابق ضوابط قانونی اقدام خواهد کرد.

تبلیغات عجیب در فضای های عمومی/ سامانه گزارش مردمی (سجام) آماده است

سوا از فضاهای مجازی نوع دیگری از تبلیغات کاندیداها که عجیب ترین نوع تبلیغات در کشور به شمار می رود، حضور در مراسم ختم و بازدید از روستاهای دور افتاده است.

امروزه ترافیک تردد کاندیداها در مجالس ختم و شرکت در مراسم ها و همایش های مختلف و عجیب تر از آن حضور و شرکت در آیین نماز جمعه در روستاها نوعی تبلیغات نامحسوس به شمار می رود.

حتی شنیده شده که برخی از کاندیداها به عیادت بیماران روستاهای دور افتاده در مهاباد هم رفته اند روستاهایی که به دلیل دوری مسافت از شهر 12 ماه سال، کسی یادشان نمی کند، اما در فصل انتخابات پر طرفدارند.

یا خبر پخش کردن کارت های اعتباری در یکی دیگر از مراسم های روستایی در مهاباد، بر پایی ضیافت های تجملاتی خانگی، که سوای غیر اخلاقی بودن آن، نیاز است تا به صورت جدی و به عنوان یک تخلف انتخاباتی بررسی شود.

علاوه بر خود کاندیداها حضور حامیان آن ها نیز در محافل خصوصی و عمومی نیز افزایش یافته و آنها قصد دارند تا به طرق دیگری حمایت از کاندید مورد نظر خود را مطرح کنند.

سامانه الکترونیکی سجام (سامانه جامع اطلاعات مردمی)یکی از این سامانه هاست که بررسی تخلفات انتخاباتی می پردازد که از سوی مردم گزارش شده باشد و مردم می توانند هر گونه تخلف انتخاباتی را به سمع نهادهای نظارتی برسانند.

این سامانه 10 هسته تخصصی در حوزه‌های مختلف استان آذربایجان غربی فعال کرده و دادگستری این استان آماده دریافت گزارش‌های مردمی در رابطه با تخلف‌های انتخاباتی است. همچنین ٣٩ شعبه مقابله با جرائم انتخاباتی هم همزمان در این استان فعال شده است.

هزینه های تبلیغات نامزدهای انتخاباتی از کجا تامین می شود؟

در خصوص شفافیت هزینه های تبلیغاتی نیز اول دی ماه امسال نمایندگان مجلس شورای اسلامی به طرح دو فوریت «شفافیت هزینه‌های تبلیغات انتخاباتی» رای مثبت دادند. در این طرح پیشنهاد شده تا توزیع پول نقد برای تبلیغات در انتخابات مجلس ممنوع شود.

اما تایید طرح در شورای نگهبان زمان بر خواهد بود و دیرکرد طرح این مسئله در مجلس مورد انتقاد برخی از فعالان این حوزه قرار گرفته است.

منتقدان معتقد اند؛ به دلیل اینکه نزدیک به ایام انتخابات هستیم، قانون‌گذاران دیر به فکر اصلاح و رفع این خلأ قانونی افتادند شاید اجرای آن به انتخابات نرسد و ممکن است امسال هم تبعات منابع مالی تبلیغاتی برخی از کاندیداها در صورتی به مجلس راه یابند، دامن گیر کشور شود.

زمانی‌که قانونی وجود ندارد که مشخص شود یک کاندیدا پول‌های میلیاردی برای تبلیغاتش را از کجا آورده و وامدار کجاست و از کدام منبع و حزب و گروه پول می‌گیرد، اگر این افراد بر پایه آن به قدرت برسند، تبعات این پول‌ها گریبان کشور را می‌گیرد.

عده ایی نیز خوشبینانه به این طرح می نگرند و بر این باورند هر چند تا کنون سقفی برای منابع مالی تبلیغات نامزدهای انتخابات مجلس تعیین نشده است اما فرایند تامین منابع و هزینه‌کرد آن برای تبلیغات که به بحرانی تبدیل شده است با این طرح شفاف می‌شود و در صورتی که این طرح تا یک ماه آینده تعیین تکلیف ‌شود، می تواند در در انتخابات دور یازدهم مجلس قابلیت اجرایی یابد.

چهل و چهار روز و یک پرسش!

راه اندازی سامانه الکترونیکی گزارش های مردمی، تشکیل کمیته های نظارت تخلفات انتخاباتی متشکل از ارگان های مختلف و ... تا چه حد می توانند سلامت تبلیغات انتخاباتی را رصد کنند؟ کما اینکه در حال حاضر و قبل از شروع زمانی قانونی، تبلیغات شروع شده است، آیا ساز و کارهای رصد و بررسی شیوه های گوناگون تبلیغاتی در فضاهای مجازی و عمومی که هر روز عجیب تر و ناشناخته تر می شوند، وجود دارد؟!

بماند که این طرق تبلیغاتی در مهلت قانونی عجیب و عجیب تر هم خواهند شد، حرکاتی کاملا غیر حرفه ایی که در شان یک نماینده مجلس نیست اما این شیوه ها دیر زمانی است که در کشور باب شده و مردم هم انگار به این سبک از تبلیغات خو گرفته اند!

با همه این اوصاف، چهل و چهار روز تا شروع قانونی تبلیغات انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی باقی است و تب و تاب انتخابات تا آن زمان کشور را در بر می گیرد.

گزارش از تانیا شعفی