به گزارش کردپرس، بعد از نزدیک به سه دهه تجربه خودمختاری کردهای عراق این سوال مطرح می شود که جایگاه آنها تا چه حد در عراق ارتقا یافته و آیا توسعه این منطقه سیر صعودی داشته و یا کردها عقب گرد داشته اند. اقلیم کردستان عراق تا سال 2014 که به صورت مستقل شروع به صدور مستقل نفت کرد بخش قابل توجهی از بودجه عمومی عراق را دریافت می کرد اما استقلال طلبی بیشتر کردها باعث قطع شدن سهم اقلیم کردستان شد و به دنبال آن حمله داعش و بحران اقتصادی این منطقه را تا آستانه فروپاشی پیش برد. اما اقدام کردها به برگزاری رفراندوم در سال 2017 بدترین پیامدها را به دنبال داشت که از مهم ترین آنها از دست رفتن کنترل کردها بر شهر نفت خیز کرکوک و دیگر مناطق مورد مناقشه بود. با این که اقلیم کردستان نسبت به سال 2017 از حالت بن بست و تحریم درآمده است اما همچنان وضعیت شکننده است و اربیل و بغداد هنوز نتوانسته اند بر سر بودجه و نفت با هم توافق کنند. اعتراضات اخیر در عراق ممکن است بر وضعیت اقلیم کردستان هم تاثیر منفی بگذارد. از سوی دیگر، ترکیه بعد از برگزاری رفراندوم استقلال،ضمن واکنش های شدید به این اقدام کردهای عراق، به بهانه مقابله با حزب کارگران کردستان ترکیه یا پ.ک.ک نزدیک به 30 کیلومتر در عمق اقلیم کردستان نیرو مستقر کرده است. این مسائل می تواند منجر به طرح این سوال شود که وضعیت کنونی اقلیم کردستان در عراق چگونه است. خبرگزاری کردپرس برای بررسی این موضوع با دکتر پاتریک جیمز، استاد دانشگاه کالیفرنیای جنوبی در آمریکا مصاحبه کرده است.

موقعیت کُردها در ساختار سیاسی، تقسیم قدرت و تصمیم گیری در عراق

دکتر پاتریک جیمز، استاد دانشگاه کالیفرنیای جنوبی معتقد است تا قبل از سال 2017 میلادی که رفراندوم استقلال در اقلیم کردستان برگزار شد کردها نقش مهمی در تصمیم گیریها، ساختار سیاسی و قدرت در عراق داشتند اما از این به بعد اوضاع برای کردها دشوار شده است.

رییس مرکز مطالعات بین الملل دانشگاه کالیفرنیای جنوبی به خبرگزاری کردپرس گفت: « وضعیت و موقعیت برای اقلیم کردستان دشوارتر شده است. تلاش های کردها برای رسیدن به استقلال در سال 2017 جواب نداد.»

وی معتقد است به دلیل وابستگی اقتصادی اقلیم کردستان به ترکیه، بعد از تلاش برای استقلال، این مسئله به ابزار فشار بیشتر این کشور علیه اقلیم کردستان تبدیل شد. پروفسور پاتریک جیمز در این باره به کردپرس گفت: « فشارهای شدید ترکیه علیه اقلیم کردستان تا همین چند وقت پیش هم ادامه داشت. به دلیل وابستگی اقلیم کردستان به خط لوله نفتی که از ترکیه می گذرد مسئله صدور نفت اقلیم کردستان تا همین چند وقت پیش دشوار و چالش برانگیز بود.»

استاد دانشگاه کالیفرنیای جنوبی بر این باور است که اقلیم کردستان که نفوذش در داخل عراق کم شده و از نظر اقتصادی به ترکیه وابسته است شاید بخواهد با ایجاد اتحاد با کردهای سوریه جبهه متحدی برای برون رفت از این وضعیت ایجاد کند اما « تلاش برای ایجاد جبهه متحد با کردهای سوریه و دنبال کردن منافع مشترک هر دو با موانع زیادی روبه رو است. برای مثال، ضعف اقلیم کردستان در برابر ترکیه پیرامون مسئله صدور نفت به خارج و سیاست مقابله جویانه ترکیه در مقابل نیروهای کرد سوریه موسوم به ypg را باید در نظر گرفت. به هیچ وجه، وضعیت برای اقلیم کردستان خوب نیست و به آسانی نمی تواند از این وضعیت عبور کند.»

پروفسور جیمز درباره راه برون رفت کردها از وضعیت وخیم کنونی به کردپرس گفت: « اقلیم کردستان می تواند با کنار گذاشتن استقلال و با رفتن به سمت برقراری سیستم کنفدرالی در عراق، می تواند بهترین شرایط امیدوار کننده برای کردهای عراق ایجاد کند اما مسئله اینجاست که ایجاد چنین موقعیتی در حال حاضر عملی نیست.»

سیستم حکومت در عراق

از دکتر جیمز سوال شد یکی از خواسته های معترضان در این کشور تغییر سیستم حکمرانی در این کشور است و با توجه به این که وی آشنایی زیادی به مسائل عراق دارد، چه نوع سیستم حکومتی برای اداره این کشور و ایجاد ثبات و امنیت بیشتر و خدمت رسانی بهتر به مردم این کشور مناسب است؟ رییس کالج علوم و هنر دورنسیف در دانشگاه کالیفرنای جنوبی در پاسخ گفت: « برقراری سیستم کنفدرالی به جای حکومت متمرکز برای اداره عراق در درازمدت و تامین امنیت و ارائه خدمات عمومی بهتر است. اما برقراری آن مستلزم نقش فعال آمریکا در پیشبرد امور مربوط به آن است. با این حال، با ورود آمریکا به این مسئله، سیاست داخلی آمریکا در این زمینه مطرح می شود زیرا پایگاه حمایتی دونالد ترامپ در آمریکا نسبت به درگیر شدن دولت وی در مسائل خارجی بدبین است. تقریبا می توان گفت نباید انتظار داشت دولت ترامپ در این زمینه وارد عمل شود و در زمینه مذاکرات طولانی برای تغییر سیستم سیاسی در عراق نقش ایفا کند.»

تاثیر دخالت آمریکا بر ثبات و امنیت عراق

دکتر پاتریک جیمز یکی از عوامل بی ثباتی در عراق را مداخلات خارجی بویژه از طرف آمریکا در این کشور دانست. دکتر جیمز افزود: « من موافقم، دخالت در امور عراق در اطراف عراق و نیز از سوی آمریکا وجود دارد و این مسئله به توضیحی برمی گردد که قبل تر در مورد سیاست آمریکا دادم. سیاست های واشنگتن برپایه واقعیت های سیاسی است.»

نقش کردها در بهبود وضعیت عراق و اقلیم کردستان

از استاد دانشگاه کالیفرنیای جنوبی سوال شد که چگونه کردها می توانند در بهبود وضعیت عراق، اقلیم کردستان و نیز خودشان کمک کنند؟ دکتر جیمز تاکید کرد که پاسخ دادن به این سوال بسیار مشکل است. وی افزود: «ثبات و امنیت در عراق نیازمند همکاری و همراهی همه فرق و تشکل های مختلف در عراق است اما دست یافتن به آن بسیار مشکل است».

استاد دانشگاه کایفرنیای جنوبی بر این باور است که مشکل اصلی در تامین ثبات و امنیت در عراق به « نقش ابرقدرت های جهان مانند روسیه و آمریکا و برخی کشورها مانند ترکیه باز می گردد زیرا آنها تلاش می کنند زمینه ای را در عراق فراهم کنند تا بیشترین مزیت و منافع را برای آنها به همراه داشته باشد.»

دکتر پاتیک جیمز در پایان به مانع اصلی ایجاد اتحاد میان کردها، شیعیان و سنیان عراق اشاره کرد و گفت: « میراث جنگ داخلی و رقابت های خارجی بر سر نفوذ در عراق عامل اصلی این عدم اتحاد است. سایه گذشته عراق همچنان در صحنه کنونی عراق حاضر است.»

کد خبرنگار: 40101