اگرچه سوریه و ترکیه از آغاز جنگ داخلی در سوریه دچار اختلافات عمیقی بوده اند ولی تماس هایی به خصوص در حوزه اطلاعاتی میان دو کشور همراه با تکذیب و تاییدهای مختلف همواره وجود داشته و بحث دیدار و مذاکره با دولت مرکزی سوریه به خصوص بعد از سال 2017 به شکل بسیار فشرده ای در داخل ترکیه نیز در دستور کار اپوزیسیون قرار گرفته است.

احزاب اپوزیسیون در چند سال اخیر همواره به این مسئله تأکید کرده اند که تنها راه ترکیه در بحران سوریه مذاکره و دیدار مستقیم با دولت مرکزی سوریه است. موضوعی که در سفر اخیر هیئت بلند پایه ترکیه به مسکو و دیدار با مقامات روسیه اتفاق افتاد و دو مقام عالی رتبه سوریه و ترکیه در مسکو با یکدیگر ملاقات کردند. ملاقات هاکان فیدان، رئیس سازمان اطلاعات ملی ترکیه (میت) با علی مملوک، رئیس نهاد امنیت ملی سوریه از دو منظر بسیار مهم و به نوعی یک تحول جدید به حساب می آید. اول این که این دیدار برخلاف ادعاهایی که در گذشته مبنی بر دیدار مقامات دو کشور صورت گرفته است تا حد زیادی علنی انجام شد و مقامات دو کشور نیز این دیدار را تأیید کردند. دومین مسئله دیدار در چنین سطحی میان دو کشور سوریه و ترکیه بود. دیدارهایی که پیش از این آن هم با تکذیب و تأییدهای فراوانی اعلام شده است در سطح پایینی از مقامات دو کشور برگزار شده است ولی دیدار مسکو میان بالاترین سطح اطلاعاتی – امنیتی دو کشور موضوعی است که می تواند در آینده پیام آور تحولات زیادی باشد.

از طرف دیگر نقش مسکو در این دیدار بسیار حیاتی است. تلاش مسکو برای نزدیک کردن آنکارا و دمشق به یکدیگر در واقع تلاش برای دور کردن متفق خوب این روزهای خود از بلوک غرب است. ترکیه اگر در آینده نزدیک توافقی با سوریه انجام دهد با توجه به اختلافات عدیده ای که با غرب و آمریکا دارد تا حد بسیار زیادی از آنان دور خواهد شد و اختلافات به سطحی خواهد رسید که حل و فصل آنان بسیار سخت خواهد بود و بدین ترتیب روس ها با یک تیر دو نشان خواهند زد. هم مهمترین متفق خاورمیانه ای غرب را از آنان خواهند گرفت و هم ترکیه را تا حد بسیار زیادی به خود وابسته خواهند کرد.

مسئله دیگری که تلاش خواهیم کرد در این یادداشت به ارائه آینده نگری پیرامون آن بپردازیم موضوعات مطرح شده در این دیدار و تحولات احتمالی در سوریه متأثر از این دیدار است. قبل از هر چیزی باید اعلام کرد موارد زیادی وجود دارد که رسیدن به یک توافق میان آنکارا – دمشق را با مشکل روبه رو می کند. گره کور ادلب و تحولات آن منطقه، حضور نظامی ترکیه در سرزمین های شمالی سوریه، وجود ارتش دموکراتیک سوریه و یگان های مدافع خلق YPG و ... از مواردی است که می تواند هر کدام به یک مانع بسیار بزرگ پیش روی ترکیه و سوریه تبدیل شود. ترکیه تا زمانی که ارتش دموکراتیک سوریه و YPG در منطقه حضور دارد به هیچ عنوان از مناطقی که به تصرف خود درآورده است خارج نخواهد شد و این موضوع را در نشست ها و جلسات گوناگون بارها با صراحت به زبان آورده است. از همین رو یکی از مهمترین موضوعاتی که ترکیه پیش روی دمشق خواهد گذاشت مبارزه دولت مرکزی با YPG و حمایت از این مبارزه در قبال خروج از منطقه خواهد بود. ترکیه بدون شک در مذاکرات مختلف با دولت مرکزی حذف کامل ساختار مدیریت خودگردان در شمال سوریه را به عنوان تنها شرط خود برای خروج از سوریه اعلام کرده است و بر این مسئله پافشاری می کند. در واقع سوریه در برخورد با این موضوع دو راه بیشتر پیش رو ندارد، یا با ترکیه همکاری کرده و اقدام به برچیدن مدیریت خودگردان در شمال سوریه خواهد کرد و یا با مدیریت خودگردان همکاری کرده و اقدام به بیرون راندن ترکیه از منطقه خواهد کرد. راه سوم انفعال دمشق در مسئله شمال سوریه خواهد بود که این کشور را با تجزیه در آینده نه چندان دور روبه رو می کند. مسئله دوم ادلب است. ترکیه که در شرق مدیترانه و لیبی به شدت به یک ائتلاف نیازمند است می تواند با تحویل ادلب به دولت مرکزی دست خود را در دریای مدیترانه تقویت کند. ائتلاف سه جانبه ترکیه – سوریه – روسیه در مدیترانه چیزی است که برای ترکیه امکان مقابله با ائتلاف کشورهای یونان – مصر – رژیم صهیونیستی را فراهم خواهد کرد.

تحولات به نوعی صورت می گیرد که در آینده نزدیک می توان شاهد توافق دمشق – آنکارا باشیم. توافقی که بدون شک از دهلیز مسکو عبور خواهد کرد.

خبرگزاری کردپرس/سرویس ترکیه