همه کارشناسان و صاحب نظران امر بر یک نکته امر واقفند که رسانه ها و مطبوعات یکی از ابزارهای مهم توسعه در جوامع هستند و جامعه ای می تواند توسعه پیدا کند که رسانه هایش نگاه و مسیر توسعه ای داشته باشند و محورهای توسعه باید در دستور کار فعالان این حوزه قرار گیرد که متاسفانه در اکثر نقاط مختلف کشور به عینه دیده می شود رسانه ها نتوانسته اند به یکی از رسالت های اصلی خود در محور و حوزه توسعه موفق عمل کنند و استان آذربایجان غربی هم از این مهم جدا نیست.

در این گوشه ایران زمین که بنام آذربایجان غربی معروف است هر چند در برخی از بخش ها پیشرفت های حاصل شده ، اما بعید به نظر می رسد در شاخص های توسعه که سالیان سال خود مسوولان و متولیان نسبت به پایین بودن آنها انتقاد می کردند ، تغییر چندانی صورت گرفته باشد و خود مسوولان امر به این مهم واقفند که آذربایجان غربی هم از لحاظ سرانه درآمد و شاخص های توسعه در رتبه های پایینی قرار دارند و به دلیل یک عقب ماندگی تاریخی و تله محرومیت در همه ۴۱ سال عمر انقلاب و نقصان های مدیریتی در برخی از بخش ها حتی آخرین رتبه های جدول را به خود اختصاص داده است.

بدون شک نقش رسانه ها در این توسعه نیافتگی بی تاثیر نیست و فعالان این حوزه بدلایل مبرهن و بعضا خارج از عرف نتوانسته اند چرخه توسعه و پیشرفت استان را بدرستی هدایت و راهبری نمایند ؛ هر چند مشکلات اقتصادی و عدم استقلال مالی و وابستگی های سیاسی و اجتماعی برخی ها مزید بر علت شده ؛ اما نبود نگاه توسعه محوری و بازی ندادن رسانه ها در این مسیر و نبود انتقادپذیری متولیان امر و همچنین درگیر شدن با جزئیات بجای اصل موضوع و عدم توجه به رسانه ها به عنوان یک اصل و نبود روحیه مطالبه گری و... از عمده دلایل این مهم است.

پر واضح است ، رسانه هایی که سیاست دولتی را بر عهده بگیرند و منبع تغذیه بودجه آنها از طرف دولت باشد و استقلال‌ مالی و منبع درآمد نداشته باشند با موانع و تنگناهای بسیار زیادی مواجه اند به سختی می توانند در محور توسعه گام بردارند ، رسانه های جمعی تنها در صورتی می توانند ایفاگر رسالت اساسی خویش در راستای چشم انداز توسعه جامعه باشند که هم از چتر حمایتی دولت بیرون آیند و هم اینکه نهادهایی در جامعه باشند که از وجود سیستم های فشار آور بر رسانه جلوگیری کنند و رسانه در محور اطلاع رسانی و آگاهی بخشی گام بردارند.

تنها رسانه های می توانند ایفاگر رسالت خویش باشند که خود در مسیر توسعه قرار گرفته باشند که ما آنها را با نام " رسانه های توسعه مدار " نام می بریم . در افق بلند مدت رسانه ها هم بایستی تغییر کنند و هم اینکه نیازهای عصر را جلوتر از دولت بشناسند.

همچنین نقش رسانه های محلی در توسعه می بایست بر ویژگیهای قومیتی ، فرهنگی ، تاریخی ، اجتماعی ، اقتصادی و روان شناختی منطقه مبتنی و مردم محور و مشارکت طلب باشد و بنابراین یک نسخه واحد را نمی توان برای توسعه در مناطق مختلف یک کشور تجویز کرد.

علاوه بر اینها، در کشور ما مفهوم و نقش رسانه ها در عصری که ما آن را عصر ارتباطات و تبادل تکنولوژی می دانیم، هنوز نامفهوم و گنگ است ؛ زیرا با گذشت سالیان متمادی از عمر رسانه ها ، نگاه به رسانه ها به عنوان یک ابزار توسعه نگاه تخصصی نیست و همچنان یک برنامه ریزی متقن در راستای ایفای نقش آنها در توسعه وجود ندارد. برخی رسانه ها در ایران نقش روابط عمومی برای دولت و یا نهاد وابسته خود دارند تا اطلاع رسانی به مردم و نقد سازنده و به همین علت صدایی از درون دولت بوده و ساختار آنها اجازه نمی دهد که واقعیت ها را بیان نمایند.

به اذعان همه کارشناسان ؛ به روز بودن، مستقل، خلاق و کارآفرین بودن از ویژگی های رسانه های توسعه مدار است که بایستی مطمح نظر نهادهای مستقل مدنی و حقوقی در جامعه قرار گیرد. اگر معتقدیم که توسعه، تعالی انسان و پیشرفت مطلوب جامعه بر اساس هویت ماست و نیازمند تغییر و دگرگونی در همه زمینه ها هستیم ، رسانه های توسعه مدار سعی در بهبود فرایند تولید با شناخت نیازهای عصر و تغییر در حوزه اهداف ، افراد و اعمال هستند .

چیزی که اگر این سه با هم تغییر نکنند ( افراد ، اعمال و اهداف) نقش رسانه ها نمی تواند موثر واقع شود، مولفه های که این روزها آذربایجان غربی بشدت به آن نیاز دارد و بدون شک این استان برای توسعه و برون رفت از چالش های پیش رو نیازمند رسانه های توسعه محور و توسعه مدار با همراهی مدیران توانمند فارغ از مسائل قومیتی ، جناحی ، مذهبی، حاشیه ای و غیره می باشد.

*کارشناس علوم ارتباطات اجتماعی