کردپرس: دکتر بهاءالدین احمد پروفسور راهنما و استاد دانشکدە رسانە در دانشگاە پلی تکنیک سلیمانیە، طی گفتگو با کردپرس بە پرسش هایی در خصوص موضوعات مطرح روز از جملە خروج آمریکا از افغانستان و احتمال تکرار این سناریو در عراق و اقلیم، جایگاه کردها در عراق و روابط تاریخی ایران و احزاب کردستانی و انتخابات آتی عراق، پاسخ داد.

وی دربارە خروج آمریکا از افغانستان و احتمال تکرار این سناریو در عراق و اقلیم کردستان تاثیر این خروج آمریکا از عراق بر اساس توافق استراتژیک میان دو کشور بر جایگاه کردها، بە کردپرس، گفت کە تفاوت های بسیاری میان عراق و افغانستان وجود دارد؛ اما آمریکا با خروج از افغانستان بە شکست سیاسی، نظامی و اداری خود در این کشور اعتراف کرد.

همچنین افزود کە آمریکا به عنوان یکی از ابرقدرت های جهان فرصتی را برای تحکیم جایگاه خود در خاورمیانە یافتە و در کل، این کشور پس از حملە اتمی بە ناکازاکی و هیروشیما در ژاپن، در تلاش است کە کمربندی امنیتی را برای خود در جهان ایجاد کند و در راستای این سیاست پس از جنگ جهانی تاکنون در دە ها کشور جهان اقدام بە تاسیس پایگاه های نظامی کردە و پس از وقوع حملات 11 سپتامبر و اینکە بن لادن و القاعدە مسئولیت این حملات را بر عهدە گرفتند، آمریکا ملا عمر را برای تحویل دادن بن لادن تحت فشار قرار دادە و در نتیجە امتناع وی نیز مشکلات تشدید شدە و آمریکا بە افغانستان حملە کرد،اما پس از 20 سال حضور نظامی در این کشور با میانجی گری قطر با طالبان توافق کردە و بە شکست خود اعتراف کرد.

نکتە عجیب اینجاست کە طالبان با تمام اقدامات خشونت آمیز کە انجام دادە هنوز در لیست ترور آمریکا نیست و اکنون نیز طالبان، در حال بازنگری در عملکرد و ساختار سیاسی و نظامی و دیپلماتیک خود است و نشست هایی را با اتحادیە علمای مسلمان و دیگرانی کە پیشتر این گروە تکفیر می کردند، انجام می دهد و سعی دارد کنترل اوضاع را از دست ندهد. اما وضعیت در عراق متفاوت است طالبان در عراق تنها نیروی سیاسی دارای نیروهای مسلح است ولی عراق دارای تکثر نیروهای مسلح و شبە نظامی است و شیعیان دارای مرجعیت بودە و از سوی دیگر حشدالاشعبی، جریان صدر و سکولارها و غیرە در عراق فعال بودە و گروە ها و جریان های مختلفی میان سنی ها نیز وجود دارند و کردها نیز دارای نقش خود بودە و ترکمان ها و دتگر اقلیت ها نیز هستند، صدها حزب سیاسی و نظامی در عراق فعالیت داشتە و کشورهای خارجی و همسایگان نیز در این کشور دخالت کردە و آمریکا سعی داشت در افغانستان نیز حاکمیتی سکولار و یا دست کم نزدتیک بە خود را ایجاد کند کە دوست و حامی آمریکا باشد، اما در عراق مشکلات بیشتر بە اختلافات داخلی بازمی گردد. بە همین دلیل آمریکا در تلاش است کە از این اختلافات برای ماندن در عراق و مشروعیت بخشیدن بە حضور خود در این کشور استفادە کند، اما بنا بە توافق استراتژیک دو طرف باید تا پایان سال 2021 از عراق خارج شود و فقط مشاورین این کشور در عراق بمانند.

آمریکا الگوی خوبی را در عراق نشان نداد و اکنون نیز مردم آگاه شدە اند در سال 2003 آمریکا بە رژیم صدام حملە کرد کە بیش از 30 سال حکومتی دیکتاتور و خونریز را بر عراقی ها تحمیل کردە بود و جنگ 8 سالە را با ایران برپا کرد و بە کویت حملە ور شد و نتیجە این حکومت برای عراقی ها عقب ماندگی، مصیبت و کشتار و خونریزی بود، اما مردم عراق اکنون بە دنبال یک منجی و نیرویی رهایی بخش می گردد و می خواهد نیرویی ملی وجود داشتە باشد کە بە مردم خدمت کند و بە همین دلیل تداوم حضور آمریکا در عراق مشروعیت و توجیهی ندارد و خود نیز بە این نتیجە رسیدە اند کە کاری در عراق ندارند اما بە دلیل اینکە عراق با ایران هم مرز است سعی دارد تحت بهانە های مختلف در این کشور باقی بماند.

دکتر بهاءالدین احمد در خصوص نقش کشورهای منطقە در عراق و اقلیم نیز بر این باور است کە ترکیه و بە ویژە ایران در عراق دارای تاثیرگذاری و نفوذ هستند و ایران روابط تاریخی با کردهای عراق دارد و همیشە حامی جنبش ها و مبارزات آنان بودە و در بسیاری مقاطع دشوار از جملە بمباران شیمیایی حلبچە و جنگ ایران و عراق بە کردها پناه دادە و اکثریت احزاب کرد عراقی تا زمان سقوط صدام در مرزهای ایران و خاک این کشور دارای پایگاه های نظامی بودە اند.

وی در این خصوص تاکید می کند کە جمهوری اسلامی ایران دارای مرز مشترک فراوانی با عراق و اقلیم است و یک قدرت منطقە ای و جهانی محسوب شدە و دارای نفوذ تجاری، نظامی و سیاسی بودە و نمایندگی و کنسولگری های این کشور در نقاط مختلف عراق و اقلیم دایر هستند و ایران در طول تایخ و در م،قاطع دشوار همیشە عالی جنبش ها و مبارزات کردهای عراق بودە و احزاب سیاسی کرد عراقی در دوران مبارزە با صدام در ایران پایگاه هایی داشتە این کشور بە آنان برای ساقط کردن رژیم صدام کمک کردە و در زمان حملە شیمیایی نیز مردم اقلیم بە این کشور پناه بردە و اکنون نیز ارتباطات مرزی و تجاری دیپلماسی گستردە ای با اقلیم و عراق دارد و از سوی دیگر جمعیت کثیر شیعیان عراق و همچنین شیعیان خانقین و مندلی با ایران دارای اشتراکات مذهبی بوده و مبادلات تجاری و بازرگانی با ایران رو بە رشد است و گذرگاه های مرزی جدیدی با این کشور در حال ایجاد شدن بودە و اقلیم از این روابط سود بردە و بسیاری از احزاب سیاسی عراق و اقلیم با ایران دارای روابط خوبی هستند و این روابط در سطح دولت های دو طرف نیز گستردە و مستحکم است.

آمریکا مشخصا بە عنوان کشوری کە دشمن ایران است سعی دارد از قدرت و جایگاه این کشور در عراق بکاهد اما تاکنون در این کار موفق نبودە و بالعکس روابط ایران با اقلیم و عراق رو بە رشد و گسترش است و نمایشگاه های اقتصادی و صنعتی و تجاری ایران در عراق و اقلیم برپا می شود و فعالیت شرکت های تجاری ایرانی در اقلیم بە صورت روز افزود بیشتر می شود و ایران در تلاش های اخیر خود برای افزایش روابط با عراق سعی دارد محدودیت ویزا برای سفر شهروندان دو طرف را لغو کند کە اقدام بسیار خوبی است، زیرا شهروندان دو طرف می توانند میان دو کشور برای امور تجاری، پزشکی، تحصیلی گردشگری و خرید، بە آسانی و بدون محدودیت تردد کنند و اکنون تعداد زیادی از دانشجویان اقلیم در ایران بە ادامە تحصیل مشغول هستند و این روابط فرهنگی دو طرف را تقویت می کند. اما باید در نظر داشت کە اگر آمریکا از عراق خارج شود و یا حاکمیت قانون تضعیف شدە و پس از انتخابات توافق در کشور صورت نگیرد، خطر بر پا شدن جنگ داخلی در عراق و تنش های نظامی و خشونت های سیاسی وجود دارد. اقلیم کردستان نیز همیشە بر سر مسائلی چون، حقوق قانونی، بودجە، مناطق مورد مناقشە دچار اختلاف بودە و ابراز امیدواری کرد کە کردها بتوانند پس از انتخابات با بغداد بە توافق برسند.

از سوی دیگر ترکیه نیز بە عنوان کشوری همسایە عراق با مرزهای مشترک، مانند ایران از نفوذ بسیاری در عراق برخوردار است و عضو ناتو بودە و صنعت توریسم این کشور هفتمین در جهان است و بیشتر بە موضوع کرکوک و ولایت موصل علاقە دارد و از ترکمان ها حمایت می کند و با پ.ک.ک، در جنگ است و این نیز موجب بروز مشکلاتی برای دولت اقلیم شدە و دولت بارها از پ.ک.ک خواستە خاک اقلیم را ترک کند، اما این حزب نپذیرفتە و ترکیه نیز بە بهانە پ.ک.ک خاک اقلیم را از زمین و هوا مورد حملە قرار می دهد.

دکتر بهاءالدین احمد در بخشی دیگر از این مصاحبە نحوە برخورد و تعامل وزارت آموزش عالی اقلیم را با دانشگاه ها و مراکز علمی و آموزشی ایران نامناسب توصیف و اشارە کرد کە اکنون باوجود اینکە شمار بسیاری از دانشجویان اقلیم کردستان در دانشگاه های ایران بە تحصیل مشغول هستند، اما وزارت آموزش عالی اقلیم، هنوز مدارک بسیاری از دانشگاه های ایران را بە رسمیت نمی شناسد و این در حالی است کە دانشگاه های این کشور سطح علمی بالایی دارند و از جملە دانشگاه کردستان در شهر سنندج، بنا بە معیارها و سنجش های بین المللی و بررسی های تایمز، دارای درجاتی عالی علمی بودە و جزو بهترین دانشگاه ها در ایران محسوب می شود و در سطح جهان نیز جایگاه 401-500 را بە دست آوردە است و در مقابل هیچ یک از دانشگاه های اقلیم تاکنون نتوانستە اند بە درجات علمی بالا دست یابند و باید وزارت آموزش عالی سیاست ها و برخورد خود در این زمینە را مورد بازنگری جدی قرار دادە و مشکلات موجود را از طریق کمیتە های مشترک و طی نشست هایی در ایران و یا اقلیم، گفتگو با طرف ایرانی حل کند.

همچنین با قدردانی از جمهوری اسلامی ایران برای ایجاد فرصت های تحصیلی برای دانشجویان اقلیم گفت کە این نحوە وزارت آموزش عالی بە زیان دانشجویان است.

دربارە دانشگاه های اقلیم نیز گفت کە سطح علمی این دانشگاه ها نیز مورد ارزیابی قرار می گیردو سال گذشتە و امسال نیز هیئتی از آموزش عالی دولت مرکزی عراق این ارزیابی را برای دانشگاه پلی تکنیک سلیمانیە انجام دادە و سطح علمی استاندارد آن را تائید کرد، اما سطح علمی دانشگاه های ایران بسیار بالاتر است.

این استاد دانشگاه سلیمانیە دربارە بی رونقی در انتخابات زودهنگام عراق و عدم اقبال مردم عراق و اقلیم، بە شرکت در رای گیری گفت کە تجربە احزاب سیاسی اقلیم شکست خوردە بودە و بە دلیل عدم بە وعدە ها و شعارهای انتخاباتی در دورە های پیشین، اکنون مردم اعتمادی بە آنان ندارند، زیرا مردم بیشتر بە عملکرد احزاب توجە می کنند نە شعارهای آنان. اقلیم در سال های گذشتە با بحران های سیاسی و اقتصادی و تنش های داخلی دست در گریبان بودە و نرخ بیکاری، تورم و اجارە نشینی افزایش یافتە و 35 درصد از مردم اقلیم مستاجر بودە و فارغ التحصیلان دانشگاه ها از فرصت های شغلی محروم هستند و می بایست دولت اقلیم برنامە هایی را برای حل این معضلات و انجام خدمات رسانی های ضروری و تامین آب و برق تدوین می کرد. نظام مدیریت کنونی اقلیم بە زیان مردم است و از سوی دیگر حقوق کارمندان و حقوق بگیران تا 6 ماه و 1 سال هم پرداخت نشدە و یا اینکە با کاهش 50 و 21 درصدی بە آنان دادە شدە و ابراز امیدواری کرد کە در دورە کنونی نامزدها بتوانند وعدە های خود را بە صورت قانونی اجرایی کنند.

وی مقایسە ای میان انتخابات پیشین و کنونی انجام دادە و گفت کە اولین انتخابات در ماه می سال 1992 برگزار شدە و جوش و خروش و استقبال مردم از آن بی نظیر بود و 100 مردم در آن شرکت کردە و بە هر وسیلە ممکن خود را بە صندوق های رای می رساندند، اما اکنون مردم از مشکلات بە ستوه آمدە و حاکمیت اقلیم در 30 سال گذشتە نتوانستە شکاف میان خود و مردم را پر کرده و اعتماد شهروندان را جلب کند و از مهاجرت جوانان و نخبە ها بە خارج از اقلیم جلوگیری کرده و یا اینکە مشکلات با بغداد را در چارچوب قانون اساسی حل و فصل کنند.

دکتر بهاءالدین احمد تاکید کرد حاکمیت زمانی می تواند بە مردم خود تکیه کند کە وعدە های خود را اجرایی کردە باشد و ابراز امیدواری کرد کە دولت اقلیم این بار بتواند حقوق قانونی کردها را تحقق بخشیدە و بە جای جنگ های حزبی بە مردم خود خدمت کردە و بار دیگر اعتماد آنان را بە دست آورند.

مصاحبە: منصور رحیمی