به گزارش کردپرس، رویکرد غرب نسبت به مسئله کردها در خاورمیانه از جمله ابعاد مهم این است زیرا برخی معتقدند که حمایت عوامل خارجی از این مسئله می تواند به پیشبرد آن کمک کند. استدلال این افراد حمایت آمریکا از نیروهای کرد سوریه در چند سال اخیر است. خبرگزاری کردپرس برای بررسی این موضوع با دکتر گای برتون، استاد دانشگاه وسالیوس بلژیک در بروکسل مصاحبه کرده است. دکتر برتون معتقد است غرب اهمیت زیادی به مسئله کردها در خاورمیانه نمی دهد و در بهترین حال، اگر حمایت از کردها در مسیر منافع این کشورها قرار گیرد ممکن است از آن حمایت به عمل بیاورند. او برای نمونه به حمایت آمریکا از کردهای سوریه در چند سال اخیر اشاره کرد که به خاطر یافتن متحدی در راستای مبارزه با داعش صورت گرفت. از نظر وی حفظ نظم موجود در کشورهای دارای جمعیت کردی مانند عراق و سوریه اهمیت زیادی دارد. به همین دلیل، وقتی کردهای عراق در سال 2017 اقدام به برگزاری رفراندوم استقلال کردند، غرب احتمال داد این مسئله باعث ایجاد بی نظمی در عراق شود و به همین خاطر از آن حمایت نکرد. پژوهشگر سابق اندیشکده خاورمیانه در مورد آینده کردهای سوریه نیز اظهارنظر کرد.

موضع غرب در برابر مسئله کردها

دکتر گای برتون درباره موضع کلی غرب نسبت به مسئله کردها گفت: «به نظر من غرب هیچ نوع نگرانی و یا تعلق خاطری نسبت به مسئله کردها ندارد. برای آنها نظم و ثبات اولویت دارد. بنابراین، آنها از هر عاملی که برای رسیدن به این دو هدف کمک کند حمایت می کنند. همه این ها به این معناست که فقط زمانی حاضر به کمک به کردها هستند که این مسئله در راستای منافع آنها باشد. حالا این مسئله میتواند همپیمانی با کردهای سوریه برای مقابله با داعش باشد و یا رهبری بارزانی ها در اقلیم کردستان از جنگ 2003 تاکنون. در مقابل، هیچ کدام از کشورهای غربی در مسئله برگزاری رفراندوم اقلیم کردستان در سال 2017 از آن حمایت نکردند و یا کردها در ترکیه از کمترین حقوق از جمله خودگردانی برخوردار نیستند و به نظر هم نمی رسد در آینده ای نزدیک به آن دست پیدا کنند. بنابراین، حمایت از وضعیت موجود در ترکیه که لازمه آن عدم حمایت از کردهاست، به بهترین نحو به نظم و ثبات مورد نظر غرب کمک می کند.»

او که چندین سال در دانشگاه های اقلیم کردستان به تدریس روابط بین الملل پرداخته است افزود: «زمانی که در دانشگاه اربیل در اقلیم کردستان تدریس می کردم دانشجویان کرد اشتیاق زیادی به مسئله استقلال از عراق نشان می دادند اما من آنها را ترغیب می کردم که با دید بازتری به آنچه استقلال معنی می شود نگاه کنند. بویژه به آنها یاداوری کردم که حتی اگر کردهای عراق به استقلال سیاسی دست پیدا کنند، به دلیل حمایت ترکیه از بارزانی ها، این اقلیم مستقل از نظر سیاسی به ترکیه وابسته خواهد بود. لازم به ذکر است که بارزانی ها همگرایی زیادی نسبت به رهبران کرد ترکیه ندارند. اقلیم کردستان عراق وابستگی اقتصادی زیادی چه از نظر ورود کالا یا صادرات نفت از طریق ترکیه به آنکارا داشته است که به معنای متکی بودن کامل کردستان عراق به ترکیه است. برای تبیین این موضوع باید نگاهی به تئوری سیستم های جهانی و نظریه «مرکز پیرامون» بیاندازیم که توسط آندره گوندر فرانک و دیگران نوشته و مورد تحلیل قرار گرفته است.»

دکتر برتون افزود:« نقدی که بر اینها وارد شده این است که استقلال سیاسی کافی نیست. استقلال اقتصادی نیز ضروریست که به معنی توسعه اقتصادی، صنعتی و غیره موجودیت دارای استقلال سیاسی است. بعد از گذشت چند سال که به اربیل باز گشته ام از این که این وابستگی بیشتر هم شده شوکه شدم. وابستگی به دولت و مشاغل دولتی نسبت به گذشته بیشتر شده و بسیاری از آنها مستقیما از طریق کمک های خارجی که در آستانه جنگ داعش به اقلیم کردستان ارسال شده اند مورد حمایت قرار می گیرند. شاید کمک کردن به مردم از این طریق به تثبیت قدرت رهبران کرد و کنترل بر جامعه کمک کند اما این مسئله به نفع اقتصاد مولد و رشد اقتصادی نیست.»

استاد دانشگاه وسالیوس به کردهای عراق توصیه کرد «همه اینها نشان می دهد که چطور باید کردهای عراق به بهترین راه برای رسیدن به اهداف سیاسی خود بدون وابستگی به قدرت های خارجی و یا تکیه بر رهبران کرد کنونی دست پیدا کنند. مطمئنا کردها باید با این عوامل خارجی، زمانی که آن را در راستای منافع خود می بینند همکاری کنند. حرکت کردن در مسیر استقلال باید بر پایه عملگرایی باشد.»

کردهای سوریه و غرب

استاد دانشگاه وسالیوس در بلزِک پیرامون موضع ابرقدرت ها در مورد کردهای سوریه گفت: «در مورد کردهای سوریه من مطمئن نیستم هیچ کدام از قدرت های حاضر عاملی باشند که کردهای سوریه بتوانند به آنها تکیه کنند. ترکیه فقط زمانی با اقلیم خودمختار کردی درشمال سوریه موافقت می کند که رهبران نیروهای کرد سوریه یا ypg رابطه و نزدیکی خود را با حزب کارگران کردستان ترکیه یا پ.ک.ک کم کنند و این اقلیم کردی را هر چه بیشتر به اقلیم کردستان شبیه کنند. تازه در آن صورت هم نمی توانند به استقلال کامل دست پیدا کنند.»

موضع روسیه و آمریکا در قبال کردهای سوریه

دکتر برتون درباره موضع آمریکا و روسیه نسبت به کردهای سوریه به عنوان دو کشور تاثیرگذار بر مسائل سوریه گفت: «از نظر من، روسیه منفعت خود را در کنترل کامل قلمرو سوریه از سوی دولت مرکزی این کشور می بیند. بنابراین سخت بتوان فرض کرد که کُردهای سوریه از این طریق هم بتوانند استقلال یا خودمختاری داشته باشند. در مورد آمریکا هم باید گفت که دونالد ترامپ، رییس جمهور کنونی آمریکا ثبات کرده است که به شدت غیر قابل اعتماد و نامنسجم از نظر تصمیم گیری است. هر چه بیشتر پیش می رویم، متحدان اروپایی و خلیج فارس او بیشتر خواهان جایگزین شدن او در انتخابات 2020 آمریکا از سوی یک رییس جمهور دیگر در آمریکا هستند. البته باید گفت انتظار نمی رود اگر رییس جمهور دموکرات در آمریکا سر کار بیاید چیز زیادی به کردهای سوریه اعطا کند.»

استاد سابق دانشگاه اربیل در مورد وضعیت کردهای سوریه در آینده گفت: «احتمالا تنها راهی که کردهای سوریه بتوانند به اهداف خود دست پیدا کنند ادامه حضور داعش در سوریه و مجبور شدن آمریکا به ادامه همکاری با کردها است. اما بهترین فرصت برای کردها در جهت رسیدن به خودمختاری همان دوره پس از سال 2011 در سوریه بود که دولت سوریه نیروهای خود را از مناطق کردنشین سوریه عقب کشید اما شرایط کنونی مانند شرایط آن روزها نیست. با توجه به این که ترکها و روسها در شمال سوریه مستقر شده اند کردها به سختی می توانند مانند هشت سال پیش بر این مناطق کاملا کنترل پیدا کنند.»

او تاکید کرد «با توجه به این که شرایط محیطی و بین المللی برای گسترش نفوذ کردهای سوریه محدود شده است، تصور من این است که بهتر است کردهای سوریه در سطح محلی خود را سازماندهی کنند. این بدان معناست که آنها باید طوری سازماندهی کنند که هویت و نهادهای محلی آنها بتوانند با هرچیزی که به آنها تحمیل می شود مقابله کند تا این که شرایطی در آینده فراهم شود تا آنها بتوانند نفوذ خود را دوباره افزایش دهند.»

کد خبرنگار: 40101